Ból jelit – przyczyny skurczów, kłucia i bólu w jelitach

Jakie są przyczyny bólu brzucha i skurczów jelit?

Skurcze jelit – zwane także kolką jelitową – spowodowane są silnym skurczem mięśni gładkich pracujących niezależnie od woli człowieka. Z mięśni tych zbudowane są ściany jelit.

Kolka jelitowa u dorosłych to silny, nagły i ostry ból brzucha występujący falowo – dolegliwości bólowe na przemian nasilają się i ustępują. Bolesnym skurczom jelit towarzyszą często: uczucie rozpierania w jelitach, nadmierne gazy, zmniejszony apetyt wzdęcie brzucha, a czasem nudności i wymioty oraz uczucie ciężkości.

Przyczyn bólu w jelitach jest wiele – najczęstsze to:

• złe nawyki żywieniowe: dieta bogatotłuszczowa, rozdymająca i uboga w błonnik;
• nietolerancja laktozy (nietolerancja pokarmowa; niedobór laktazy);
• niektóre choroby i schorzenia, np.: wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna, choroba uchyłkowa jelit, niedrożność jelit, zespół jelita drażliwego, mikroskopowe zapalenie jelita grubego (a także inne choroby zapalne jelit);
• zaparcia;
• jedzenie w pośpiechu – łykanie dużej ilości powietrza;
• intensywny wysiłek fizyczny – dolegliwości pojawiają się częściej po prawej stronie.

Gdzie bolą jelita – rysunek

Które choroby jelit są przyczyną bólu jelita grubego

Jak już wcześniej wspomniano, przyczyną bólu jelit i skurczów brzucha są często liczne schorzenia – począwszy od wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, a na nietolerancji laktazy kończąc.

Choroby jelit, które powodują liczne dolegliwości – takie jak: wzdęcia brzucha, biegunki, zgaga czy ból podbrzusza – zostały omówione poniżej.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego i ból jelita grubego

Jelita bolą ze względu na rozwijający się stan zapalny błony śluzowej wyścielającej odbytnicę i okrężnicę, którego etiologia nie została wyjaśniona. Bólom brzucha towarzyszy najczęściej biegunka (nawet do 20 wypróżnień na dobę) z domieszką krwi w kale.

Przebieg choroby jest przewlekły i charakteryzuje się okresami zaostrzeń (spowodowanych takimi czynnikami, jak: stres, stosowanie niesterydowych leków przeciwzapalnych czy zmiana sposobu odżywiania), oraz remisji.

Powikłaniem zagrażającym życiu, występującym często w trakcie pierwszego rzutu choroby, jest ostre rozdęcie okrężnicy, objawiające się silnym bólem wzdętego brzucha, któremu towarzyszy gorączka i przyspieszona akcja serca. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest także czynnikiem zwiększającym ryzyko raka jelita grubego.

Choroba Leśniowskiego-Crohna i bolące jelito

Charakteryzuje się stanem zapalnym, który obejmuje jednak wszystkie warstwy ściany przewodu pokarmowego, nie tylko błonę śluzową.

Objawy chorych jelit zależne są od lokalizacji zmian chorobowych. Zazwyczaj również są to skurczowe bóle brzucha z biegunką. Gdy chorobą dotknięta jest jama ustna, pojawiają się afty i owrzodzenia. W okolicach odbytu często występują: ropnie, przetoki okołoodbytowe i szczeliny.

Inne przyczyny bolących jelit

Zatrucie pokarmowe i grypa jelitowa

Bardzo często nudności i wymioty, bóle brzucha oraz wodniste biegunki spowodowane są przez grypę jelitową – nazywaną także grypą żołądkową bądź nieżytem żołądkowo-jelitowym . To zakażenie przewodu pokarmowego wywołane przez wirusy (rotawirusy). Czasem towarzyszy mu także wysoka gorączka. W tym przypadku należy pamiętać o regularnym uzupełnianiu płynów oraz elektrolitów, a także zadbać o przywrócenie naturalnej flory jelit za pomocą probiotyków.

