Biegunka u dziecka – częsta, ostra i przewlekła
O biegunce u dziecka mówimy wówczas, gdy dochodzi do znamiennego zwiększenia liczby wypróżnień w ciągu doby i/lub do zmiany konsystencji stolca na płynną bądź półpłynną, lub też oddawania luźnych stolców z patologicznymi domieszkami (krwi, śluzu, ropy).
O biegunce mówimy zwykle, gdy dziecko, które nie jest karmione piersią, oddaje 3 lub więcej stolców o płynnej bądź półpłynnej konsystencji. Ze względu na czas trwania biegunki, wyróżniamy biegunkę:
- ostrą – poniżej 14 dni,
- przewlekającą się – 14–30 dni,
- przewlekłą – powyżej 30 dni.
To też może Cię zainteresować: Czy jest zespół Angelmana?
Jakie są najczęstsze przyczyny biegunki u dziecka?
Najczęstszą przyczyną ostrej biegunki u dzieci jest nieżyt jelitowy wywołany przez wirusy (najczęściej rotawirusy i adenowirusy). Rotawirusy są częstą przyczyną biegunki u niemowląt.
Rzadziej przyczyną biegunki jest zakażenie bakteryjne przewodu pokarmowego, np. zakażenie Salmonella, Shigella, Escherichia coli czy Yersinia. Inne przyczyny biegunek u dzieci to:
- stosowanie antybiotyków (antybiotykoterapia wyjaławia przewód pokarmowy, pozbawiając go tzw. „dobrych bakterii” – efektem mogą być zaburzenia pracy jelit, w tym biegunka);
- choroby chirurgiczne (np. ostre zapalenie wyrostka robaczkowego, wgłobienie);
- stosowanie leków przeczyszczających;
- alergia pokarmowa (np. na białko mleka krowiego);
- nietolerancje pokarmowe (np. nietolerancja laktozy, nietolerancja fruktozy);
- celiakia;
- zespół jelita drażliwego;
- zatrucia pokarmowe;
- niewydolność trzustki;
- nieswoiste zapalenia jelit;
- choroby genetyczne związane z defektem wymiany jonów.
Jednym z typów biegunki u dzieci jest tzw. biegunka pędraków. Jest to przewlekła biegunka występująca przede wszystkim u dzieci w wieku 1–3 lat, związana z nieprawidłową dietą (zawierającą zbyt duże ilości cukrów, zwłaszcza obecnych w napojach słodzonych) przy niepełnej dojrzałości przewodu pokarmowego. Istotny jest fakt, że pomimo biegunki, dziecko prawidłowo się rozwija i przybiera na masie.
To też może Cię zainteresować: Bulimia u dziecka – objawy, przyczyny, leczenie
Sposób na biegunkę u dziecka
Domowym sposobem na biegunkę u dziecka jest prawidłowe nawodnienie. Charakter postępowania (to, gdzie będzie prowadzone leczenie, jaką drogą dziecko otrzyma płyny itd.) zależy od stanu klinicznego pacjenta, m.in. od stopnia odwodnienia. W ocenie stopnia odwodnienia bierzemy pod uwagę:
- stan ogólny dziecka (zaniepokoić powinna nas apatia, nadmierna senność, zaburzenia świadomości, utrata przytomności);
- ubytek masy ciała;
- objętość oddawanego moczu (niepokojącym sygnałem jest znamienne zmniejszenie ilości oddawanego moczu, aż do całkowitego bezmoczu);
- pragnienie (dziecko w umiarkowanym stopniu odwodnienia pije łapczywie, dziecko ciężko odwodnione nie ma siły pić);
- sprężystość skóry;
- wilgotność śluzówek jamy ustnej.
Dobrą metodą oceny czy dziecko jest odwodnione, jest tzw. badanie powrotu włośniczkowego – ocenia się go, uciskając na płytkę paznokcia i obliczając czas powrotu pełnego ukrwienia. Normą jest czas do 1,5–2 sekund, w odwodnieniu powrót włośniczkowy będzie wydłużony.
Przeczytaj też: Gorączka u dziecka bez innych objawów
Co podać dziecku na biegunkę? Jakie leki na biegunkę zastosować?
Stwierdzenie ciężkiego odwodnienia u dziecka jest wskazaniem do przyjęcia pacjenta do szpitala i nawadniania go drogą dożylną. W pozostałych stopniach odwodnienia metodą z wyboru jest nawadnianie dziecka drogą doustną. Optymalnymi płynami są tu tzw. doustne płyny nawadniające. Zawierają one odpowiednie stężenia glukozy i elektrolitów.
Powszechnym błędem popełnianym przez rodziców jest podawanie odwodnionym dzieciom do picia soków i innych słodkich napojów (zawierają one dużą ilość cukrów, które ściągają wodę do przewodu pokarmowego).
W leczeniu ostrej biegunki u dzieci rzadko są wskazania do stosowania leków przeciwdrobnoustrojowych. W większości przypadków biegunka wywołana jest przez wirusy, więc podawanie antybiotyku nie ma żadnego uzasadnienia. Wskazaniami do zastosowania antybiotyków są:
- krwista biegunka i/lub obecność dużej ilości leukocytów w stolcu oraz gorączka;
- potwierdzone zakażenie: Shigella, Campylobacter, Escherichia coli – szczepów EPEC, ETEC, EIEC, EHEC, Vibrio cholerae, Yersinia, Clostridium difficile;
- potwierdzone zakażenie Salmonella przy ciężkim przebiegu choroby oraz u chorych z grup podwyższonego ryzyka cięższego przebiegu (np. u dzieci z niedoborami odporności, po przeszczepach, z poważnymi chorobami przewlekłymi).
Jako leczenie uzupełniające w biegunce można stosować smektyn oraz probiotyki. U dzieci nie zaleca się podawania leków zapierających stolec (np. loperamidu).
