Guz jelita grubego – czy to rak?
Wyczuwalna masa guzowata w obrębie jelit budzi przede wszystkim skojarzenie z nowotworem. Rzeczywiście, obecność guza w jelicie grubym wymaga czujności onkologicznej, jednak konieczne jest także wykluczenie innych chorób jelita grubego. Banalną przyczyną wyczuwania guzowatej masy guzowatej w jamie brzusznej jest obecność mas kałowych.
Guzowaty opór w jamie brzusznej może być także pogrubiałą pętlą jelita (występującą m.in. w przebiegu zapalenia jelit). Guz w podbrzuszu po stronie prawej jest jednym z typowych objawów choroby Leśniowskiego-Crohna (nieswoistego zapalenia jelit). Dość częstą zmianą są także polipy jelita grubego, które nie muszą mieć charakteru złośliwego, a także uchyłki jelita grubego, które najczęściej występują w okrężnicy.
Guz wyczuwalny w jamie brzusznej nie musi wskazywać na patologię w obrębie jelita grubego, choć zwykle tak właśnie jest kojarzony. Zmiany mogą lokalizować się także w innych strukturach anatomicznych. Guz w jamie brzusznej może być np. tętniakiem aorty, przepukliną, torbielą jajnika itd.
Zobacz też: Guzek w odbycie – co może oznaczać?
Jakie są objawy raka jelita grubego?
Chorobą, o której musimy myśleć przede wszystkim w przypadku wybadania guza na jelicie grubym, jest rak jelita grubego. Jest to jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych. Najczęstszą lokalizacją nowotworu jelita grubego jest odbytnica. Wśród przyczyn wyróżniamy: nieprawidłową dietę (bogatą w tłuszcze, czerwone mięso, alkohol i produkty przetworzone, ubogą w owoce, warzywa, błonnik), czynniki genetyczne (występowanie raka jelita grubego w rodzinie; szczególną sytuacją jest rodzinne występowanie chorób takich jak np. dziedziczny rak jelita grubego związany z polipowatością), nieswoiste zapalenia jelit, polipy (mogą ulec transformacji złośliwej), cukrzyca, częste zaparcia. Ryzyko zachorowania zwiększa także palenie papierosów oraz bierny tryb życia.
Do objawów raka jelita grubego zaliczamy:
- krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego (krwawienie z odbytu),
- oddawanie cienkich, tzw. ołówkowatych stolców, zmiana rytmu wypróżnień;
- osłabienie, niewyjaśnioną niedokrwistość;
- bóle brzucha, uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej.
U chorych z zaawansowanym rakiem jelita grubego obserwuje się znaczną utratę masy ciała, wyniszczenie.
Jak rozpoznać nowotwór jelita grubego?
Im wcześniej wykryty rak, tym większa szansa na skuteczne i mniej okaleczające leczenie. Stosunkowo wysoka częstość występowania tego typu nowotworu sprawia, że zalecane jest wykonanie badań przesiewowych u osób z grup podwyższonego ryzyka. Kto choruje na raka jelita grubego? Ryzyko zachorowania znacząco wzrasta po 50. roku życia. Z tego względu zaleca się wykonywania badania na krew utajoną w kale oraz kolonoskopii raz na 10 lat.
Jak wspomniano, większe ryzyko wystąpienia nowotworowego guza jelita grubego stwierdzone jest u osób obciążonych genetycznie, zatem jeżeli w rodzinie stwierdzano takie przypadki, badania przesiewowe powinno się rozpocząć po ukończeniu 40. lat. Osoby z zespołami genetycznymi predysponującymi do rozwoju raka jelita grubego powinny zostać objęte badaniami przesiewowymi znacznie wcześniej, od 20. roku życia. Celem profilaktycznej kolonoskopii jest również uwidocznienie i usunięcie polipów w jelicie grubym, które w przyszłości mogą ulec transformacji złośliwej.
Rak jelita grubego leczony jest za pomocą chirurgii (resekcja części jelita z guzem oraz usunięcie okolicznych węzłów chłonnych) oraz chemioterapii i radioterapii.
Badanie jelita grubego – metody badania guza na jelicie
Każdy niepokojący guz na jelicie powinien zostać skonsultowany z lekarzem – w pierwszej kolejności z lekarzem rodzinnym. Diagnostykę guza jelita grubego rozpoczyna się od badania podmiotowego i badania przedmiotowego włącznie z badaniem per rectum. Do badań uzupełniających zaliczamy:
- badania laboratoryjne – morfologię, CRP, OB, krew utajona w kale, CEA (antygen rakowo-płodowy – marker m.in. raka jelita grubego – nie jest to jednak marker swoisty), kalprotektyna w kale w przypadku podejrzenia nieswoistego zapalenia jelit, posiewy kału w przypadku podejrzenia tła infekcyjnego;
- badania obrazowe – USG jamy brzusznej, TK;
- kolonoskopię – obrazowanie jelita grubego od wewnątrz za pomocą endoskopu wprowadzonego przez odbyt – badanie najbardziej wartościowe, umożliwiające także pobranie wycinków do badania histopatologicznego.