Zespół jelita drażliwego (jelito drażliwe)

Nazywany jest również nerwicą jelit , to najczęstsza, przewlekła choroba jelit, której przyczyna nie jest poznana. Charakteryzuje się dolegliwościami bólowymi – najczęściej jest to ból podbrzusza, w dolnej, lewej części brzucha, o charakterze kurczowym i ostrym. Ból brzucha nasila się po jedzeniu, ulgę przynosi wypróżnienie. Symptomom bólowym towarzyszy biegunka lub zaparcie. Możliwe są także naprzemienne okresy tych zaburzeń wypróżniania.

Przy zespole jelita drażliwego chorzy uskarżają się na: wzdęcia brzucha, zgagę oraz nudności i wymioty. U pacjentów cierpiących z powodu zespołu jelita drażliwego bardzo często współwystępują zaburzenia psychiczne.

Zapalenie uchyłków jelita grubego

Przyczynę dolegliwości stanowi tu sposób odżywiania oraz dieta uboga w błonnik. Spożywanie przetworzonej żywności również sprzyja zachorowalności na to schorzenie. Do objawów zaliczamy m.in.: niestrawność, nudności i wymioty, zaparcia, ból po lewej stronie brzucha. Brak błonnika wywołuje nadmierną czynność skurczową jelita, co zwiększa ciśnienie wewnątrz jelita grubego, doprowadzając do powstania uchyłków.

Ból w jelitach – kiedy operacja jest niezbędna?

W niektórych przypadkach ból brzucha i skurcze jelit są wywołane schorzeniami, które wymagają interwencji chirurga.

Uchyłki jelita grubego

Uchyłki jelita grubego to drobne uwypuklenia błony śluzowej przez warstwę mięśniową wyścielającą ścianę jelita. Najczęściej występują w esicy, nigdy w odbytnicy. Występowanie uchyłków przebiega zazwyczaj bezobjawowo – taką postać choroby określa się jako: uchyłkowatością okrężnicy. Tymczasem choroba uchyłkowa okrężnicy charakteryzuje się występowaniem symptomów, takich jak: bóle i skurcze w lewym dole biodrowym – nasilające się po posiłkach, a ustępujące po wypróżnieniu – wzdęcia, zaparcia występujące naprzemiennie z biegunkami.

Niedrożność jelit

Niedrożne jelita z zatkania (mechaniczna), czyli zahamowanie perystaltyki spowodowane zamknięciem światła jelita przez przeszkodę, która może się znajdować zarówno wewnątrz jelita, jak i zaciskać je od zewnątrz, charakteryzuje się bólem o typie kolki. Najpierw następuje fala silnego bólu jelit, po której dochodzi do jego złagodzenia, a nawet ustąpienia. Im niżej umiejscowiona jest przeszkoda utrudniająca pracę jelit, tym dłuższe są przerwy miedzy falami ostrego bólu.

Gdy ból kolkowy ustępuje dolegliwościom o charakterze stałym świadczy to o narastającej niedrożności jelit możliwemu pojawieniu się zapalenia otrzewnej. W przypadku niedrożności porażennej – spowodowanej nieprawidłową czynnością jelit – ból jest najczęściej stały, rozlany, nie ma cech kolki.

Leczenie bólu jelit – sposoby

Podstawą leczenia zespołu jelita drażliwego jest odpowiednia dieta. Posiłki powinny być spożywane regularnie, bez pośpiechu. Unikać należy dużych ilości fruktozy (znajdującej się w owocach i miodzie), sorbitolu (składnik słodzików), warto także znacznie zredukować picie kawy i alkoholu.

W przypadku niestrawności powodującej dyskomfort w nadbrzuszu i uczucie pełności, zaleca się m.in.: picie ziołowych herbatek i stosowanie diety lekkostrawnej. W walce z bólem jelit pomogą również regularne odżywianie, a także unikanie stresu.

Terapia niepowikłanej choroby uchyłkowej okrężnicy opiera się na zwiększeniu ilości błonnika pokarmowego w diecie.

W leczeniu jelit bardzo ważna jest psychoterapia. W bólu poposiłkowym ulgę może przynieść stosowanie hioscyny, a we wzdęciach symetykonu. W przypadku chorób jelit zastosowanie mają między innymi: sulfasalazyny, okresowe stosowanie rifaksyminy (antybiotyku) oraz leków rozkurczowych, takich jak drotaweryna.