Częsta zgaga – jakie są przyczyny zgagi? Co pomaga na nawracające pieczenie w przełyku?

Co to jest zgaga?

Zgaga to uczucie pieczenia, palenia i dyskomfortu, najczęściej umiejscowione w dołku podsercowym, za mostkiem, czasem promieniujące do szyi, gardła oraz krtani. Przyczyną zgagi jest cofanie się treści pokarmowej oraz soku żołądkowego (zawierającego kwas solny) z żołądka do przełyku. Wynika to z niesprawności tak zwanego dolnego zwieracza przełyku. Jest to mięsień na granicy przełyku i żołądka, który zapobiega cofaniu się treści wbrew kierunkowi fali perystaltycznej.

Gdy zwieracz nie kurczy się właściwie i zbyt często, następuje jego relaksacja – cofający się kwas solny podrażnia śluzówkę przełyku, nieprzystosowaną do kontaktu z tak silnie drażniącą substancją, dając charakterystyczne uczucie pieczenia w klatce piersiowej i nadbrzuszu.

Przyczyny zgagi – co wywołuje pieczenie w przełyku?

Częsta zgaga występuje w przebiegu takich schorzeń jak:

• choroba refluksowa przełyku – uczuciu palenia za mostkiem towarzyszą puste odbijania, chrypka, suchy kaszel; dolegliwości nasilają się w pozycji leżącej na wznak, po obfitym i tłustym posiłku bądź przy pochylaniu się;
• przepuklina rozworu przełykowego – jest to przemieszczenie części lub nawet całego żołądka do klatki piersiowej (tylnego śródpiersia) przez rozwór przełykowy; schorzenie to szczególnie często występuje u kobiet i u osób starszych; najczęstszym rodzajem przepukliny rozworu przełykowego jest przepuklina wślizgowa – pieczeniu w przełyku towarzyszą wymioty, bóle w klatce piersiowej oraz zaburzenia połykania.

Typowym problemem jest także zgaga w ciąży. W początkowym okresie wynika to z działania progesteronu, który działając rozluźniająco na mięśniówkę przewodu pokarmowego, wpływa także na dolny zwieracz przełyku. W późniejszych miesiącach ciąży powiększająca się macica uciska na żołądek, czego skutkiem jest wypychanie treści pokarmowej do przełyku, a co za tym idzie, częsta zgaga.

Zgaga czy zawał? Co powinno nas zaniepokoić?

Nawracające uczucie pieczenia za mostkiem najczęściej jest symptomem choroby refluksowej przełyku. Kiedy jednak objaw ten pojawia się po wysiłku fizycznym lub wyjściu na zimne powietrze, może wskazywać na chorobę niedokrwienną serca. Gdy pieczenie w przełyku pojawia się nagle, towarzyszą mu dolegliwości bólowe w klatce piersiowej, duszność, nudności i wymioty, konieczna jest natychmiastowa wizyta u lekarza, bowiem takie objawy sugerują zawał mięśnia sercowego.

Niezbędne jest wtedy wykonanie badań laboratoryjnych krwi, EKG, a w razie konieczności także koronarografii. Częsta zgaga, zwłaszcza u osób po czterdziestym roku życia, wymaga wykonania endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego.

Dieta na zgagę – co jeść przy częstej zgadze i niestrawności?

Obfite i tłuste posiłki, spożywane zwłaszcza na krótko przed udaniem się na nocny odpoczynek, sprzyjają wystąpieniu zgagi i innych objawów niestrawności. Także niektóre pokarmy, takie jak czekolada, owoce cytrusowe, pomidory, orzechy, ostre przyprawy, gazowane napoje, kawa i herbata przyczyniają się do nawracającego uczucia pieczenia w przełyku.

Dieta na zgagę powinna być lekkostrawna. Wskazane jest częste spożywanie posiłków o małej objętości (około 5–6 na dobę), zawierających chude mięso, ryby, nabiał. Powinno się wykorzystywać takie techniki jak gotowanie na parze, duszenie, a zdecydowanie unikać smażenia i pieczenia.

Do zalecanych warzyw i owoców należą m.in. brokuły, szparagi, seler, jabłka, gruszki oraz figi. Chwilową ulgę może przynieść także wypicie mleka. Osoby zmagające się z problemem częstej zgagi powinny ograniczyć spożywanie alkoholu oraz kawy, a także zaprzestać palenia papierosów.

Co na zgagę? Jaki lek na zgagę zastosować?

W leczeniu zgagi podstawę farmakoterapii stanowią leki hamujące wydzielanie kwasu solnego. Najskuteczniejsze są inhibitory pompy protonowej, do których należą m.in. omeprazol czy pantoprazol. Stosowane są także H₂-blokery, czyli famotydyna i ranitydyna.

Farmaceutyki osłaniające błonę śluzową i zobojętniające kwas solny (takie jak związki magnezu i glinu, sukralfat i kwas alginowy) także mają zastosowanie w zwalczaniu uczucia nawracającego pieczenia w przełyku. Co ważne, zarówno kwas alginowy, jak i sukralfat mogą być stosowane u kobiet w ciąży (bowiem inhibitory pompy protonowej są niewskazane).

Leki prokinetyczne, czyli przyspieszające pasaż jelitowy i opróżnianie żołądka (metoklopramid i cisapryd), choć wykazują skuteczność podobną do ranitydyny i famotydyny, stosowane są rzadko, ze względu na działania niepożądane, do których należą m.in. niepokój, zmęczenie, zaburzenia widzenia, bóle mięśni oraz drżenia.

Domowe sposoby na zgagę

Poza modyfikacją diety i stosowaniem farmakoterapii w przypadku częstej zgagi należy pamiętać o:

• wyższym ustawieniu wezgłowia łóżka,
• rezygnacji z noszenia ciasnych ubrań i pasków,
• utrzymywaniu prawidłowej masy ciała, a także jej redukcji w razie nadwagi lub otyłości.

W łagodzeniu częstej zgagi korzystne może być także stosowanie oleju drzewa cedrowego oraz lukrecji. Sposobem na zgagę jest także wypijanie przed posiłkiem soku z aloesu, a po posiłku spożywanie produktów o właściwościach zasadowych, np. migdałów.

Wypowiedź lekarza na temat przyczyny zgagi