Nagietek lekarski dzięki swoim licznym właściwościom wykorzystywany jest w leczeniu trądziku, żylaków i hemoroidów, a także wspomagająco w terapii przeciwnowotworowej. Znajduje zastosowanie również w kosmetyce, dzięki pozytywnemu wpływowi na stan skóry. Można stosować go w formie maści z nagietka, herbaty, a także nalewki.
Nagietek (calendula) – właściwości i zastosowanie
Spis treści
Nagietek – co to jest?
Nagietek (Calendula) jest rośliną jednoroczną hodowaną w celach ozdobnych lub jako surowiec leczniczy. Najbardziej wartościowe są kwiaty o barwie ciemnopomarańczowej. Rośliną pozyskiwaną do celów leczniczych jest nagietek lekarski (Calendula officinalis), a dokładnie koszyczek nagietka lub kwiat. Należy on do rodziny astrowatych.
Nagietek lekarski zawiera substancje czynne, takie jak glikozydy triterpenowe – kalendulozydy, a także triterpeny alkoholowe (α,β-amyryna, taraksasterol, arnidiol, faradiol i kalenduladiol) działające przeciwzapalnie i antyseptycznie.
Dodatkowo w surowcu znajdują się flawonoidy do 0,8 proc. (glikozydy izoramnetyny, kwercetyny, karotenoidy, ksantofile) wykazujące działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne i uszczelniające naczynia krwionośne, a także olejek eteryczny do 0,12 proc. mający właściwości przeciwrzęsistkowe.
Przeczytaj również: Okłady na oczy – z czego zrobić?
Nagietek – właściwości
Badania wskazują, że nagietek lekarski działa przeciwzapalnie dzięki obecności flawonoidów. Dodatkowo nagietek ma właściwości spazmolityczne wpływające na mięśnie gładkie, usprawniając działanie układu pokarmowego. Płatki nagietka działają także choleretycznie (zwiększają wydzielanie żółci) – flawonoidy, oraz hipocholsteremicznie (obniżają poziom cholesterolu całkowitego) – kalendulozydy.
Wykazano, że nagietek lekarski ma działanie przeciwrzęsistkowe ze względu na obecność olejku eterycznego, w skład którego wchodzą alkohole i ketony terpenowe. Przy stosowaniu zewnętrznym nagietek ma właściwości podobne do koszyczka arniki górskiej. Nagietek lekarski ma działanie przeciwzapalne poprzez hamowanie przemieszania się leukocytów.
Nagietek – zastosowanie
Nagietek lekarski najczęściej stosowany jest do użytku zewnętrznego. Zastosowanie maści nagietkowej, ale również wyciągów, zmniejsza stany zapalne, działa grzybobójczo i przeciwbakteryjnie oraz przyśpiesza gojenie ran.
Można stosować nagietek przy trądziku i innych stanach zapalnych skóry. Nagietek lekarski podobnie jak arnika górska dobrze działa na stłuczenia i obrzęki stawów. Ze względu na właściwości wpływające korzystnie na skórę, wykorzystywany jest nagietek w kosmetyce w postaci olejku z nagietka i wody nagietkowej. Surowiec działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie także na błony śluzowe – na oczy, gardło oraz przy infekcjach pochwy spowodowanych pierwotniakami.
Do użytku wewnętrznego koszyczek nagietka stosuje się rzadziej i zazwyczaj w postaci mieszanek ziołowych, wykorzystując jego działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie i żółciotwórcze w schorzeniach przewodu pokarmowego.
Poznaj pozostałe zioła na trądzik i dowiedz się jak leczyć zmiany skórne naturalnymi sposobami
Nagietek do picia
Nagietek do picia można przyrządzić kupując suszony nagietek w aptece lub samemu zebrać i wysuszyć kwiaty. Napar z nagietka (1 łyżkę rozdrobnionego surowca należy zalać gorącą wodą i przykryć na 10–20 min, a następnie przecedzić) będzie działać przeciwzapalnie na błony śluzowe przewodu pokarmowego i łagodząco na dolegliwości żołądkowo–jelitowe. Natomiast nalewka z nagietka (wytrawianie rozdrobnionych kwiatów z nagietka alkoholem 70 proc. w stosunku 1:5–1:10) będzie działać wspomagająco na układ trawienny. Należy unikać jego stosowania przy stanach zapalnych błony śluzowej przewodu pokarmowego.
Nagietek w ciąży
Kobiety będące w ciąży są grupą osób, u których zawsze należy zachować szczególną ostrożność przy stosowanie leków i preparatów na bazie ziół. Nagietek w ciąży można stosować, ale tylko zewnętrznie na skórę oraz do płukania jamy ustnej. Przed wewnętrznym zastosowaniem nagietka lekarskiego należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Należy pamiętać, że w trakcie ciąży nie wolno stosować preparatów na bazie alkoholu.
