Wymiotowanie żółcią (żółte wymioty) – co oznaczają i jak leczyć?

Wymioty żółcią – co to znaczy?

Wymiotowanie to nagłe i gwałtowne wyrzucenia treści pokarmowej z żołądka przez usta. Wymioty mogą, ale nie zawsze muszą być poprzedzone uczuciem nudności (mdłości) – chory zgłasza wówczas odruchy wymiotne. Tej nieprzyjemnej dolegliwości towarzyszy zwykle ból brzucha (żołądka).

W treści wymiocin zazwyczaj znajduje się częściowo strawiona treść pokarmowa z żołądka, jednak zdarza się, że obserwujemy wymioty żółciowe – w wymiocinach obecna jest treść żołądkowa z żółcią produkowaną przez wątrobę lub sama żółć. Wymioty w tym przypadku mają zielonkawy lub żółty kolor.

Do wymiotowania żółcią dochodzi w sytuacji, gdy cofa się ona z jelit do żołądka, a następnie do przełyku. Może dziać się tak na skutek:

• niewłaściwej motoryki jelit,
• zaburzeń unerwienia przewodu pokarmowego,
• uporczywych i silnych wymiotów przy niemalże opróżnionym żołądku.

Wymiotowanie żółcią – przyczyny

Jedną z przyczyn żółtych wymiotów może być niedrożność przewodu pokarmowego – żółć nie jest wówczas wydalana z kałem, a dochodzi do cofania się i zarzucania żółci do żołądka.

Z objawem takim mamy do czynienia również w przypadku takich schorzeń, jak refluks żółciowy (inna nazwa to refluks jelitowo-żółciowy) oraz żółciowe zapalenie żołądka – przypadłość ta najczęściej jest skutkiem ubocznym usunięcia pęcherzyka żółciowego. Powstaje w patomechanizmie zaburzeń unerwienia dwunastnicy i dróg żółciowych oraz zaburzeń relaksacji odźwiernika żołądka przy wysokim ciśnieniu w dwunastnicy i zaburzonej motoryce jelit.

To też może Cię zainteresować: Zielony mocz – przyczyny

Refluksowi jelitowo-żółciowemu często towarzyszy refluks żołądkowo-przełykowy. Niekiedy pojawia się także wymiotowanie żółcią po alkoholu.

„Dlaczego wymiotuję żółcią?” – pytają pacjenci. Może to być także objaw intensywnych wymiotów, np. w przebiegu ostrego nieżytu żołądkowo-jelitowego (potocznie grypy żołądkowej, grypy jelitowej) lub zatrucia pokarmowego (wielokrotne wymioty przy osłabionym łaknieniu sprawiają, że żołądek szybko opróżnia się z treści pokarmowej i w kolejnych wymiocinach może znajdować się wyłącznie żółć). W przypadku tzw. jelitówki może współwystępować wymiotowanie żółcią i biegunka.

Wymiotowanie żółcią bywa także obserwowane u pacjentów po resekcji żołądka, np. z przyczyn nowotworowych czy też po operacjach bariatrycznych na żołądku (mogą wystąpić np. przy nieprzestrzeganiu restrykcyjnej diety zalecanej po usunięciu części żołądka), a także po innych operacjach na przewodzie pokarmowym i drogach żółciowych.

Żółte wymioty – jakie badania?

Postępowanie w przypadku wymiotów z żółcią zależy od wielu czynników, m.in. od ich nasilenia oraz od przyczyny objawu. Pojedyncze wymioty żółcią po zatruciu alkoholowym nie budzą szczególnego niepokoju, podczas gdy podejrzenie wymiotów na tle niedrożności przewodu pokarmowego wymaga pilnej konsultacji z lekarzem. Innymi objawami, oprócz żółtych wymiotów, wskazującymi na niedrożność, są:

• zatrzymanie gazów i stolca,
• wzdęcie brzucha,
• obecność treści kałowej w wymiocinach,
• bóle brzucha,
• brak wysłuchiwanej perystaltyki jelit,
• metaliczny odgłos przy osłuchiwaniu brzucha.

O potrzebie poszerzania diagnostyki o badania dodatkowe decyduje lekarz na podstawie badania podmiotowego i przedmiotowego. Często zleca się USG jamy brzusznej. W przypadku podejrzenia niedrożności wykonuje się RTG przeglądowe jamy brzusznej w pozycji Trendelenburga (pozycja na plecach z tułowiem uniesionym w stosunku do głowy).

Przeczytaj też: Ból brzucha po alkoholu

W przypadku podejrzenia refluksu żółciowego metodą diagnostyczną jest badanie radioizotopowe. Wykonuje się także czasem pomiar objętości żółci w żołądku (w tym celu należy założyć sondę do żołądka). W niektórych sytuacjach konieczne może być wykonanie badań inwazyjnych (np. gastroskopii w przypadku podejrzenia żółciowego zapalenia żołądka). Kiedy pojawiają się wymioty żółcią w ciąży, należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym.

Zarzucanie żółci do żołądka i odruchy wymiotne – co robić?

Jak leczyć odruchy wymiotne i wymiotowanie żółcią? Postępowanie w tym przypadku może obejmować leczenie przyczynowe (jeżeli jest możliwe) i leczenie objawowe – włącznie z nawadnianiem organizmu i uzupełnieniem stężeń elektrolitów (najlepiej stosować doustne płyny nawadniające dostępne bez recepty w aptece).

Pacjenci pytają nieraz: wymiotuję żółcią – co robić? W przypadku chorób przewlekłych, takich jak np. refluks jelitowo-żołądkowy, stosuje się odpowiednie postępowanie dietetyczne (dieta lekkostrawna, wysokobiałkowa, polegająca na regularnym spożywaniu posiłków o niewielkiej objętości). Niedrożność mechaniczna przewodu pokarmowego oraz powikłania pooperacyjne mogą wymagać z kolei interwencji chirurgicznej.