WyleczTo

Laparoskopia – wskazania, przebieg, przeciwwskazania, powikłania

11 grudnia 2024
(pierwsza publikacja: 30 września 2024)
Redakcja Wylecz.to
Redakcja Wylecz.to
Redakcja Wylecz.to

Laparoskopia to badanie służące do oceny jamy otrzewnej, narządów położonych wewnątrzotrzewnowo (np. wątroba, pęcherzyk żółciowy, śledziona, narządy rodne, przepona). Badanie laparoskopowe stosuje się też do przeprowadzenia zabiegów w obrębie jamy brzusznej, m.in. do usunięcia torbieli z jajnika. Laparoskopia ginekologiczna z kolei jest wykorzystywana też w leczeniu endometriozy czy do leczenia niepłodności. Jakie jeszcze są wskazania do wykonania laparoskopii? Jak wygląda sam zabieg?

Laparoskopia – wskazania, przebieg, przeciwwskazania, powikłania
Depositphotos

Co to jest laparoskopia?

Laparoskopia jest to badanie służące do oceny jamy otrzewnej poprzez wprowadzenie do niej laparoskopu, za pomocą umieszczonego wcześniej w powłokach brzucha specjalnego narzędzia nazywanego trokarem.

Dla lepszej widoczności oraz pola manewru, chirurg wprowadza do jamy otrzewnej pacjenta powietrze, wywołując w niej odmę. Czynność tę wykonuje się igłą odmową przed wprowadzeniem trokarów. Światło doprowadzane jest ze źródła przez przewód światłowodowy.

Typowy zestaw do laparoskopii składa się z:

  • laparoskopu (wziernik z kamerą, który umożliwia przekazywanie obrazu z badanego miejsca do monitora),
  • trokarów (urządzeń służących do wprowadzania instrumentów),
  • igły Veressa (ich końcówki są stępione, by nie uszkodzić narządów jamy brzusznej),
  • insuflatora (wprowadza powietrze do jamy otrzewnej i wywołuje odmę w celu przeprowadzenia diagnostyki oraz zabiegów),
  • diatermii,
  • narzędzi chirurgicznych.

Laparoskopia umożliwia ocenę narządów położonych wewnątrzotrzewnowo, np.:

  • wątroby,
  • pęcherzyka żółciowego,
  • śledziony,
  • narządów rodnych,
  • przepony.

Laparoskopia używana jest również do zabiegów terapeutycznych:

  • laparoskopowe usunięcie pęcherzyka żółciowego,
  • laparoskopowe rozbicie złogów pęcherzyka żółciowego,
  • tamowanie krwawienia z powłok brzusznych;

oraz do zabiegów diagnostycznych, jak:

  • cholangiografia,
  • pomiar ciśnienia śledzionowo–wrotnego.

Wskazania do laparoskopii – kiedy wykonać badanie?

Wskazania do przeprowadzenia zabiegu laparoskopii mogą być diagnostyczne, jak i zalecone ze względu na konieczność przeprowadzenia zabiegów.

  • Diagnostyczne:
    • pobranie wycinków guzów,
    • poszukiwanie ognisk endometriozy,
    • diagnostyka wątroby,
    • poszukiwanie przyczyn niezidentyfikowanych procesów zapalnych,
    • wodobrzusze niejasnego pochodzenia.
  • Terapeutyczne:
    • wycięcie pęcherzyka żółciowego (cholecystektomia – złoty standard),
    • operacje antyrefluksowe – złoty standard,
    • usuwanie guzów nadnerczy – złoty standard,
    • leczenie patologicznej otyłości,
    • usuwanie wyrostka robaczkowego,
    • usuwanie zmian nowotworowych jelit,
    • operacje przepuklin pachwinowych,
    • usunięcie śledziony (splenektomia),
    • usunięcie torbieli jajnika lub wątroby,
    • potrzeba uwolnienia zrostów w jamie otrzewnej.

Jak przebiega laparoskopia?

W przeddzień zabiegu laparoskopii należy spożywać posiłki lekkostrawne, płynne. Badanie wykonuje się w znieczuleniu ogólnym lub znieczuleniu miejscowym. Przed laparoskopią należy wykonać podstawowe badania: oznaczyć grupę krwi, zbadać układ krzepnięcia, a także wykonać badanie EKG.

