Gałka muszkatołowa to przyprawa znana i stosowana w kuchni polskiej od najdawniejszych czasów. Oprócz walorów smakowych wykazuje ona także właściwości lecznicze (przeciwmiażdżycowe, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne), a w większych dawkach działa halucynogennie. Jaką wartość odżywczą i jakie właściwości lecznicze wykazuje gałka muszkatołowa? Jakie jest kulinarne zastosowanie przyprawy, która ma korzenny zapach?
Gałka muszkatołowa – afrodyzjak i antydepresant. Właściwości i sposób użycia
Spis treści
- Gałka muszkatołowa mielona lub cała – co to za przyprawa?
- Gałka muszkatołowa – wartości odżywcze
- Własności lecznicze gałki muszkatołowej
- Gałka muszkatołowa – naturalny antydepresant
- Gałka muszkatołowa – cenny antyoksydant
- Gałka muszkatołowa jako afrodyzjak
- Działanie narkotyczne gałki muszkatołowej
- Jak stosować gałkę muszkatołową w kuchni?
- Przeciwwskazania do stosowania gałki muszkatołowej
Gałka muszkatołowa mielona lub cała – co to za przyprawa?
Gałka muszkatołowa (Myristica officinalis) to środkowa część pestki owocu muszkatołowca korzennego – wiecznie zielonego drzewa, które pochodzi z Wysp Korzennych (Moluków) wchodzących w skład Archipelagu Malajskiego. Roślina jest powszechnie uprawiana na Karaibach, a także w innych tropikalnych krajach i w południowych Indiach.
Pestka muszkatołowca ma bruzdowatą powierzchnię, okrytą osnówką zwaną macis lub kwiatem muszkatołowym. Nasiona mielone lub całe to cenny produkt, który znalazł zastosowanie nie tylko w kuchni, ale też w kosmetyce i farmakologii.
Przeczytaj też: Wanilia – właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania
Gałka muszkatołowa – wartości odżywcze
Gałka muszkatołowa zawiera węglowodany, tłuszcz, białko, błonnik, witaminy: A, C i witaminy z grupy B (tiamina, ryboflawina, niacyna, witamina B6, kwas foliowy) oraz minerały: żelazo, magnez, wapń, potas, fosfor, sód, cynk. W gałce muszkatołowej obecne są także kwasy tłuszczowe, pektyny i inne związki aktywne.
Gałka muszkatołowa składa się w ok. 30-55% z substancji oleistych: olejek eteryczny i masło muszkatowe (olej nielotny).
Własności lecznicze gałki muszkatołowej
Przyprawianie dań gałką muszkatołową korzystnie wpływa na organizm. Poprawia pracę układu pokarmowego – ułatwia trawienie, zapobiega powstaniu wrzodów żołądka, wspomaga wytwarzanie soków żołądkowych, a także zwalcza wzdęcia i zaparcia. Napar z osnówki gałki muszkatołowej działa wiatropędnie.
Gałka muszkatołowa wykazuje właściwości przeciwzapalne. Zawiera eugenol, który może spowalniać powstawanie substancji przyczyniających się do pojawienia się stanów zapalnych. Przyprawa może też działać przeciwmiażdżycowo, gdyż zmniejsza lepkość krwi i ryzyko wystąpienia zakrzepów. Obniż także poziom złego cholesterolu. Błonnik pokarmowy wpływa korzystnie na poziom glukozy we krwi.
Gałka muszkatołowa hamuje apetyt, dlatego tez może być stosowana do dań osób na diecie redukcyjnej. Ponadto daje uczucie sytości na dłużej, co zapobiega podjadaniu między posiłkami.
Udowodniono, że olejek eteryczny obecny w przyprawie wykazuje działanie przeciwbólowe.
