Melasa – co to jest? Zastosowanie, właściwości, cena

Czym jest melasa?

Melasa to naturalny produkt uboczny, który powstaje w trakcie produkcji cukru z trzciny cukrowej lub buraków cukrowych. Wyróżnia się różne rodzaje melasy.

• Jasna – jest bardzo uniwersalna. Powszechnie stosuje się ją do robienia: marynat, past czy sosów.
• Ciemna – stosowana najczęściej do wypieków (np. pierników).
• Blackstrap – najmniej słodka melasa. Powstaje podczas trzykrotnego gotowania, dzięki czemu zawiera najwięcej składników mineralnych i witamin.

Oprócz melasy z trzciny cukrowej czy buraków cukrowych istnieje jeszcze jeden rodzaj – melasa karobowa. Otrzymuje się ją z karobu , czyli mączki chleba świętojańskiego. Mniej znana jest melasa winogronowa, z daktyli, granatów lub morwy .

Właściwości i zastosowanie melasy

Jakie właściwości i zastosowanie ma melasa? Zależy to od jej rodzaju.

Melasa trzcinowa z trzciny cukrowej

Jak sama nazwa wskazuje, ten typ melasy powstaje z trzciny cukrowej. Charakterystyczne dla niej jest to, że jest bogata w żelazo, co ma szczególne znaczenie w przypadku wegetarian i wegan, którzy szukają roślinnych źródeł tego pierwiastka.

Poza żelazem melasa trzcinowa zawiera składniki, takie jak:

• wapń,
• magnez,
• antyoksydanty.

Można stosować ją jako zamiennik cukru do słodzenia; napojów (np. smoothie), wypieków, marynat i sosów czy płatków śniadaniowych.

Melasa blackstrap nazywana „czarnym złotem”

Jest uważana za jeden z najcenniejszych rodzajów melasy. Powstaje podczas trzeciego procesu wrzenia soku trzcinowego przy produkcji cukru.

Ze względu na ciemny kolor a jednocześnie wysoką zawartość cennych składników jest nazywana „czarnym złotem”. Wyróżnia się dużą ilością: żelaza, wapnia, magnezu, potasu i manganu.

Melasa buraczana

Podobnie jak melasa trzcinowa ma więcej wartości odżywczych od zwykłego cukru. Jednak charakteryzuje się nieco innym smakiem.

Melasa buraczana jest źródłem różnych składników niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Zawiera m.in.: potas, który reguluje ciśnienie krwi i gospodarkę wodno-elektrolitową.

Czy melasa jest szkodliwa?

Melasa jest źródłem różnych związków znanych z cennych właściwości (m.in.: żelaza, antyoksydantów, potasu), dlatego uważa się ją za bardziej wartościową od cukru. Co więcej, jest uznawana za bezpieczny produkt.

Jednak należy mieć na uwadze, że melasa nie jest pozbawiona wad. Jest to produkt wysokokaloryczny. W związku z tym nie powinien być traktowany jako zamiennik cukru, którego można używać bez żadnych ograniczeń. Nadmierne ilości melasy mogą nie tylko utrudniać utrzymanie prawidłowej masy ciała, ale i sprzyjać cukrzycy typu 2 czy chorobom serca.

Jeśli jest spożywana w nadmiernych ilościach, może doprowadzić do problemów z utrzymaniem prawidłowej masy ciała czy zwiększać ryzyko niektórych schorzeń.

Gdzie kupić melasę i ile kosztuje?

Melasę można kupić zarówno w sklepach stacjonarnych, jak i internetowych. Jest dostępna w takich miejscach jak, m.in.:

• supermarkety,
• sklepy ze zdrową żywnością (w takich miejscach dostępna jest również ekologiczna melasa),
• sklepy internetowe.

Ile kosztuje melasa? Przykładowa cena za słoik (o pojemności ok. 300–500 g) to 12 zł. Nieco droższa jest ekologiczna melasa. Jej cena może wahać się od 15 do 30 zł za opakowanie o podobnej pojemności.

Melasa – zastosowanie

Melasa zastosowanie znalazła w kuchni. Wykorzystywana jest na wiele sposobów – jako dodatek do: dań, kanapek, ciast, naleśników, omletów, deserów. Można nią słodzić herbatę, kawę, dodawać do koktajli owocowych, jogurtów i twarożków. W sprzedaży dostępne są gotowe produkty z melasą, np.: pszenica ekspandowana słodzona melasą, płatki drożdżowe z melasą, które można dodać do dań na ciepło i na zimno, do ryżu, warzyw, zup.

W przemyśle spożywczym melasa wykorzystywana jest jako surowiec do produkcji:

• drożdży piekarskich i paszowych;
• alkoholu w gorzelnictwie;
• kwasów organicznych – kwas cytrynowy, mlekowy;
• butanolu;
• acetonu;
• innych substancji, np. witamin.

Na rynku spożywczym znane są również nieuczciwe praktyki fałszowania miodów poprzez dodatek do nich m.in. melasy.

Właściwości melasy wykorzystywane są również w przemyśle kosmetycznym, głównie do produkcji mydła.

Do czego mogę użyć melasy? Przykładowe przepisy

Do czego możesz użyć melasy? Oto przykładowe przepisy!

Smoothie z melasą i bananem

Składniki:

• 1 banan (najlepiej dojrzały),
• 1 szklanka mleka (krowiego lub roślinnego, np. migdałowego bez dodatku cukru),
• 1 łyżka melasy,
• 1 łyżeczka nasion chia,
• 1/2 łyżeczki cynamonu.

Sposób przygotowania:

• Włóż wszystkie składniki do blendera.
• Miksuj na wysokich obrotach, aż uzyskasz gładką konsystencję.
• Jeśli smoothie jest zbyt gęste, dodaj więcej mleka.
• Przelej do szklanki i podawaj od razu.

Chlebek bananowy słodzony melasą

Składniki:

• 2 dojrzałe banany,
• 1/3 szklanki oleju kokosowego,
• 1/4 szklanki melasy,
• 1/4 szklanki miodu,
• 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego,
• 1 jajko,
• 1 łyżeczka sody oczyszczonej,
• szczypta soli,
• 1 i 1/2 szklanki mąki pełnoziarnistej,
• 1/2 szklanki orzechów włoskich (opcjonalnie).

Sposób przygotowania:

• Rozgrzej piekarnik do 175°C i wyłóż formę keksową papierem do pieczenia.
• W dużej misce rozgnieć banany widelcem na gładką masę.
• Dodaj: roztopione masło lub olej kokosowy, melasę, miód (lub syrop klonowy), ekstrakt waniliowy i jajko. Dokładnie wymieszaj.
• Dodaj sodę oczyszczoną i sól, a następnie delikatnie wmieszaj mąkę, aż składniki się połączą. Jeśli używasz orzechów, dodaj je na tym etapie.
• Przelej ciasto do przygotowanej formy i wygładź powierzchnię.
• Piecz przez 55–60 min, aż patyczek wbity w środek ciasta wyjdzie czysty.
• Ostudź chlebek w formie przez ok. 10 min, a następnie przełóż na kratkę do całkowitego ostygnięcia.

współpraca: dietetyk Katarzyna Różycka