Silny, napadowy ból woreczka żółciowego, pojawiający się najczęściej po jedzeniu, spowodowany jest w większości przypadków kamicą pęcherzyka żółciowego. Atak taki określany jest mianem kolki wątrobowej lub kolki żółciowej. Jeżeli objawy bólowe przedłużają się, sugeruje to rozwijające się ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego. Stały, tępy ból występujący pod prawym żebrem może być spowodowany rozwojem raka.
Ból woreczka żółciowego – przyczyny i leczenie bólu pęcherzyka żółciowego
Spis treści
Jak boli woreczek żółciowy?
Charakter bólu woreczka żółciowego uzależniony jest od przyczyny, która go wywołuje. Najczęściej występuje w postaci ataku kolki żółciowej (kolki wątrobowej) spowodowanej kamicą narządu.
- Pacjenci zgłaszają pojawienie się nagłego, bardzo silnego bólu, którego natężenie szybko narasta.
- Zlokalizowany jest on najczęściej w rzucie pęcherzyka żółciowego, chorzy opisują go jako ból z prawej strony pod żebrami.
- Charakterystyczną cechą bólu pęcherzyka żółciowego jest promieniowanie do prawego barku lub łopatki.
- Zazwyczaj obserwowany jest ból woreczka po jedzeniu. Występuje on kilka godzin po spożyciu tłustych, smażonych potraw, ale wyjątkowo wywołać go może wysiłek fizyczny, potrząsanie (np. jazda na motocyklu), a także silny stres.
- Ból woreczka żółciowego ma tendencję do utrzymywania się kilka godzin, następnie stopniowo ustępuje.
- W przypadku, gdy po upływie 6 godzin ból pęcherzyka nie zanika, dołączają się gorączka, dreszcze i wymioty, a stan chorego jest ciężki, najprawdopodobniej rozwija się ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego. Inny rodzaj dolegliwości bólowych wywołuje obecność raka narządu.
- Ból, który odczuwa pacjent po prawej stronie nadbrzusza, czyli w miejscu gdzie jest pęcherzyk, ma charakter tępy, promieniujący w prawą stronę do kręgosłupa i okolicy międzyłopatkowej. Trzeba wiedzieć, że w przebiegu raka woreczka żółciowego symptom pojawia się późno, gdy choroba jest już w zaawansowanym stadium.
Zobacz również: Gdzie boli trzustka?
Atak woreczka żółciowego – ból w kamicy żółciowej
Funkcją pęcherzyka żółciowego, przez pacjentów potocznie nazywanego woreczkiem żółciowym, jest magazynowanie żółci, w której znajdują się kwasy żółciowe, fosfolipidy i cholesterol. W wyniku nieprawidłowej proporcji cholesterolu i fosfolipidów lub niedostatecznej ilości kwasów żółciowych, w żółci zachodzi zjawisko wytrącania się nadmiaru cholesterolu i formowania się kamieni żółciowych.
Stan ten nazywany jest właśnie kamicą pęcherzyka żółciowego (kamicą woreczka żółciowego). Procesowi temu sprzyjają zaburzenia w syntezie kwasów żółciowych oraz upośledzone opróżnianie się pęcherzyka. Czynniki, które predysponują do występowania złogów na woreczku, to:
- wiek – ryzyko rośnie wraz z wiekiem,
- płeć – kamienie w woreczku żółciowym dwa razy częściej występują u kobiet,
- otyłość,
- genetyczna predyspozycja,
- spożywanie pokarmów ubogich w błonnik,
- przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych,
- marskość wątroby,
- cukrzyca,
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- zespół krótkiego jelita.
Większość z nich jest odpowiedzialna za zwiększone wydzielanie cholesterolu do żółci. U większości pacjentów z kamicą pęcherzyka żółciowego objawy nie występują, a złogi wykrywane są przypadkowo w badaniu USG.
Przeczytaj: Wymiotowanie żółcią – co oznacza?
Atak kolki żółciowej pojawia się, gdy wskutek zatkania przewodu pęcherzykowego przez złóg wzrasta ciśnienie w pęcherzyku żółciowym. Bólowi woreczka mogą towarzyszyć nudności lub wymioty oraz niecharakterystyczne objawy, takie jak zgaga, dyskomfort w nadbrzuszu, wzdęcie brzucha. Okolica podżebrowa prawa jest bolesna przy dotykaniu, a każdy wstrząs nasila występujący ból.
Czytaj również: Ból w klatce piersiowej po prawej stronie
Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego – kolka żółciowa
W wyniku zatkania przewodu pęcherzykowego przez złogi może rozwinąć się ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego. Zazwyczaj poprzedzone jest ono napadem kolki żółciowej, który nie mija po upływie 6 godzin.
Bóle pęcherzyka żółciowego przyjmują charakter tępy i stopniowo mogą objąć całe podbrzusze, tracąc swoje wyraźne umiejscowienie. Ruchy oddechowe nasilają odczuwane dolegliwości.
Objawami kolki wątrobowej są także nudności i wymioty, wysoka gorączka z dreszczami, a w niektórych przypadkach żółtaczka. Stan pacjenta jest ciężki, a metodą leczenie jest operacja pęcherzyka żółciowego.
Przeczytaj też: Ból pod lewą łopatką – przyczyny, jak leczyć?
