Nieżyt żołądka – przyczyny, objawy, leczenie i dieta na katar żołądka

Zapalenie żołądka – jakie są przyczyny kataru żołądka?

Zapalenie żołądka to określenie, które odnosi się do uszkodzeń błony śluzowej organu. W odniesieniu do schorzenia używa się również określeń, takich jak nieżyt czy katar. Wyróżnia się przewlekłe i ostre zapalenie błony śluzowej żołądka. Wśród przyczyn należy wymienić m.in. nadmierne spożycie alkoholu oraz stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), takich jak aspiryna czy ibuprofen.

Do innych przyczyn kataru żołądka zaliczane są:

• poważne operacje, urazy, oparzenia, ciężkie zakażenia,
• zabiegi chirurgii bariatrycznej (chirurgiczne leczenie otyłości),
• rekonstrukcja przewodu pokarmowego.

W przypadku przewlekłego zapalenia żołądka stan zapalny błony śluzowej narządu utrzymuje się przez dłuższy czas. Przyczyniają się do niego: zakażenia bakteryjne (np. Helicobacter pylori), refluks żółciowy, stres, choroby autoimmunologiczne. Stan zapalny śluzówki żołądka podtrzymuje też palenie papierosów.

Zobacz również: Gdzie boli trzustka?

Nieżyt żołądka – objawy

Wiele osób z zapaleniem błony śluzowej żołądka nie doświadcza żadnych objawów. Najczęstszym symptomem jest ból w górnej części brzucha (ale pojawia się też w innych częściach jamy brzusznej). Ból może być tępy, rozlany, piekący, ostry, gryzący – słowem jest niecharakterystyczny. Inne objawy nieżytu żołądka mogą obejmować:

• nudności,
• wymioty (jeśli są obecne, mogą być przezroczyste, zielone lub żółte, czasami ze smugami lub całkowicie krwiste, w zależności od nasilenia zapalenia żołądka),
• częste odbijanie,
• uporczywe wzdęcia,
• szybkie uczucie nasycenia po posiłku,
• utratę apetytu,
• niewyjaśniony spadek wagi ciała.

To też może Cię zainteresować: Zielony mocz – przyczyny

Gdy pojawiają się długotrwałe objawy kataru żołądka, należy zgłosić się do swojego lekarza POZ. Inną sytuacją jest pojawienie się symptomów potencjalnie zagrażających życiu, takich jak krwiste wymioty lub smoliste stolce. W takim wypadku należy niezwłocznie udać się do szpitala.

Nieżyt żołądka może prowadzić do niedokrwistości objawiającej się: łatwą męczliwością, chęcią przesypiania części dnia, blednięciem oraz dusznością. Gdy wystąpią którekolwiek z wymienionych objawów, zaleca się wizytę w gabinecie lekarza rodzinnego.

Szczególnie niebezpieczną formą stanu zapalnego żołądka są krwotoczne zapalenia błony śluzowej wywołane najczęściej czynnikami toksycznymi (alkoholem, salicylanami, glikozydami naparstnicy, niektórymi lekami przeciwnowotworowymi). Dochodzi wtedy do pojawiania się mikropęknięć w błonie śluzowej żołądka i krwawienia z tych miejsc, co w krótkim czasie doprowadza do nasilonej niedokrwistości. Nasilają się objawy ogólnego zmęczenia, spada ciśnienie tętnicze i przyspiesza tętno. Objawem alarmowym są smoliste (czarne) stolce wskazujące na aktywne krwawienie do przewodu pokarmowego.

Czytaj również: Leki na wymioty – jakie wybrać?

Zapalenie śluzówki żołądka – jakie badania wykonać?

Podstawą postawienia wstępnej diagnozy nieżytu żołądka i skierowania na dalsze badania jest zebranie dokładnego wywiadu lekarskiego, który dotyczy:

• czasu pojawienia się objawów,
• charakteru bólu,
• zażywanych na stałe leków (w tym leków przeciwzapalnych),
• stosowanych używek (częstość i ilość spożywanego alkoholu),
• trybu życia (czy jest stresujący),
• chorób współistniejących (choroba wrzodowa),
• spożywanych pokarmów (produkty pikantne, duża ilość kawy),
• obciążeń rodzinnych.

