Ból brzucha pacjenci opisują na różne sposoby – jako silny, skurczowy, kłujący, pulsujący, częsty, przewlekły, podając przy tym różne jego lokalizacje (na dole, u góry, po lewej lub po prawej stronie). Przyczyn dolegliwości jest wiele, w tym np. choroby układu pokarmowego, wątroby i nerek czy niestrawność (dyspepsja). Ból brzucha promieniujący do pleców może być z kolei objawem: kamicy żółciowej, zapalenia trzustki czy wrzodów żołądka.
Ból brzucha promieniujący do pleców – co to znaczy?
Spis treści
Silny i ostry ból brzucha – co to znaczy?
Ból brzucha (silny, ostry, przewlekły, kłujący, skurczowy, pulsujący, uporczywy, częsty) może dotyczyć każdego narządu w jamie brzusznej. Przyczynę stanowią tu niekiedy czynnościowe zaburzenia przewodu pokarmowego. Najprostszy podział wyróżnia bólu brzucha ostry i przewlekły.
Somatyczny, ostry ból brzucha o znacznym nasileniu rozpoczyna się nagle lub narasta w krótkim czasie. Zazwyczaj stanowi objaw choroby w jamie brzusznej, która nierzadko wymaga interwencji chirurgicznej i może mieć wiele przyczyn.
Ból w górnej części brzucha może świadczyć o perforacji żołądka lub dwunastnicy. Dolegliwości bólowe po prawej stronie świadczą zwykle o chorobach wątroby i dróg żółciowych (zapalenie pęcherzyka żółciowego, kamica dróg żółciowych).
Ostry ból w dole brzucha może także nie mieć związku z chorobami przewodu pokarmowego, lecz być objawem schorzeń, takich jak zapalenie przydatków u kobiet lub odmiedniczkowe zapalenie nerek. Zdarza się, że zawał dolnej ściany mięśnia sercowego przebiega z silnymi dolegliwościami bólowymi brzucha i towarzyszącymi mu wymiotami.
Czytaj również: Ból brzucha i pleców
Długotrwały (przewlekły) ból brzucha – o czym świadczy?
Przewlekły ból brzucha ma zwykle charakter trzewny. Jest to ból o zmiennym nasileniu, przedłużający się, trudny do konkretnego zlokalizowania. Nie zawsze świadczy o chorobie organicznej – występuje także w zaburzeniach czynnościowych przewodu pokarmowego.
Najczęstsze jego przyczyny to: przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka lub choroba wrzodowa, przewlekłe zapalenie trzustki, nowotwory przewodu pokarmowego, nieswoiste choroby zapalne jelit, zaburzenia czynnościowe – zespół jelita drażliwego, dyspepsja czynnościowa (niestrawność, której objawy to m.in. dolegliwości bólowe żołądka – potocznie ból w dołku, ból brzucha po jedzeniu).
Przewlekły (chroniczny) ból brzucha może być także manifestacją takich schorzeń, jak zwyrodnienie kręgosłupa lędźwiowego, półpasiec czy neuralgia międzyżebrowa.
Zobacz też: Ból z prawej strony pod żebrami – co może oznaczać?
Ból brzucha promieniujący do pleców – przyczyny
Ból narządów jamy brzusznej nie zawsze jest typowo zlokalizowany w obrębie brzucha, często zdarza się, że lokalizacja dolegliwości bólowych nie pokrywa się z lokalizacją chorego narządu. W niektórych schorzeniach narządów jamy brzusznej ból może promieniować do pleców, do kręgosłupa lub pod łopatki.
Zobacz również: Gdzie boli trzustka?
Ból brzucha promieniuje do pleców – kamica żółciowa?
Oprócz typowego bólu po prawej stronie brzucha, w kamicy żółciowej i zapaleniu pęcherzyka żółciowego mamy często do czynienia z promieniowaniem bólu w górę, pod prawą łopatkę. Charakterystycznym objawem kamicy pęcherzyka żółciowego jest tak zwany objaw Chełmońskiego – silny ból przy wstrząsaniu okolicą podżebrową prawą.
W diagnostyce kamicy podstawowe znaczenie ma ultrasonografia jamy brzusznej, podczas której łatwo zobrazować pęcherzyk (woreczek) żółciowy i ewentualne złogi (kamienie) w jego świetle. Złogi w drogach żółciowych rzadko są widoczne w USG – najczęściej stwierdza się poszerzenie przewodu żółciowego wspólnego.
Badaniami pomocnymi w tym przypadku są: tomografia komputerowa jamy brzusznej, cholangiografia rezonansu magnetycznego oraz endoskopowa pankreatocholangiografia wsteczna.
To też może Cię zainteresować: Śmierdzące stopy – przyczyny, leczenie
Promieniujący ból po lewej stronie brzucha a zapalenie trzustki
Kolejną przyczyną bólu promieniującego do pleców jest ostre zapalenie trzustki – wywołuje ból po lewej stronie brzucha i na środku. Często jednak ból występuje wokół brzucha oraz promieniuje do tyłu – w stronę kręgosłupa.
