Czy woda z kranu jest zdrowa? Czy wodę trzeba filtrować?

Rodzaje wody pitnej

W celu zaspokojenia pragnienia i nawodnienia organizmu możemy sięgnąć po wodę mineralną w plastikowych butelkach, dostępną w sklepach, lub po wodę z kranu.

Używanie wody butelkowanej jest wygodne, ponieważ łatwo ją można zabrać ze sobą i kupić w dowolnym miejscu. Wybierać można pomiędzy wodą mineralną niegazowaną oraz gazowaną, czyli nasyconą dwutlenkiem węgla. Ze względu na zawartość minerałów w wodzie wyróżnia się wody nisko-, średnio- oraz wysokozmineralizowane. Wysokozmineralizowana woda butelkowana jest polecana zwłaszcza osobom z niedoborami wapnia i magnezu.

Woda z kranu również nadaje się do picia. Raporty Państwowej Inspekcji Sanitarnej z 2020 roku wykazują, że woda wodociągowa w Polsce spełnia wymagania jakościowe na 99,6 proc. obszaru kraju. Wiele osób jednak powstrzymuje się od picia „kranówki” ze względu na niezbyt przyjemny smak wody. Czasami można też wyczuć nieprzyjemny zapach chloru w wodzie kranowej lub zaobserwować jej brunatne zabarwienie.

Coraz bardziej powszechnym sposobem na uzyskanie czystej i smacznej wody pitnej z kranu jest stosowanie filtrów domowego użytku. Jest to rozwiązanie oszczędzające czas spędzany na zakupach oraz redukujące ilość wytwarzanych odpadów plastikowych. Czy warto filtrować wodę?

Czy filtrowanie wody z kranu jest konieczne?

Jakość wody z kranu może różnić się w zależności od obszaru kraju, ponieważ woda do wodociągów pobierana jest z różnych ujęć i w zależności od lokalizacji będzie miała inną zawartość substancji rozpuszczonych.

O ile stacje uzdatniania wody zapewniają wodę wolną od wszelkich zanieczyszczeń groźnych dla zdrowia, takich jak metale ciężkie i drobnoustroje chorobotwórcze, to na końcowych odcinkach systemów wodociągowych, czyli domowych kranach już może być inaczej. Główną przyczyną pogorszenia parametrów jakościowych wody pitnej w domowym kranie jest zły stan techniczny sieci wodociągowych oraz sposób ich eksploatacji. Do sieci mogą przedostawać się zanieczyszczenia z wód gruntowych takie jak nawozy i pestycydy lub metale ciężkie. W takich sytuacjach filtracja wody w domu może być konieczna i będzie świetnym sposobem na uzyskanie o każdej porze dobrze oczyszczonej wody – smacznej i zdrowej.

Twardość wody pitnej

Woda pitna to nie czysta H₂O. Naturalnie występująca w przyrodzie woda zawiera rozpuszczone składniki mineralne, które są niezbędne dla zdrowia człowieka. Główne makroskładniki zawarte w wodzie to wodorowęglany, siarczany, chlorki, sód, potas, wapń i magnez.

Zawartość tych substancji mineralnych, a dokładnie węglanu wapnia, jest miarą tzw. twardości wody, o której wiele mówią producenci środków odkamieniających do urządzeń gospodarstwa domowego.

Twarda woda zawiera minerały w dużej ilości – powyżej 350 mg/dm³. Miękka woda – mniej niż 200 mg/dm³. Zawartość minerałów pomiędzy 200 a 350 mg/dm³ oznacza wodę o średniej twardości.

Dane o twardości wody w kranie można uzyskać od dostawcy wody.

Czytaj również: Woda źródlana – dla niemowląt i na odchudzanie – jaka woda jest najlepsza?

Domowe sposoby filtrowania wody

Rozwiązań umożliwiających filtrowanie wody w warunkach domowych jest wiele – od dzbanków, będących elementem wystroju kuchni, po zestawy filtrujące podłączone do zaworu wody.

W zależności od zastosowanej technologii najbardziej powszechne rodzaje filtrów to filtry mechaniczne oraz filtry z odwróconą osmozą.

Filtry węglowe

Filtry zawierające węgiel aktywny to filtry mechaniczne. Na cząsteczkach węgla aktywnego zachodzi wychwytywanie zanieczyszczeń stałych, detergentów i pestycydów, metali ciężkich oraz żelaza i chloru. Taki rodzaj filtracji pozwala znacząco poprawić smak wody z kranu, usunąć przebarwienia i nieprzyjemny zapach.

