Cykoria jest rośliną o charakterystycznym gorzkim posmaku. Sezon na to warzywo przypada na miesiące zimowe – od listopada do kwietnia. Najpopularniejszą odmianą jest cykoria sałatowa. W Polsce bardzo popularna jest również kawa z cykorii, która jest cennym źródłem witamin oraz inuliny wspierającej wzrost mikroflory jelitowej. Jakie są właściwości cykorii i czy warto ją spożywać?
Cykoria – właściwości, zastosowanie, jak przyrządzić cykorię?
Spis treści
Cykoria – właściwości i zastosowanie
Cykoria to jadalna roślina z rodziny astrowatych, będąca tzw. warzywem zimowym, dostępnym w sprzedaży w okresie od listopada do kwietnia. Wyróżnić można liczne odmiany cykorii – najpopularniejsze z nich to cykoria endywia, cykoria podróżnik, cykoria czerwona, cykoria sałatowa i cykoria korzeniowa.
Korzeń i liście cykorii posiadają liczne właściwości prozdrowotne. Dzięki związkom zawartym w korzeniu cykorii, działa on pobudzająco na wydzielanie soku żołądkowego. Dodatkowo zwiększa łaknienie oraz usprawnia trawienie. Obserwuje się również nieznaczne zwiększenie ilości wytwarzanej żółci. Ponadto doszukuje się działania moczopędnego korzenia cykorii, co może wpływać na poprawę funkcji nerek i dróg moczowych.
Przetwory otrzymywane z korzenia i ziela cykorii mogą znaleźć zastosowanie w utrudnionym trawieniu czy braku łaknienia. W połączeniu z innymi surowcami o podobnym działaniu może stanowić środek pomocniczy zwiększający wydzielanie żółci w przewlekłych oraz mało nasilonych zaburzeniach czynności wydzielniczej wątroby.
Niektóre badania pokazują, że stosowanie ekstraktów z korzenia cykorii przeciwdziała wystąpieniu zespołu metabolicznego.
Zespół metaboliczny charakteryzuje się podwyższonym stężeniem glukozy we krwi, nieprawidłowym profilem lipidowym – zwiększeniem stężenia triglicerydów, zmniejszeniem stężenia „dobrego” cholesterolu HDL oraz nadciśnieniem tętniczym. Jednak ilość dowodów naukowych w tym temacie jest ograniczona.
Cykoria – wartości odżywcze
Cykoria na odchudzanie jest bardzo dobrym rozwiązaniem, gdyż jest warzywem niskokalorycznym – główka cykorii o masie 100 g dostarcza 23 kcal.
Dodatkowo cykoria zawiera:
- 32 mg wapnia,
- 264 µg witaminy A,
- 10 mg witaminy C,
- 237 mg potasu,
- 52 µg folianów.
W cykorii znajduje się również inulina, która należy do długołańcuchowych fruktanów. Fruktany są związkami niewchłanianymi przez organizm człowieka. Inulina wspomaga funkcjonowanie układu odpornościowego i poprawia przyswajanie składników mineralnych.
Jako podłoże dla bifidobakterii wspierają wzrost mikroflory jelita grubego. Obecność fruktanów w produktach spożywczych nadaje im status żywności funkcjonalnej – czyli takiej, która oprócz efektu odżywczego posiada udowodniony korzystny wpływ na jedną lub kilka funkcji organizmu. Cykoria jest również źródłem polifenoli.
Kawa z cykorii
W ostatnich latach dużą popularność zyskała kawa z cykorii. Ten gorący napój otrzymywany jest z suszonego, zmielonego korzenia cykorii. Jej smak jest często opisywany jako lekko orzechowy. Może być dobrym sposobem na zmniejszenie spożycia kofeiny, ponieważ naturalnie nie zawiera tego związku.
Kawa z cykorii właściwości ma wiele. Jest dobrym źródłem błonnika pokarmowego – inuliny, dzięki czemu może poprawić prace jelit i zapobiegać zaparciom. Zawiera także witaminę B6 i mangan.
Dodatkowo niektóre badania na zwierzętach wykazały, że korzeń cykorii może zmniejszać poziom stanu zapalnego. Niestety potrzeba więcej badań, aby określić czy, i w jaki sposób może on wpływać na stany zapalne u ludzi.
Ciemną stroną omawianego napoju może być zawartość akrylamidu. Jest to związek powstający podczas termicznego przetwarzania produktów spożywczych, szczególnie produktów zbożowych czy kawy. Wykazuje on działanie rakotwórcze, neurotoksyczne (powodować zmiany w budowie układu nerwowego) oraz genotoksyczne (oddziałujące na DNA).