Operacja usunięcia woreczka żółciowego musi zostać przeprowadzona przed upływem 5 dni od wystąpienia objawów. Dzięki temu można zapobiec niebezpiecznym dla życia powikłaniom, takim jak martwica lub ropniak pęcherzyka żółciowego oraz perforacja (przedziurawienie) narządu, która może spowodować rozlane zapalenie otrzewnej. U pacjenta zabieg przeprowadza się metodą klasyczną (cholecystektomia) lub laparoskopowo.
Czytaj również: Ból w klatce piersiowej po prawej stronie
Rak pęcherzyka żółciowego – groźna przyczyna bólu pęcherzyka
Rak pęcherzyka żółciowego wykrywany jest zazwyczaj przypadkowo, w następstwie wycięcia narządu z powodu kamicy pęcherzyka żółciowego, którą stwierdza się u około 80 proc. pacjentów z nowotworem.
Chorują głównie kobiety po 60. roku życia, co potwierdza związek między czynnikami ryzyka kamicy żółciowej a występowaniem raka narządu. Inne stany predysponujące do jego rozwoju to:
- obecność pęcherzyka porcelanowego – wysyconego solami wapnia,
- torbiele dróg żółciowych,
- przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego,
- polipy pęcherzyka żółciowego.
Objawy schorzenia są bardzo niecharakterystyczne, co przyczynia się do późnego rozpoznania i wysokiej śmiertelności z powodu nowotworu. Charakterystyczny jest ból woreczka żółciowego.
Może pojawić się żółtaczka i świąd skóry, nudności, wymioty, brak apetytu, który pociąga za sobą zmniejszenie masy ciała, a na późniejszym etapie także wyczuwalny przez powłoki guz w okolicy prawego nadbrzusza. Rak pęcherzyka żółciowego należy do nowotworów szybko postępujących i cechuje się dużym stopniem złośliwości.
To też może Cię zainteresować: Ból pleców po prawej stronie
Ból pęcherzyka żółciowego – z czym można pomylić?
Trzeba mieć świadomość, że ból w prawym boku, który promieniuje w kierunku pleców, może mieć różne źródła i nie zawsze wskazuje na choroby pęcherzyka żółciowego. Zbliżony obraz kliniczny pacjenta wystąpi na przykład w przebiegu ostrego zapalenia trzustki. Schorzenie objawia się silnym bólem opasującym nadbrzusze, który również promieniuje do kręgosłupa.
Innym stanem, który także należy wziąć pod uwagę, jest prawostronna kolka nerkowa. W tym przypadku dolegliwości bólowe, umiejscowione po prawej stronie pleców, mogą przenosić się w kierunku krocza.
Czytaj również: Ból z lewej strony pod zebrami – co to może być?
Warto również wiedzieć, że w wielu przypadkach ostre zapalenie wyrostka robaczkowego w początkowej fazie objawia się silnym bólem nadbrzusza, który dopiero po pewnym czasie lokalizuje się w prawym dole biodrowym.
Opisywane symptomy są charakterystyczne także dla przedziurawienia wrzodu żołądka lub dwunastnicy oraz niedrożności mechanicznej jelit. Bardzo ważne jest, by wiedzieć, że w przypadku niektórych pacjentów tak mogą objawiać się choroby narządów klatki piersiowej: zapalenie opłucnej, a nawet zawał mięśnia sercowego.
Przeczytaj również: Dlaczego bolą żebra?
Atak kolki żółciowej – jak leczyć i zapobiegać?
Pacjenci z bezobjawowym przebiegiem kamicy pęcherzyka żółciowego, którzy dbają o zdrową, dobrze zbilansowaną dietę, nie muszą wprowadzać restrykcji żywieniowych. Ważne jest, by do codziennego jadłospisu włączyć produkty bogate w błonnik pokarmowy. Poprzez przyspieszenie pasażu jelitowego ogranicza on kontakt pokarmu z bakteriami jelitowymi, a zatem zmniejsza ilość wytwarzanych w jelitach soli żółciowych.
Dzięki temu w wątrobie zwiększa się synteza kwasów żółciowych, które mają zdolność rozpuszczania złogów cholesterolu. Chorym z nawracającymi napadami kolki żółciowej zaleca się stosowanie lekkostrawnej diety z ograniczeniem tłuszczów, która zapobiega występowaniu objawów.
Jest to istotne także w diecie po usunięciu woreczka żółciowego. Podczas ataku kolki wątrobowej na bolący pęcherzyk żółciowy leki bez recepty, jakie można stosować, to przede wszystkim niesteroidowe leki przeciwzapalne lub paracetamol, a także leki rozkurczowe zawierające drotawerynę, hioscynę lub papawerynę.
Trzeba również wiedzieć, że najwłaściwszym sposobem leczenia kamicy pęcherzyka żółciowego jest usunięcie tego narządu wraz ze złogami. Coraz częściej zabieg ten wykonuje się metodą laparoskopową, dzięki której nie ma konieczności otwierania jamy brzusznej.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- „Fizjologia człowieka, tom 5. Układ trawienny i wydzielanie wewnętrzne” Stanisław Konturek, wyd. 2016 r.
Opublikowano: 20.11.2017;
Oceń:
4.7
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Marta Cygoń-Pawlicka
Lekarz
Lekarz w trakcie stażu podyplomowego, absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Ukończyła Studia Podyplomowe – „Żywienie w zdrowiu i chorobie” MCKP Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Miłośniczka sportów wodnych, kuchni azjatyckiej i kotów.
532
Komentarze i opinie (0)