Diagnostyka ostrego zapalenia trzustki obejmuje przede wszystkim badanie krwi i moczu, USG jamy brzusznej oraz tomografię komputerową, na podstawie której ocenia się stopień zaawansowania zmian zapalnych oraz obecność ewentualnych powikłań.
Ostre rozwarstwienie aorty brzusznej to typowy przykład dolegliwości bólowych brzucha, które nie dotyczą narządów przewodu pokarmowego – najczęściej pojawia się silny ból między łopatkami schodzący w dół. Rozwarstwienie aorty daje typowy obraz w USG – widać podwójne światło aorty. Do potwierdzenia stosuje się angiotomografię komputerową aorty – badanie wymaga podania dożylnego kontrastu.
Czytaj również: Ból pod piersiami – co może oznaczać?
Ból brzucha i pleców – zapalenie nerek i kamica?
Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek daje objaw w postaci bólu pleców na dole. Temu schorzeniu zwykle towarzyszy wysoka gorączka z dreszczami oraz dolegliwości dyzuryczne – ból podczas mikcji czy częste parcie na mocz.
Rozpoznanie odmiedniczkowego zapalenia nerek polega na badaniu krwi i moczu, USG jest w tym przypadku mało przydatnym badaniem. Ból brzucha, który promieniuje do pleców po jednej stronie, może świadczyć o kamicy nerkowej. Jeśli złóg zlokalizowany jest w nerce, można go często zobrazować w USG. Dobrze uwapnione złogi moczowodowe (kamienie nerkowe) są widoczne na zdjęciu rentgenowskim jamy brzusznej.
Przeczytaj też: Ból pod lewą łopatką – przyczyny, jak leczyć?
Ostry brzuch a wrzody żołądka
Perforacja wrzodu żołądka jest jednym ze schorzeń z grupy ostrego brzucha, które wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej. Pęknięcie ściany żołądka powoduje bardzo silne dolegliwości, które są czasem opisywane jako przeszywający ból brzucha promieniujący aż do pleców.
Należy pamiętać, że przy podejrzeniu perforacji wrzodu żołądka przeciwwskazane jest wykonywanie gastroskopii. Najbardziej użytecznym badaniem jest rentgen (RTG) jamy brzusznej, w którym jest widoczne wolne powietrze w obrębie jamy brzusznej.
To też może Cię zainteresować: Ból pleców po prawej stronie
Co robić, kiedy boli brzuch?
Podczas rozpoznawania przyczyn bólu brzucha najważniejsze jest zebranie dokładnego wywiadu, który musi uwzględniać moment rozpoczęcia objawów, okoliczności ich powstania, czas trwania bólu, orientacyjne nasilenie oraz aktualne lub przebyte choroby mogące być przyczyną dolegliwości.
W badaniu fizykalnym brzucha szukamy przede wszystkim objawów otrzewnowych świadczących o ostrej chorobie jamy brzusznej – jest to objaw Blumberga (nasilenie bólu przy zwalnianiu ucisku na powłoki brzuszne), obrona mięśniowa (brzuch deskowaty) oraz objaw Chełmońskiego (ból pod żebrami po uderzeniu w ich okolicę).
Zobacz też: Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg
Podstawowymi badaniami laboratoryjnymi są: morfologia krwi, wskaźniki stanu zapalnego, stężenie enzymów wątrobowych i trzustkowych. Najważniejszymi badaniami obrazowymi w diagnostyce bólów brzucha są ultrasonografia jamy brzusznej oraz badanie rentgenowskie jamy brzusznej.
Czytaj również: Ból z lewej strony pod zebrami – co to może być?
Ból ostry, szybko narastający jest zwykle wskazaniem do hospitalizacji i konsultacji chirurgicznej. W przypadku bólu przewlekłego należy wdrożyć głębszą diagnostykę – tomografię komputerową jamy brzusznej oraz badania endoskopowe, jak kolonoskopia oraz gastroskopia.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- „Anatomia i fizjologia człowieka” Michajlik Aleksander, Ramotowski Witold, wyd. 2013 r.
- „Fizjologia człowieka, tom 5. Układ trawienny i wydzielanie wewnętrzne” Stanisław Konturek, wyd. 2016 r.
Opublikowano: 11.04.2017;
aktualizacja: 27.01.2022
Oceń:
4.5
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Paweł Stacha
Lekarz
Jest absolwentem Wydziału Lekarskiego w Katowicach Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Obecnie pracuje jako młodszy asystent w Oddziale Chorób Wewnętrznych Zespołu Szpitali Miejskich w Chorzowie oraz jako lekarz w Poradni Rejonowej w Rudzie Śląskiej. Zainteresowania medyczne – choroby wewnętrzne – głównie gastroenterologia i endokrynologia. W wolnym czasie pływa, jeździ na rowerze i na nartach.
532
Komentarze i opinie (0)