Uzupełnieniem wywiadu w diagnozowaniu zapalenia śluzówki żołądka jest badanie fizykalne. Dodatkowo lekarz może zlecić: morfologię, badania biochemiczne (funkcje wątroby, nerek, pęcherzyka żółciowego i trzustki), endoskopię górnego odcinka przewodu pokarmowego (najczulsze i najlepsze badanie diagnostyczne), test na obecność Helicobacter pylori, badanie ogólne moczu, badanie kału na krew utajoną. W przypadku podejrzenia objawów zapalenia błony żołądka lekarz może zlecić ponadto RTG klatki piersiowej i jamy brzusznej czy EKG.

Przeczytaj też: Ból brzucha po alkoholu

Zapalenie błony śluzowej żołądka – leczenie

Po postawieniu diagnozy zapalenia błony należy wdrożyć odpowiednie leczenie związane z przyczyną wystąpienia nieżytu żołądka. W przypadku stwierdzenia infekcji bakterią Helicobacter pylori lekarz zwykle zaleca kilkunastodniowe leczenie wybranym schematem antybiotyków w celu usunięcia bakterii z przewodu pokarmowego (tzw. eradykacja Helicobacter pylori ). Należy pamiętać, że w żadnym wypadku nie wolno samodzielnie modyfikować lub przerywać tego rodzaju terapii – gdy to zrobimy, istnieje szansa na rozwój szczepów bakteryjnych opornych na standardowe antybiotyki.

Gdy przyczyną nieżytu żołądka jest nadmierne stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, pierwszym zaleceniem powinno być ich odstawienie i próba zamiany na bezpieczniejsze substancje (takie jak paracetamol). Gdy nie jest to możliwe (np. w leczeniu zwyrodnienia stawów lub innych chorób reumatycznych), należy zastosować lek osłonowy na żołądek, który hamuje wydzielanie się kwasu solnego w żołądku (z grupy "prazoli” – omeprazol, pantoprazol, lansoprazol). W przypadku refluksu żółciowego (jelitowo-żołądkowego), czyli cofania się do żołądka żółci, która ma silnie drażniące działanie na śluzówkę, lekarz może zastosować leki z kwasem alginowym.

Zdiagnozowanie autoimmunologicznego zapalenia błony żołądka (gdzie układ odpornościowy atakuje zdrową błonę śluzową) wiąże się z koniecznością suplementacji witaminą B₁₂. W niektórych przypadkach (nasilony nieżyt krwotoczny) może być wymagane usunięcie fragmentu lub całości tego narządu.

Czytaj również: Zielony stolec – co oznacza zielony kał u dorosłych i dzieci?

Nieżyt żołądka – czy można wyleczyć?

Gdy zostanie zidentyfikowany czynnik sprawczy nieżytu żołądka, jego eliminacja zwykle prowadzi do gwałtownej poprawy i zniknięcia objawów związanych z chorobą. W przypadku mniej zaawansowanych zapaleń błony śluzowej najczęściej osiąga się pełen sukces terapeutyczny.

Niestety, gdy patologiczne zmiany w przypadku zapalenia błony śluzowej żołądka są nasilone, to u części chorych nie cofają się one całkowicie.

Zapalenie żołądka – dieta na podrażniony, chory żołądek

Jeżeli chodzi o zapalenie żołądka, leki to nie jedyne rozwiązanie. Ważną częścią postępowania w procesie leczenia jest stosowanie odpowiedniej diety przy zapaleniu żołądka. Przede wszystkim na czas terapii powinno się zrezygnować ze stosowania używek (alkoholu, kawy, tytoniu) oraz unikać stosowania niesterydowych leków przeciwzapalnych (nawet ibuprofenu i aspiryny). Przy dolegliwościach żołądkowych preferuje się potrawy gotowane lub przyrządzane na parze, a odradza pokarmy smażone, tłuste i ciężkostrawne.

Przeczytaj: Wymiotowanie żółcią – co oznacza?

W diecie na nieżyt żołądka należy również zwrócić uwagę na przyprawy (należy unikać zbyt ostrych) i temperaturę spożywanych posiłków (zalecane jest spożywanie letnich dań). Rekomenduje się jedzenie kilku niewielkich posiłków w ciągu dnia, zamiast 2–3 dużych. Na chory, podrażniony żołądek źle oddziałują także napoje gazowane.