Gałka muszkatołowa – naturalny antydepresant
Cennym składnikiem olejków eterycznych gałki muszkatołowej jest metyloeugenol. Dzięki receptorom GABA-A znajdujących się w różnych rejonach mózgu, metyloeugenol obniża zachowania lękowe. Spożywanie gałki muszkatołowej zwiększa poziom serotoniny, dopaminy i noradrenaliny, co wprawia człowieka w lepszy nastrój i ułatwia zasypianie. Szczypta korzennej przyprawy dodana do ciepłego mleka, które należy wypić przed snem na pewno ułatwi zasypianie – tak podaje medycyna naturalna. Ponadto przyprawa korzystnie wpływa na pracę układu nerwowego, chroniąc przed chorobami neurogennymi. W medycynie ajurwedyjskiej nasiona muszkatołowca zaleca się przy leczeniu depresji.
Gałka muszkatołowa – cenny antyoksydant
Wykazano, że metyloeugenol w stężeniu 0,01% to skuteczny przeciwutleniacz, natomiast w stężeniu 0,1% może wykazywać działanie proutleniające. Gałka muszkatołowa i jej ekstrakty mogą mieć potencjał antyoksydacyjny, gdyż zawierają związki o działaniu przeciwutleniającym: flawonoidy, alkaloidy i mirystynę. Składniki te wspomagają walkę organizmu z wolnymi rodnikami. Ponadto macelignan obecny w nasionach muszkatołowca działa przeciwutleniająco i przeciwzapalnie, chroni więc skórę przed promieniowaniem UVB.
Gałka muszkatołowa jako afrodyzjak
Skutecznych środków na zaburzenia seksualne poszukiwano już w starożytności. Ludzie szukali środków, które byłyby pomocne w leczeniu zaburzeń seksualnych, a także urozmaicały ich życie intymne. Afrodyzjaki , czyli substancje pochodzenia najczęściej roślinnego, zwiększały libido, potencję, jak również wpływały na większą przyjemność seksualną. Gałka muszkatołowa stymuluje przepływ krwi w naczyniach, dlatego też uważana jest za skuteczny środek na potencję. Mirystycyna stanowi składnik metylenodioksymetamfetaminy – leku o działaniu silnie euforycznym.
Szparagi w sosie beszamelowym (z dodatkiem gałki muszkatołowej) do idealny pomysł na romantyczną kolację – posiłek z afrodyzjakami.
Działanie narkotyczne gałki muszkatołowej
W owocach drzewa muszkatołowego (Myrystica fragrans) obecna jest mirystycyna – związek o właściwościach psychoaktywnych. W 100 g suchych sproszkowanych owoców znajduje się 1050 mg mirystycyny, zaś w olejku muszkatołowym – około 4%. Warto dodać, iż mirystycynę znajdziemy też w olejku z nasion niektórych odmian pietruszki Petroselinum sativum. Działanie psychoaktywne mirystycyny wzmacnia obecność innych związków – elemicyny i safrolu. Spożywanie gałki muszkatołowej w dużych stężeniach może być bardzo groźne dla zdrowia. Przyprawa ta może powodować podrażnienia przewodu pokarmowego, a nawet rozwój raka wątroby. Skutki te mogą wystąpić tylko przy spożywaniu dużych ilości gałki muszkatołowej.
Za dawkę halucynogenną uznaje się 60–315 mg, czyli 6–30 g sproszkowanych owoców drzewa muszkatołowego. Objawy pojawiają się 3–6 godzin po spożyciu produktu, a ustępują po upływie 24 godzin lub dłużej. Spożywanie dużych ilości gałki muszkatołowej wywołuje:
- niepokój;
- euforię;
- palpitacje serca;
- złudzenia i omamy wzrokowe;
- zaburzenia orientacji;
- utratę kontaktu z rzeczywistością;
- sny na jawie;
- uczucie unoszenia się w powietrzu (lewitacja).
Za te objawy odpowiedzialna jest mirystycyna. Działanie halucynogenne może wystąpić już po spożyciu łyżki stołowej gałki muszkatołowej. Należy więc zachować szczególną uwagę stosując przyprawę do smaku np. grzańca.
Czytaj również: Datura – bieluń dziędzierzawa: właściwości, zastosowanie, skutki uboczne
Jak stosować gałkę muszkatołową w kuchni?
