Refluks żółciowy (jelitowo-żołądkowy) – przyczyny, objawy, leczenie

Refluks żółciowy – co to jest za choroba ?

Refluks żółciowy, określany także jako refluks dwunastniczo-jelitowy, refluks jelitowo-żołądkowy, refluks jelitowy, to schorzenie, które jest przyczyną cofania się treści pokarmowej oraz żółci i soków trzustkowych z dwunastnicy do żołądka. Obecność niewielkie ilości żółci w żołądku nie jest patologią. Przy refluksie dodatkowo pojawiają się objawy zapalenia błony śluzowej żołądka (katar, nieżyt żołądka).

Żółć to żółtawy płyn wytwarzany w wątrobie, a magazynowany w pęcherzyku żółciowym. Jej zadaniem jest trawienie tłuszczów oraz eliminacja toksyn z organizmu. Po zjedzeniu posiłku żółć z dróg żółciowych jest uwalniania do dwunastnicy i jest to zjawisko prawidłowe. Czasami jednak zdarza się, że żółć wraz z sokami trzustkowymi i treścią pokarmową zostaje zarzucona do żołądka, czyli do powstawania refluksu. Skutkuje to podwyższeniem pH w żołądku, co bardzo negatywnie wpływa na błonę śluzową narządu. Powikłaniem refluksu jelitowego jest żółciowe zapalenie żołądka. Choroba wywołana jest właśnie opisywany zarzucaniem żółci do żołądka, co uszkadza błonę śluzową narządu.

Jakie są przyczyny refluks żółciowego?

Za najczęstszą przyczynę wywołująca refluks jelitowy uważa się zaburzenia pracy nerwów dochodzących do dwunastnicy i dróg żółciowych. Świadczy o tym fakt, iż refluks żółciowy często pojawia się u osób po usunięciu pęcherzyka żółciowego (cholecystostomia). Refluks jest także często związany z nadmierną relaksacją odźwiernika, czyli mięśnia łączącego żołądek z dwunastnica. Refluks dwunastniczo żołądkowy najczęściej spowodowany jest przez:

• nieprawidłowości unerwienia dwunastnicy i dróg żółciowych,
• zaburzenia relaksacji odźwiernika,
• zbyt wysokie ciśnienie w dwunastnicy,
• zaburzenia motoryki jelit.

Upośledzenia regulacji przepływu treści z i do dwunastnicy wywoływane jest także paleniem papierosów, nadużywaniem alkoholu, spożywaniem tłustych, smażonych potraw. Czasami pojawia się w przebiegu wieloletniej choroby wrzodowej żołądka, cukrzycy oraz zaburzeń metabolicznych i hormonalnych. Zbyt wysokie ciśnienie w dwunastnicy także wywołuje wsteczny przepływ żółci do żołądka.

Refluks jelitowo-żołądkowy – objawy

Refluks żółciowy prowadzi do pojawienia się szeregu kłopotliwych objawów takich jak:

• bóle w nadbrzuszu, zwykle uporczywe pieczenie, palenie,
• ból brzucha i ból żołądka po jedzeniu,
• wymiotowanie żółcią (żółte wymioty),
• nudności i wzdęcia brzucha,
• gorzkie odbijanie i gorycz w ustach,
• brak apetytu.

Wymienione objawy zwykle występują w przebiegu żółciowego zapalenia żołądka, czyli najczęstszego powikłania refluksu żółciowego.

Refluksowi dwunastniczo-żołądkowemu często towarzyszy refluks żołądkowo-przełykowy, który może doprowadzić do choroby refluksowej przełyku (GERD).

Refluks żółciowy – jakie badania zrobić?

Refluks dwunastniczo-żołądkowy rozpoznaje się na podstawie badań radioizotopowych. Jedna z nich jest tzw. Test Hida. Chory zjada posiłek ze znacznikiem izotopowym, który zabarwia treść dwunastnicy. Następnie wykonuje się zdjęcie radiologiczne jamy brzusznej, dzięki czemu widać czy zawartość dwunastnicy cofa się do żołądka.

Czasami lekarz zleca badania, które mają na celu pomiar ilości żółci w żołądku w ciągu dobry. Wykonuje się je dzięki założeniu sondy przez nos do żołądka, która podłączona jest do specjalnego urządzenia. Podczas cofania się żółci z dwunastnicy, urządzenie rejestruje jej wzrost w żołądku. Badanie to nosi nazwę badanie Bilitec.

Oprócz tego, lekarze zlecają wykonanie badania endoskopowego (gastroduodenoskopia) oraz pH-metrię (w tym 24-godzinna pH-metrię).

Refluks żółciowy – leczenie i dieta

Leczenie refluksu żółciowego zwykle opiera się na stosowaniu leków oraz specjalnej diety. Leczenie farmakologiczne polega na stosowaniu środków rozrzedzających żółć, czyli preparatów kwasu ursodezoksycholowego. Pomocnymi lekami są także

• cholestyramina, czyli żywica wiążąca kwasy żółciowe,
• sukralfat lek osłaniający błonę śluzową,
• środki zmniejszających kwaśność żółci, np.. kwas alginowy.

Bardzo ważnym aspektem leczenia refluksu żółciowego jest dieta przy refluksie żółciowym. Powinna być lekkostrawna,, wysokobiałkowa, posiłki natomiast regularne i niezbyt obfite. Produkty zaliczane w diecie refleksowej to:

• pieczywo mieszane i graham, dobrze ugotowany ryż i makaron,
• ryby, chude mięso (kurczak i indyk bez skóry, królik, cielęcina), niesmażone,
• chudy nabiał,
• warzywa i owoce bez skórki, najlepiej po obróbce termicznej.

W diecie na refluks żółciowy należy także pić dostateczną ilość płynów, najlepiej wody niegazowanej i herbat ziołowych. Trzeba natomiast unikać tłustych smażonych potraw, mięs i ryb z puszki, wędzonych serów, margaryn, smalcu, boczku, kiełbas oraz serów żółtych, pleśniowych czy topionych.