Schistosomatoza (bilharcjoza) to choroba wywoływana przez przywry z rodzaju Schistosoma. Szacuje się, że aż około 200 milionów ludzi na świecie choruje na schistosomatozę. Choroba może zainfekować drogi moczowe oraz układ pokarmowy. Do głównych objawów należą: ból brzucha, biegunka, krew w stolcu lub krew w moczu. Zakażenie Schistosoma może prowadzić do rozwoju niewydolności wątroby, nerek, niepłodności i raka pęcherza moczowego.
Schistosomatoza (bilharcjoza) – objawy i leczenie choroby
Spis treści
Czym jest schistosomatoza?
Prawie 200 milionów osób zapada na chorobę o nazwie schistosomatoza (bilharcjoza). Wywołują ją przywry z rodzaju Schistosoma, najczęściej Schistosoma mansoni. Choroba ta rozprzestrzenia się przez kontakt człowieka z wodą, w której bytują przywry. Żywicielem pośrednim Schistosoma są słodkowodne ślimaki. Z nich w zbiornikach wodnych uwalniane są przywry.
Pasożyty wnikają przez skórę (najczęściej przez skórę stóp) do naczyń włosowatych, dzięki którym zaczynają wędrować po organizmie człowieka. Dostają się do naczyń wątrobowych, do narządów wewnętrznych: wątroby, płuc, mózgu i pęcherza moczowego.
Jak można się zarazić Schistosoma mansoni?
Głównym rezerwuarem przywry jest człowiek, nie powoduje to jednak zakażeń u innych osób.
Choroba jest szczególnie rozpowszechniona wśród dzieci, zwłaszcza w wieku 5–15 lat, gdyż to one najczęściej mają kontakt ze skażoną wodą. Do innych grup ryzyka zalicza się rolników oraz rybaków.
Największą liczbę zakażonych schistosomatozą obserwuje się w Afryce, Azji Zachodniej oraz w Ameryce Środkowej i Południowej. Ze względu na znaczne migracje ludności, schistosomatoza stale rozszerza swój zasięg na świecie.
Czytaj również: Choroba kociego pazura – co to jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie
Schistosomatoza – objawy
Pierwsze objawy schistosomatozy zaczynają się po 4–6 tygodniach po zakażeniu. Objawy zakażenia Schistosoma są różne, w zależności od rodzaju przywry oraz nasilenia inwazji.
- Na początku zakażenia Schistosoma występuje świąd, wysypka grudkowa na skórze oraz rumień. Objawy te znikają po 24–72 godzinach. Osoby, które były wcześniej narażone na kontakt ze Schistosoma mogą mieć skąpe objawy skórne, np. przejściowe zapalenie skóry. W przypadku pierwszego kontaktu z przywrą objawy mogą być ostre, rozwija się tzw. gorączka Katayama (ostra reakcja alergiczna, gorączka, kaszel, ból brzucha).
- Kolejna faza bytowania w organizmie człowieka to migracja i rozmnażanie pasożytów. Na tym etapie dominują objawy ogóle: gorączka, poty, osłabienie, dreszcze, eozynofilia, biegunka (czasem krwista), krwiomocz, bóle brzucha, spadek masy ciała, kaszel.
- W ostatnim stadium rozwoju Schistosoma – inwazji organizmu – dochodzi do przewlekłych uszkodzeń narządów. Do najważniejszych organów, które zajmuje przywra, należy wątroba wraz z jej unaczynieniem, dlatego długotrwałe bytowanie Schistosomy uszkadza głównie ją. Dominuje powiększenie wątroby i śledziony oraz objawy nadciśnienia wrotnego.
Schistosoma ma duże powinowactwo do układu moczowego. Uszkadza moczowód i pęcherz moczowy. Do odległych powikłań należą wodonercze oraz rak pęcherza moczowego.
Czytaj również: Przywra kocia – objawy, diagnostyka, leczenie u człowieka
Diagnostyka i leczenie schistosomatozy
Ostateczne rozpoznanie schistosomatozy ustala się na podstawie badania mikrobiologicznego stolca lub moczu. W przypadku, kiedy nie daje się uwidocznić jaj Schistosoma w moczu lub kale, należy użyć testów serologicznych, za pomocą których można wykryć przeciwciała we krwi.
Leczenie bilharcjozy polega na przyjmowaniu leków przeciwpasożytniczych, zgodnie z zaleceniami lekarskimi. Lekiem z wyboru jest prazykwantel w dwóch dawkach stosowanych przez jeden dzień. W przypadku zakażenia S. mansoni stosuje się oksamnichinę, natomiast jeśli zakażenie wywołała przywra S. haematobium – metrifonat, z kolei przy S. japonicum – oltipraz.
Czytaj również: Zwłóknienie wątroby – przyczyny, objawy, leczenie, rokowania, czy jest odwracalne?
Schistosomatoza – zapobieganie i rokowania
Aby uniknąć zakażenia przez Schistosoma , należy przede wszystkim na terenach, gdzie występuje endemicznie (przez dłuższy czas):
- unikać kąpieli w wodach słodkich (rzeki, stawy, jeziora),
- nie stosować wody z naturalnych zbiorników do sporządzania posiłków i do picia.
W wyniku przewlekłego zakażenia rozwija się reakcja ziarniniakowa oraz włóknienie zajętych narządów. W wyniku tych procesów może rozwinąć się:
- polipowatość jelit z krwistą biegunką,
- nadciśnienie płucne,
- nadciśnienie wrotne,
- żylaki przełyku,
- zapalenie pęcherza moczowego,
- rak pęcherza moczowego.
Czasem dochodzi do zajęcia układu nerwowego – poprzecznego zapalenia rdzenia, co objawia się porażeniem wiotkim.
Jeśli choroba została wcześniej zidentyfikowana, rokowanie jest dobre. Źle rokuje przewlekłe zakażenie, jeśli doszło do uszkodzenia narządów wewnętrznych.
Czytaj również: Zwłóknienie płuc – rodzaje, przyczyny, objawy, badania, leczenie, rokowania
Opublikowano: 28.08.2015;
aktualizacja: 22.02.2018
Oceń:
4.4
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Kornel Gajewski
Lekarz
Absolwent Wydziału Lekarskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Aktualnie odbywa staż podyplomowy w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym im. Karola Mielęckiego SUM w Katowicach.
70
Komentarze i opinie (0)