Jagoda kamczacka – właściwości, uprawa, cena

Jagoda kamczacka – wiciokrzew albo suchodrzew jadalny

Jagoda kamczacka nie jest nazwą botaniczną, tylko potoczną (zwyczajową), odnoszącą się do owoców odmian uprawnych (zwłaszcza Lonicera caerulea var. kamtschatica Sevast.) wiciokrzewu sinego (Lonicera caerulea L.). W literaturze spotkać ją można pod nazwami: wiciokrzew jadalny, borówka kamczacka, haskap oraz suchodrzew błękitny i suchodrzew jadalny.

Same nazwy „wiciokrzew” oraz „suchodrzew” nie odnoszą się konkretnie do wiciokrzewu sinego, ale do rodzaju „wiciokrzew” (Lonicera L.), wobec którego w piśmiennictwie polskim stosowane są wymiennie. Warto zaznaczyć, że obecnie ta pierwsza z nich uważana jest za właściwą, a druga – za poboczną. Często jednak występują wymiennie (a autorzy używają ich dosyć dowolnie), co może wprowadzać zamieszanie.

Przeczytaj również:

Borówka amerykańska – właściwości, kalorie, przepisy

Jagoda kamczacka, czyli Wojtek i Jolanta

Jagoda kamczacka jest krzewem pochodzącym z Syberii. W polskich warunkach kwitnie – w zależności od odmiany – od początku kwietnia do pierwszej dekady maja. Warto – planując nasady w ogrodzie – wykorzystać takie odmiany, jak:

• „Czelabinka” – rosyjska odmiana borówki kamczackiej charakteryzująca się bardzo wczesną porą dojrzewania owoców. Drobne owoce są smaczne i doskonale sprawdzają się przy wyrobie domowych soków, syropów i dżemów.

• „Wojtek” – ceniona polska odmiana charakteryzująca się silnym wzrostem roślin (krzewy osiągają do 2 m) i dużą plennością – z krzewów odmiany Wojtek można uzyskać nawet 2 razy więcej owoców (średni plon z jednego krzaka to nawet 5 kg), niż zbiera się z odmian rosyjskich. Skórka owoców tej odmiany jest dość twarda, dlatego można je z powodzeniem mrozić.

• „Jolanta” – kolejna polska odmiana o wielkości krzewu, który przewyższa nawet odmianę „Wojtek” oraz o owocach o podobnej wielkości. Obie odmiany warto sadzić razem (również w uprawie ogrodowej), ponieważ są dla siebie dobrymi zapylaczami.

Jagoda kamczacka – roślina o charakterystycznych owocach

Jagoda kamczacka ma niepozorne, żółtawobiałe kwiaty, które wymagają zapylenia krzyżowego przez owady. Dlatego najlepiej jest posadzić w ogrodzie przynajmniej dwa egzemplarze borówki kamczackiej kwitnące w podobnym czasie. Mogą być z różnych odmian, jednak warto dopytać, które z nich będą dla siebie najlepszymi zapylaczami.

Owoce jagody kamczackiej są zbliżone wyglądem do małej śliwki – wyraźnie wydłużone i osiągają długość ok. 4 cm. Ich skórka jest cienka oraz pokryta woskowym nalotem. Waga owoców może dochodzić do 2 g, przy czym na wielkość owoców ma wpływ zarówno odmiana, jak i lokalizacja. Nadają się zarówno do bezpośredniego spożycia, jak i do licznych domowych przetworów.

Przeczytaj również:

Jagody acai – właściwości, zastosowanie, wskazania i przeciwwskazania. Gdzie kupić?

Jagoda kamczacka – zalety uprawy

Jagoda kamczacka w zależności od odmiany dorasta do wysokości ok. 1–2 m. Krzewy mają zwarty pokrój kulisty lub wzniesiony i charakteryzują się:

• Dużą mrozoodpornością – jagoda kamczacka wytrzymuje nawet 40-stopniowe mrozy, a ponadto jej kwiaty również dobrze znoszą niskie temperatury. Przetrwają wiosenne przymrozki do -7 stopni Celsjusza. Uwaga: młode krzewy przez pierwsze lata warto jednak obsypać ziemią na początku listopada.