Należy zgłosić wykonującemu laparoskopię lekarzowi o mających miejsce:

  • w ostatnich 4 miesiącach zawale serca lub nasileniu chorób wieńcowych,
  • duszności spoczynkowej lub po niewielkich wysiłkach,
  • nadciśnieniu tętniczym,
  • operacjach na jamie brzusznej,
  • ciąży,
  • krwawieniach miesięczne,
  • przebytych operacjach na jamie brzusznej,
  • odwrotnym ułożeniu trzewi,
  • stwierdzeniu przepukliny rozworu przełykowego,
  • skłonności do krwawień,
  • gorące,
  • silnym kaszlu,
  • uczuleniu na leki,
  • jaskrze.

Przed badaniem lekarz przeprowadza z pacjentem rozmowę, przedstawia mu płynące z zabiegu korzyści, jak i powikłania, które mogą się po nim pojawić. Lekarz musi też uzyskać od pacjenta świadomą zgodę na zabieg laparoskopii.

Jak wygląda sam zabieg?

Pacjent leży na sali operacyjnej, ułożony w pozycji na plecach, pokryty jałowymi prześcieradłami. Jego brzuch należy dokładnie odkazić, a jeżeli u pacjenta znajduje się owłosienie na brzuchu, należy je usunąć.

Laparoskopia jest wykonywana w znieczuleniu ogólnym lub znieczulenie miejscowym. Na początku zabiegu chirurg wytwarza odmę w jamie otrzewnej, wprowadzając do niej igłę odmową. Wpompowuje odpowiednią ilość powietrza, aby bezpiecznie można było wprowadzić trokar. Następnie badający nacina skórę skalpelem na ok. 1 cm (w okolicy pępka) i wprowadza tamtędy trokar, przez który wsuwa się właściwy laparoskop. W zależności od wskazań do zabiegu, lekarz prowadzi obserwację lub wykonuje zabieg.

Po zakończeniu zabiegu wysuwa laparoskop przez trokar, wypuszcza wprowadzony wcześniej gaz, wyjmuje trokar, a następnie zszywa miejsca wcześniej nacięte skalpelem i zakłada jałowy opatrunek.

Zabieg trwa kilkadziesiąt minut.

Przeciwwskazania do wykonania zabiegu

Przeciwwskazania względnymi do przeprowadzenia laparoskopii są:

  • podeszły wiek,
  • otyłość,
  • nasilone nadciśnienie tętnicze,
  • niewydolność serca,
  • niestabilna choroba wieńcowa,
  • przebyty zawał serca,
  • zaburzenia rytmu serca,
  • stan po przebytych operacjach jamy brzusznej,
  • obecność dużego guza jamy brzusznej,
  • ciąża powyżej 12 tygodnia,
  • aktywne zapalenie w obrębie miednicy małej.

Przeciwwskazania bezwzględne laparoskopii to:

  • rozlane zapalenie otrzewnej,
  • sprzeciw pacjenta,
  • zaburzenia hemostazy,
  • ciężka niewydolność krążeniowo-oddechowa.

Powikłania po laparoskopii – czy jest bezpieczna?

Laparoskopia jest badaniem i zabiegiem inwazyjnym. Istnieje więc zagrożenie wystąpienia powikłań po laparoskopii:

  • może wystąpić odma opłucnowa, podskórna, śródpiersiowa,
  • wypełnienie gazem jelit lub żołądka,
  • zator gazowy,
  • krwawienia z miejsca wkłucia,
  • żółciowe zapalenie otrzewnej,
  • krwawienia z miejsc, z których pobrano wycinki,
  • uszkodzenie naczyń powłok,
  • przebiciem jelit lub żołądka trokarem,
  • zakażenia ogólne i miejscowe.

Bibliografia

W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.  Więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści znajdziesz w Polityce Redakcyjnej Wylecz.to.

  1. Waldemar Kostewicz, Chirurgia laparoskopowa, Warszawa 2002, wyd.1.
  2. Janusz Bartnicki, Atlas laparoskopowych operacji ginekologicznych, 2006, wyd.1.
  3. Atlas chirurgii laparoskopowej i zabiegów małoinwazyjnych, red. wyd. pol. Waldemar Kostewicz, Wrocław 2011, wyd.1.

Opublikowano: 30 września 2024
Aktualizacja: 11 grudnia 2024

Więcej na ten temat