Nagietek na raka
Niektóre badania wskazują, że nagietek lekarski działa przeciwnowotworowo i immunomodulująco. Wyniki są obiecujące, jednak jest jeszcze za wcześnie, aby roślina ta stanowiła element terapii onkologicznej. Może natomiast wspomóc chemioterapię, a szczególnie radioterapię łagodząc skutki uboczne leczenia. Wykazano, że nagietek lekarski działa kojąco na stany zapalne błon śluzowych po radioterapii przy nowotworach głowy i szyi. Dlatego warto dodawać go jako składnik do płukanek jamy ustanej. Natomiast maść z nagietka może wspomóc regenerację skóry po oparzeniach.
Nagietek na żylaki
Coraz większy odsetek ludzi prowadzi siedzący tryb życia, co jest jednym z elementów sprzyjającym powstaniu żylaków. Nie jest to tylko problem kosmetyczny. Nieleczone żylaki mogą spowodować zapalenie i owrzodzenie żył, a nawet powstanie skrzepliny, która może zablokować przepływ krwi. Wykazano, że ekstrakt z płatków nagietka zwiększa kilkukrotnie szybkość gojenia owrzodzeń spowodowanych niewydolnością żylną.
Nagietek na hemoroidy
Nagietek lekarski ma zastosowanie przy powiększonych hemoroidach. Podobnie jak w przypadku żylaków działa przeciwzapalnie. Zmniejsza obrzęk oraz uszczelnia drobne naczynka. Dodatkowo płatki nagietka, dzięki działaniu przeciwbakteryjnemu i przeciwgrzybicznemu przeciwdziałają infekcjom, które mogą się pojawić, szczególnie przy krwawiących hemoroidach. Na rynku dostępne są już gotowe preparaty – czopki i maści zawierające kilka substancji czynnych, w celu wzmocnienia efektu leczniczego. Dodatkowo można zastosować nasiadówki z nagietka lekarskiego.
Koszyczek nagietka lekarskiego wykazuje przede wszystkim korzystne działanie zewnętrzne na błony śluzowe i skórę. Nagietek lekarski może mieć zastosowanie zarówno przy obrzękach, stanach zapalnych i owrzodzeniach, w postaci przyrządzonego samodzielnie naparu lub gotowych preparatów dostępnych w aptekach.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- http://rozanski.li/361/nagietek-calendula/, [data dostępu: 30.10.2018r.].
- http://rozanski.li/363/kwiat-nagietka-flos-calendulae-jako-surowiec-farmakopealny/, [data dostępu: 30.10.2018r.].
- Kohmunzer S., Farmakognozja. Podręcznik dla studentów farmacji. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2007.
- Saffari E., Mohammed-Alizadeh-Charandabi S., Adibpour M. i wsp.: Comparing the effects of Calendula officinalis and clotrimazole on vaginal Candidiasis: A randomized controlled trial. Women Health 2017, 10, 1145-1160.
- Łuczak A., Nowak M. i Szałek E.: Bezpieczeństwo leków roślinnych w ciąży. Farmacja Współczesna 2017, 10, 140-146.
- Babaee M., Moslemi D., Khalilpour M. i wsp.: Antioxidant capacity of calendula officinalis flowers extract and prevention of radiation induced oropharyngeal mucositis in patients with head and neck cancers: a randomized controlled clinical study. Published online 2013, 7.
- Kodiyan J., Amber K.: A Review of the Use of Topical Calendula in the Prevention and Treatment of Radiotherapy-Induced Skin Reactions. Antioxidants 2015, 4, 293-303.
- Cruceriu D., Balacescu O. i Rakosy E.: Calendula officinalis: Potential Roles in Cancer Treatment and Palliative Care. Integr Cancer Ther 2018, 1-11.
- Buzzi M., Freitas F. i Barros Winter M.: Therapeutic effectiveness of a Calendula officinalis extract in venous leg ulcer healing. I Wound Care 2016, 25, 732-739.
- Nicolaus C., Junghanns S., Hartmann A. i wsp.: Badania in vitro mające na celu ocenę właściwości gojenia się ran w ekstraktach z Calendula officinalis. J Ethopharmacol 2017, 20, 94-103.
Opublikowano: 27.11.2018;
aktualizacja: 22.02.2019
Oceń:
4.5
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Agnieszka Bernatowicz
Dietetyczka
Absolwentka studiów licencjackich na kierunku dietetyk kliniczny w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nysie oraz studiów drugiego stopnia na Uniwersytecie Medycznym im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Prace dyplomowe poświęciła schorzeniom przewodu pokarmowego – roli błonnika pokarmowego w zaparciu oraz niedożywieniu w chorobie Leśniowskiego–Crohna. Ukończyła studia podyplomowe z psychodietetyki na Uniwersytecie Humanistyczno–społecznym SWPS we Wrocławiu, ponieważ wie, że dobrze zbilansowana dieta nie zawsze wystarczy. Cały czas rozwija się uczestnicząc w szkoleniach, kursach i warsztatach, aby jak najlepiej pomagać innym w powrocie do zdrowia. Stara się uświadamiać pacjentom, że żywienie ma znaczenie. Uczy ich świadomych i mądrych wyborów pamiętając, że żywienie nie może być karą.
3
Komentarze i opinie (0)