Campylobacter – objawy i leczenie zakażenia

Czym jest Campylobacter?

Campylobacter to bakterie Gram – ujemne. Bakterie Campylobacter to jedna z najczęstszych przyczyn biegunek infekcyjnych na świecie – liczba przypadków zakażeń zbliża się do 500 milionów osób. Najpowszechniejsze gatunki bakterii Campylobacter to Campylobacter jejuni oraz Campylobacter coli. Bakterie Campylobacter występują powszechnie w przewodzie pokarmowych wielu gatunków zwierząt, głównie bydła, drobiu, świni, dzikiego ptactwa, psów czy kotów.

Oprócz wspomnianych mikroorganizmów do rodziny Campylobacteriaceae należą także C.fetus, C. faecalis, C. gracilis, C.lari, C. hominis, C. curvus.

Jak dochodzi do zakażenia Campylobacter?

Jakie są drogi zakażenia Campylobacter? Zakażenie następuje na skutek kontaktu bezpośredniego z zakażonym zwierzęciem lub człowiekiem, a także spożyciem zakażonej wody lub mleka. Zdrowe dzieci mogą być nosicielami Campylobacter, co sprzyja występowaniu epidemii zakażeń w przedszkolach i żłobkach. Jednak zdecydowana większość przypadków zakażeń przewodu pokarmowego wywołanego przez Campylobacter to konsekwencja spożycia zakażonego mięsa. Mowa zwłaszcza o niedogotowanym mięsie drobiowym. Okres inkubacji trwa od 5 dni do 2 tygodni.

Przebycie zakażenia Campylobacter częściowo uodparnia na bakterię, dlatego zakażenia są częste u dzieci, zaś u dorosłych występują rzadziej. Z tego samego powodu przebieg kampylobakteriozy u dorosłych jest często łagodny lub bezobjawowy.

Campylobacter – objawy zakażenia C. jejuni

Pałeczka Campylobacter jejuni prowadzi do rozwoju ostrego zapalenia żołądka i jelit. Od momentu zakażenia do wystąpienia pierwszych symptomów upływa najczęściej 2–4 dni. Najczęstsze objawy kampylobakteriozy to:

• biegunka (często z domieszką krwi),
• bóle brzucha zlokalizowane w okolicy pępkowej; ból może być bardzo silny, z tego względu zakażenie Campylobacter u dzieci może dawać objawy sugerujące zapalenie wyrostka robaczkowego,
• nudności i wymioty,
• podwyższona temperatura ciała,
• bóle głowy i mięśni.

Najczęściej wspomniane objawy ustępują samoistnie w przeciągu kilka dni. Niekiedy może dojść do rozwoju przewlekłych biegunek. Znacznie poważniejszymi powikłaniami zakażenia Campylobacter, występującymi głównie u osób z osłabioną odpornością jest posocznica i zakażenie uogólnione.

Powikłania po zakażeniu Campylobacter

Kolejnym groźnym powikłaniem kampylobakteriozy jest rozwój poważnego zaburzenia neurologicznego – zespołu Guillaina-Barrego. W przebiegu tego schorzenia dochodzi do ostrego wielokorzeniowego zapalenia demielinizacyjnego. Pojawia się neuropatia – początkowo chory odczuwa mrowienie i zaburzenia czucia dłoni i stóp, następnie dochodzi do osłabienia siły mięśniowej kończyn i paraliżu. Najgroźniejsze są jednak konsekwencje zajęcia włókien nerwowych regulujących pracę narządów wewnętrznych. Może bowiem dojść do zaburzeń rytmu serca czy porażenia mięśni oddechowych.

Diagnostyka zakażenia Campylobacter

Rozpoznanie zakażenia bakterią Campylobacter wymaga wykonania testów diagnostycznych, gdyż objawy zakażenia pokarmowego mogą sugerować rozmaite infekcje bakteryjne. Diagnostyka bakteriologiczna kampylobakteriozy polega na wykonaniu badań mikroskopowych oraz izolowania bakterii w ramach diagnostyki laboratoryjnej.

Materiałem do badań mikrobiologicznych może być:

• kał pobrany w ostrej fazie choroby;
• płyn mózgowo-rdzeniowy lub krew w przypadku zakażenia uogólnionego

Coraz częściej wykonuje się także testy serologiczne ELISA z kału lub krwi. Badania wykrywające antygeny Campylobacter w kale stosowane są w przypadku zakażenia przewodu pokarmowego. Natomiast testy z krwi wykrywają obecność przeciwciał i znajdują zastosowanie w przypadku wystąpienia powikłań neurologicznych bądź reaktywnego zapalenia stawów. Pomocniczo można wykonać endoskopię wykrywającą zmiany zapalne błony śluzowej oraz biopsję błony śluzowej w celu wykonania preparatu barwionego metodą Grama.

Czytaj również: Botulizm – przyczyny, objawy, leczenie zatrucia jadem kiełbasianym

Zakażenie Campylobacter – leczenie

Najczęściej kampylobakterioza ustępuje samoistnie, zatem w czasie trwania zapalenia żołądka i jelit wystarczy leczenie objawowe. Podawane są elektrolity, należy zadbać o nawodnienie organizmu, wskazana jest lekkostrawna dieta. Jednak gdy zakażeniu towarzyszy wysoka gorączka i masywna, krwista biegunka lub pojawi się zakażenie uogólnione – konieczne jest wdrożenie leczenia. Stosowane są następujące antybiotyki:

• makrolidy (klarytromycyna),
• tetracykliny (doksycyklina),
• amoksycylina,
• metronidazol,
• fluorochinolony.

Leczenie trwa najczęściej 1–3 tygodnie.

Czytaj również: Choroba kociego pazura – co to jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Jak zapobiegać zakażeniu Campylobacter?

Profilaktyka kampylobakteriozy sprowadza się do unikania kontaktu z osobami zakażonymi, a także eliminowaniu zakażeń drogą pokarmową. Nie należy spożywać niedogotowanego mięsa drobiowego, a także przestrzeganie zasad higieny podczas przyrządzania posiłków. Obecnie nadal brak jest szczepionki przeciwko Campylobacter, choć prace nad nią trwają.