• Wysoką odpornością na szkodniki i choroby.

• Niską skłonnością do osypywania się owoców przed zbiorem (np. odmiana Wojtek).

• Szybkim rozpoczęciem owocowania – pierwsze owoce jagody kamczackiej można zebrać już w 2. roku od posadzenia (pełne owocowanie jagoda kamczacka osiąga dopiero w 5.–7. roku).

• Długowiecznością – jagoda kamczacka może być z powodzeniem uprawiana (przy ciągłym owocowaniu) nawet ponad 20 lat.

Jagoda kamczacka – niewymagająca w uprawie

Jagoda kamczacka rośnie w zasadzie na wszystkich glebach za wyjątkiem mokrych ziem gliniastych. Preferuje miejsca żyzne (warto nawieźć ziemię kompostem lub obornikiem przed nasadami) oraz nasłonecznione. Może być sadzona zarówno jesienią, jak i wiosną. Należy tylko pamiętać, by przez pierwsze lata odchwaszczać sadzonki. Jagoda kamczacka (szczególnie dorosłe rośliny) dosyć dobrze radzi sobie z brakiem opadów, jednak ze względu na panujące w ostatnich latach okresy suszy, warto pamiętać o sporadycznym podlewaniu.

Sadzonki jagody kamczackiej przez pierwsze lata po posadzeniu nie powinny być formowane – delikatne cięcie warto jednak zastosować w przypadku słabego i nierównomiernego zagęszczenia krzewu. Dopiero po 5–6 latach warto zastosować zabiegi odmładzające i wycinać stare oraz martwe pędy.

Ponieważ jagoda kamczacka dojrzewa nierównomierne, ułatwia to zbiór ręczny. Nie należy przejmować się niewielkimi zbiorami w pierwszych sezonach owocowania. Z każdym rokiem będą one obfitsze.

Przeczytaj również:

Jagody goji – właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania, skutki uboczne, jak jeść?

Jagoda kamczacka – wartości odżywcze i właściwości prozdrowotne

Jagoda kamczacka jest źródłem takich składników odżywczych, jak: witamina C oraz witaminy z grupy B, mangan, magnez, miedź, potas, wapń i żelazo. Zawiera też: polifenole, flawonoidy (takie jak kwercetyna czy epikatechina) oraz kwasy fenolowe (w tym: chlorogenowy, galusowy i kawowy).

W medycynie naturalnej Rosji i Japonii jagoda kamczacka wykorzystywana była od wieków w leczeniu m.in. niedoborów odporności oraz stanów zapalnych. Obecnie przypisuje się jej właściwości:

• przeciwutleniające (antyoksydacyjne),

• przeciwcukrzycowe i przeciwmiażdżycowe,

• hepatoprotekcyjne (chroniące komórki wątroby),

• kardioprotekcyjne oraz chroniące naczynia krwionośne,

• obniżające ciśnienie krwi,

• poprawiające wzrok (dzięki zawartości witaminy A oraz polifenoli),

• przeciwbakteryjne.

Jagoda kamczacka w kuchni

Jagoda kamczacka nadaje się do bezpośredniego spożycia. Owoce nadają się również do mrożenia i suszenia, a w zależności od odmiany, z której zostały zebrane te aromatyczne owoce, będą one w smaku: lekko kwaskowate, słodko-kwaśne lub z lekką nutką goryczki.

Ponadto z owoców można wykonać w domowych warunkach:

• soki, które można zarówno pasteryzować, jak i zamrozić (soki najlepiej wykonać w wyciskarce niskoobrotowej);

• musy, które stabilizuje się jak soki;

• syropy na bazie: cukru, miodu lub ksylitolu;

• wina i nalewki;

• dżemy i konfitury.