Wyniki badań wskazują, iż kawy zbożowe, w tym kawa z cykorii, mogą być istotnym źródłem akrylamidu zwłaszcza wówczas, kiedy są spożywane w nadmiarze.
Zastosowanie cykorii – jak przyrządzać cykorię?
Cykoria znalazła wiele zastosowań w kuchni. Doskonale sprawdza się świeża cykoria do kanapek czy sałatek na surowo lub przygotowana na maśle z dodatkiem miodu i soku z cytryny. W tej postaci rewelacyjnie będzie komponować się jako dodatek do białych mięs i ryb.
W Belgii cykoria na ciepło podawana jest zapiekaną ze śmietaną i musztardą. Świetnie sprawdzi się również jako warzywo dekoracyjne, które przystroi każdą potrawę. Można ją podawać na surowo, gotować, zapiekać. Najlepiej komponuje się z dodatkiem octu balsamicznego lub soku z cytryny.
Niestety cykoria bywa gorzka i właśnie ze względu na tę charakterystyczną goryczkę, jest niedoceniana w polskiej kuchni. Aby zniwelować jej ten posmak należy przed podaniem dobrze wymoczyć ją w wodzie oraz wyciąć głąb.
Cykoria – przeciwwskazania i skutki uboczne
Cykoria, jako warzywo, jest prawdopodobnie bezpieczna dla większości zdrowych osób dorosłych. Zażywanie cykorii doustnie w formie suplementów diety może powodować działania niepożądane z przewodu pokarmowego, takie jak: gazy, wzdęcia czy bóle brzucha.
Cykorię należy stosować z dużą ostrożnością w następujących przypadkach:
- choroby jelit: ze względu na zawartość inuliny może nasilać dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego;
- alergia: w przypadku alergików należy ją bezwzględnie wyeliminować zarówno w formie do stosowania doustnego, jak i zewnętrznie;
- ciąża i karmienie piersią: przyjmowanie cykorii w ciąży w dużych dawkach może zwiększać ryzyko poronienia, niewiele wiadomo o skutkach stosowania tej rośliny w czasie karmienia piersią, w związku z czym należy również ograniczyć jej spożycie;
- cukrzyca: cykoria może obniżać poziom cukru we krwi i w efekcie doprowadzić do hipoglikemii;
- kamica żółciowa: cykoria może stymulować produkcję żółci.
Obecnie nie ma wystarczających informacji naukowych, aby określić odpowiedni zakres dawek cykorii. Warto pamiętać, że produkty naturalne nie zawsze są bezpieczne. Należy postępować zgodnie z odpowiednimi wskazówkami na etykietach produktów i w razie wątpliwości skonsultować się z farmaceutą, lekarzem lub innym pracownikiem służby zdrowia.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-92/chicory.;
- Ożarowski A., Jaroniewski W., Rośliny lecznice i ich praktyczne zastosowani; Wydawniczy Związków Zawodowych; Warszawa 1987;
- Cieślik E. i wsp., funkcjonalne właściwości fruktanów; Żywność; I(26) 2001;
- Gielecińska I i wsp., Kawa zbożowa jako źródło akryloamidu w diecie; Probl Hig Epidemiol 2017, 98(3): 290-295;
- Nishimura M i wsp., Effects of the extract from roasted chicory (Cichorium intybus L.) root containing inulin-type fructans on blood glucose, lipid metabolism, and fecal properties; J Tradit Complement Med. 2015 Jul; 5(3): 161–167.
Opublikowano: 06.11.2018;
aktualizacja: 23.05.2023
Oceń:
4.4
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Anita Ciemiecka
Dietetyczka
Dyplomowany dietetyk. Uczestniczka wielu konferencji naukowych i szkoleń z zakresu dietetyki i psychodietetyki. Uczestniczyła w realizacji projektu naukowego Wojewódzki program zapobiegania niedożywieniu, nadwadze i otyłości poprzez poprawę żywienia u dzieci z klas 1–3 szkół podstawowych. Na co dzień pomaga zmieniać nawyki żywieniowe u osób borykających się z nadwagą, otyłością, chorobami dietozależnymi, które poprzez właściwe żywienie pragną podnieść jakość swojego życia. Współpracuje również z osobami aktywnymi fizycznie. Jej głównym założeniem w pracy z pacjentem jest trwałe ukształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych. Indywidualne konsultacje dietetyczne prowadzi na terenie Płocka, Sierpca oraz online. Prywatnie miłośniczka kawy i warzyw. W wolnych chwilach poszukiwaczka kulinarnych rewolucji.
78
Komentarze i opinie (0)