Gałka muszkatołowa należy do popularnych przypraw. Ma gorzki smak i intensywny aromat. W sklepach możemy kupić gałkę muszkatołową mieloną i w całości.
Przyprawę zazwyczaj dodaje się do pasztetów, kiełbas i mięs (np. do kurczaka czy dziczyzny). Gałką muszkatołową można też przyprawiać ryby i owoce morza. Niektórzy lubią też warzywa z dodatkiem korzennej przyprawy. Nadaje ona smak kapuście, fasoli, marchewce, cukinii czy bakłażanowi. Jajecznica ze szpinakiem przyprawiona szczyptą gałki muszkatołowej to doskonały pomysł na zdrowe śniadanie.
Gałka muszkatołowa jest też składnikiem sosu beszamelowego, który idealnie komponuje się z warzywami przygotowanymi na parze.
Gałkę muszkatołową dodaje się do ciast, grzańców, herbat czy kompotów. Może więc z powodzeniem być dodatkiem do grzanego wina, piernika czy ciasteczek.
Gałka muszkatołowa mielona wchodzi w skład indyjskiej przyprawy masala. Inne zioła tej mieszanki to czarny pieprz, kolendra, liść laurowy, kmin rzymski, chili, kardamon, goździki i cynamon. Przyprawa jest także jednym ze składników masala czaj – indyjskiej herbaty.
Przeciwwskazania do stosowania gałki muszkatołowej
Gałka muszkatołowa w małych ilościach ma właściwości prozdrowotne. Ze względu na obecność związku halucynogennego nie można jej nadużywać. Ostrożność zaleca się zwłaszcza osobom borykającym się z chorobami układu nerwowego (m.in. epilepsja), kobietom w ciąży oraz alergikom (alergia na pyłki roślin zielnych). Przyprawa nie powinna znajdować się w zasięgu dzieci.
Gałka muszkatołowa to cenna przyprawa, ale też naturalny lek stosowany w medycynie naturalnej od dawna. Warto mieć w domu mieloną gałkę muszkatołową, by czerpać korzyści z jej cennych składników o działaniu leczniczym nie tylko na układ pokarmowy. Należy pamiętać o tym, iż gałki muszkatołowej nie można spożywać w nadmiernych ilościach, gdyż przyprawa wykazuje właściwości halucynogenne. Zalecana do spożycia jest dawka przyprawowa gałki muszkatołowej, która może wywołać efekty zdrowotne. Dodawanie jej do potraw to doskonały sposób na smaczne i zdrowe posiłki.
Czytaj również: Czarny czosnek – jak powstaje, właściwości
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Rostkowska-Nadolsk B., Machoń Z., Halucynogeny. Część I – Halucynogeny pochodzenia naturalnego, „Farmacja Polska”, 2009, 2 (65)
- Skolimowska U, Skolimowski J, Wędzisz A. Badanie właściwości przeciwutleniających metyloeugenolu. "Bromatologia i Chemia Toksykologiczna", 2012; 35(2)
- https://www.organicfacts.net/health-benefits/herbs-and-spices/nutmeg.html
- Gałka muszkatołowa może działać jak narkotyk | Nauka w Polsce (pap.pl)
Opublikowano: 09.07.2021;
Oceń:
5.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Agnieszka Bożek
Dietetyczka
Dietetyk, autorka bloga Strefa Zdrowego Żywienia oraz tekstów publikowanych w czasopismach i na portalach internetowych. Miłośniczka zdrowego stylu życia i natury. Uważa, że odpowiednio dobrana dieta może być lekarstwem na wiele dolegliwości. Doświadczeniem i wiedzą dzieli się z innymi – edukuje na temat zdrowego odżywiania i pomaga wdrażać zdrowe nawyki żywieniowe. Na bieżąco poszerza swoją wiedzę, uczestnicząc w licznych szkoleniach.
3
Komentarze i opinie (3)
opublikowany 19.11.2023
opublikowany 30.03.2024
opublikowany 01.04.2024