Najbardziej powszechnymi chyba urządzeniami do filtrowania wody z kranu są wolnostojące dzbanki filtrujące. Dzbanek taki zawiera wymienny wkład filtrujący z węglem aktywnym. Do dzbanka należy wlać wodę kranową i odczekać aż przefiltruje się ona przez wkład węglowy. Po kilku minutach można cieszyć się pyszną czystą wodą bez zanieczyszczeń. Dzbanki filtrujące często posiadają wskaźnik wymiany wkładów, przypominający o konieczności zastąpienia zużytego wkładu nowym. Żywotność jednego wkładu filtrującego to około 3 tygodni – po tym czasie efektywność filtrowania wody znacznie spada, a wzrasta ryzyko zanieczyszczenia mikrobiologicznego, ponieważ wewnątrz filtra namnażają się bakterie.

Filtrowanie wody jest możliwe również poza domem. Dla osób aktywnych świetnie sprawdzą się butelki z filtrem, które można zabrać na wycieczkę czy do szkoły i napełniać wodą z kranu w każdym miejscu. Podczas picia z butelki woda przepływa przez filtr, zatrzymując szkodliwe substancje.

Najszerszy zakres filtracji dają filtry podzlewozmywakowe, montowane bezpośrednio przy głównym zaworze wody. Pozwalają one uzyskać czystą wodę od razu po odkręceniu kranu. Podobnie działa filtr nakranowy – montowany na baterii – oraz sama bateria filtrująca, zawierająca wbudowany filtr.

Filtry z odwróconą osmozą

Znacznie bardziej efektywna niż filtry węglowe jest filtracja wody metodą odwróconej osmozy. Osmoza to zjawisko swobodnego przepływu wody do roztworu o większym stężeniu substancji w celu wyrównania stężeń. Podczas filtracji wody pożądanym efektem jest uzyskanie wody pozbawionej substancji rozpuszczonych, a więc osmoza musi zachodzić w odwrotnym kierunku. Urządzenia filtrujące wodę w ten sposób wykorzystują specjalną membranę osmotyczną, która zatrzymuje wszelkie zanieczyszczenia, nawet mikroorganizmy oraz rozpuszczone jony i cenne związki mineralne. Dobrym dodatkiem do filtrów osmotycznych są mineralizatory, które dodają do wody filtrowanej wartościowe dla organizmu jony wapnia i magnezu.

Czy filtrowanie wody z kranu jest zdrowe?

Twarda woda kojarzy się negatywnie, ponieważ to z jej powodu osadza się kamień w urządzeniach domowych takich jak zmywarki, pralki i czajniki. Wiele osób unika picia wody z kranu obawiając się wpływu twardej wody na zdrowie. Rzeczywiście może ona niekorzystnie działać na skórę i włosy, gdy używamy jej do mycia. Gdy jednak chodzi o wodę do picia, to należy wziąć pod uwagę więcej aspektów. Już w latach 70. wykazano, że u osób pijących wodę miękką śmiertelność z powodu chorób serca była o 20 proc. wyższa niż u osób pijących wodę z dużą ilością minerałów. Dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości minerałów jest niezwykle ważne dla dobrego funkcjonowania mięśni, układu nerwowego oraz utrzymania równowagi osmotycznej krwi.

Filtrowanie wody w domu jest bardzo przydatne i ze względów środowiskowych warto rozpowszechniać ten sposób postępowania. Nie należy jednak popadać w skrajności – zbyt mocno oczyszczona z minerałów filtrowana woda będzie powodowała efekt odwrotny do pożądanego, bo to właśnie skład mineralny decyduje o jej właściwościach zdrowotnych. Picie wody pozbawionej minerałów nie jest korzystne dla zdrowia, gdyż naraża organizm na niedobory wapnia i magnezu, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Wprawdzie woda dostarcza tylko 10 proc. dziennego zapotrzebowania na minerały (większość dostarczana jest z pożywieniem), ale to właśnie ta część jest dużo lepiej przyswajalna.

Poziom pierwiastków takich jak magnez i wapń w organizmie można sprawdzić. Łatwo dostępne w laboratoriach medycznych badania poziomu wapnia i magnezu, a także elektrolitów (sodu i potasu), pozwolą ocenić, czy dla naszego organizmu lepsza będzie woda bardziej zmineralizowana czy mniej. Na tej podstawie można wybierać rodzaj spożywanej wody i decydować, w jaki sposób filtrować wodę.

Niezależnie od tego czy pijemy wodę butelkowaną, czy wodę filtrowaną z kranu, bardziej lub mniej oczyszczoną – najważniejsza jest jej odpowiednia ilość. Zaburzenia pracy organizmu wynikające z odwodnienia mogą mieć poważne konsekwencje, często długoterminowe i trudne do rozpoznania. Pamiętajmy więc o regularnym piciu wody!

Czytaj również: Woda alkaliczna, czyli żywa woda – właściwości, przeciwwskazania i przepis