Uzależnienie od Internetu – przyczyny i objawy. Leczenie i skutki siecioholizmu

Czym jest uzależnienie od Internetu i problematyczne jego używanie?

Nałogowe korzystanie z Internetu to kolejny przykład problemów związanych z uzależnieniami. Uzależnienie definiuje się jako nałogowy przymus do angażowania się w wybrane aktywności lub używania substancji, które powodują szereg negatywnych konsekwencji w życiu jednostki uzależnionej.

W przypadku uzależnienia od Internetu przymus ten dotyczy spędzania czasu online.

Siecioholizm nie należy do uzależnień bezpośrednio niszczących zdrowie fizyczne. Szkodliwe następstwa – omawiane w niniejszym artykule – są wynikiem spędzania nadmiernej ilości czasu w Internecie, a nie samego faktu korzystania z niego.

Z uzależnieniem od Internetu nierozłącznie związane jest pojęcie problematycznego używania Internetu, zwane jako PUI. Niektórzy badacze uważają, że w kontekście nadużywania Internetu, powinno się stosować właśnie określenie PUI – zamiast terminu „uzależnienie”, który rezerwują oni dla uzależnień od substancji. Inni z kolei uważają, że można używać pojęcia uzależnienia także w kontekście Internetu i klasyfikują je jako uzależnienie od czynności lub uzależnienie behawioralne.

Rodzaje uzależnienia od Internetu

Według K.S. Young można wyróżnić 5 typów uzależnienia od Internetu, takich jak:

1. Przeciążenie informacyjne, które polega na gorączkowym czytaniu i poszukiwaniu wciąż nowych wiadomości – to wręcz wewnętrzny przymus pobierania informacji.
2. Socjomania internetowa polegająca na uzależnieniu od kontaktów z innymi poprzez Internet, z jednoczesnym zerwaniem bezpośrednich kontaktów.
3. Uzależnienie od komputera które polega na przymusie spędzania czasu przy komputerze ii np. korzystania obsesyjnego z gier komputerowych.
4. Erotomania internetowa polegająca na korzystaniu z Internetu w celach zaspokojenia swoich potrzeb seksualnych w sposób destrukcyjny. Wiąże się ona m.in. z kompulsywnym oglądaniem pornografii.
5. Obsesja śledzenia tego, co się dzieje w Internecie.

Przyczyny uzależnienia od Internetu

W sidła uzależnienia od korzystania z sieci najczęściej wpadają osoby: młode, nastoletnie, które szukają potwierdzenia swojej wartości w oczach innych lub które mierzą się z różnymi problemami w życiu codziennym. Jest to o tyle niebezpieczne, że w okresie nastoletnim mózgi przechodzą znaczące zmiany rozwojowe.

Jednym z ważnych powodów, który może wyjaśniać uzależnienie od Internetu, jest anonimowość. Osoby niepewne siebie, lękliwe, zakompleksione czy nieśmiałe „pod osłoną sieci” mogą być w niej kimś zupełnie innym niż są na co dzień.

Co sprzyja nadmiernemu korzystaniu z internetu? Uzależnienie od sieci może mieć kilka powodów:

• niskie poczucie własnej wartości;
• problemy osobiste, społeczne, emocjonalne czy zawodowe;
• skłonność do nałogów i wymiana jednego nałogu na drugi, potencjalnie bezpieczniejszy dla zdrowia – przykładem może być zamiana nałogu zażywania narkotyków na uzależnienie od Internetu;
• prokrastynacja;
• samotność ;
• brak kontroli czasu spędzanego przez dzieci i nastolatków online;
• bezrobocie;
• błędy poznawcze;
• skłonności do myślenia kompulsywnego i zamartwiania się;
• preferowanie komunikacji wirtualnej zamiast realnej;
• lęk społeczny ;
• brak wsparcia ze strony rodziny i znajomych w codziennych życiu;
• depresja .

Uzależnienie od Internetu – jak się objawia?

Wyróżnia się kilka głównych objawów uzależnienia od Internetu. Należą do nich:

• mocne zaabsorbowanie Internetem, które polega na nieustannym myśleniu o tym, aby być w trybie online;
• zainteresowanie każdą formą aktywności w Internecie;
• silna potrzeba zwiększania czasu bycia online, po to, aby odczuć satysfakcję;
• nieudane, powtarzające się próby ograniczenia korzystania z Internetu;
• zaobserwowanie u siebie tzw. objawów odstawienia (objawów zespołu abstynencyjnego), takich jak: złość, smutek czy przygnębienie w momentach ograniczania czasu spędzanego online;
• nieumiejętna organizacja czasu bycia online;
• odczuwanie przymusu korzystania z Internetu;
• problemy osobiste i społeczne przez nadużywanie Internetu objawiające się ograniczeniem lub rezygnacją ze spotkań towarzyskich czy rodzinnych;
• okłamywanie innych na temat własnej relacji z Internetem;
• ucieczka od stresu i negatywnych emocji, przejawiająca się korzystaniem z Internetu.

W przypadku niepokojącego wyniku lub jakichkolwiek wątpliwości, warto jak najszybciej skontaktować się z psychologiem lub psychoterapeutą . W ten sposób można zapobiegać uzależnieniu od Internetu, zanim wkroczy ono w niebezpieczną fazę.

Skutki uzależnienia od sieci internetowej

Nie powinno się bagatelizować uzależnienia od Internetu, ponieważ tak jak każde inne uzależnienie prowadzi ono do wielu negatywnych konsekwencji. Osoba uzależniona – a także jej otoczenie – ponosi wiele konsekwencji. Skutkami siecioholizmu są:

• izolowanie się od ludzi i świata zewnętrznego;
• zaburzenia kontaktów społecznych w realnym świecie;
• zaburzenia tożsamościowe;
• rozregulowanie cyklu okołodobowego;
• zanik więzi emocjonalnych w rzeczywistym życiu;
• rozpady związków i rozwody, spowodowane wirtualnymi romansami (uzależnienie od internetowych kontaktów społecznych i korzystanie w tym celu z portali społecznościowych);
• zawężenie zainteresowań, a nawet możliwości intelektualnych;
• zaniedbywanie obowiązków rodzinnych i zawodowych;
• zwiększenie tolerancji na przejawy przemocy;
• utrwalanie się negatywnych wzorców u – podatnej na wpływy – młodzieży;
• poczucie rozdrażnienia, zmęczenie oraz problemy z koncentracją widoczne przede wszystkim u dzieci;
• większa podatność na choroby i infekcje związana z zaniedbaniem własnego zdrowia, w tym z: małą ilością snu, zmniejszoną aktywnością fizyczną i złą dietą;
• przeciążenie narządu wzroku przez długie wpatrywanie się w ekran komputera;
• wykształcenie się lub pogłębianie wadliwej postawy ciała.

Uzależnienie internetowe – leczenie

Świadomość istnienia problemu – wcześniej niż pojawiają się konsekwencje uzależnienia – oraz chęć leczenia uzależnienia od Internetu jest ważnym krokiem prowadzącym do powrotu do zdrowia. Trudnością w terapii nałogowego korzystania z Internetu jest to, że – w przeciwieństwie do innego rodzaju uzależnień – rzadko kiedy można całkowicie zrezygnować z Internetu.

Leczenie siecioholizmu obejmuje, m.in.:

• terapię poznawczo-behawioralną;
• terapię zasadniczych, współistniejących problemów psychospołecznych;
• zaprzestanie korzystania ze szczególnie atrakcyjnych dla pacjenta komunikatorów i stron internetowych, o ile tylko jest to możliwe;
• metodę dialogu motywacyjnego;
• stopniowe ograniczanie czasu spędzanego na przeglądaniu Internetu;
• naukę dobrych praktyk korzystania z Internetu.