Śnieg optyczny to zaburzenie widzenia opisywane jako rodzaj mroczków przed oczami przypominających śnieżący ekran telewizora. Omamy wzrokowe w postaci kropek czy rozbłysków mogą nie mieć uchwytnej przyczyny, jednak zdarza się, że źródłem problemu są choroby, np. nerwica czy borelioza. Poza śnieżeniem wzrokowym chory może zgłaszać objawy dodatkowe w postaci szumów usznych bądź mętów w oku.
Śnieg optyczny – co to jest, przyczyny, czy jest groźny, jak leczyć
Spis treści
Śnieg optyczny – co to jest?
Śnieg optyczny (VS, visual snow, visual static) to zaburzenie neurologiczne charakteryzujące się występowaniem długotrwałych wytwórczych anomalii wzrokowych, którym często towarzyszą inne zjawiska sensoryczne. Śnieg optyczny jest subiektywnym odczuciem opisywanym przez pacjentów jako problemy ze wzrokiem o typie mroczków przed oczami, błysków lub „zaśnieżenia obrazu na ekranie tświatelewizora”. VS, ze względu na swoje podobieństwo do dysfunkcji wzrokowych w przebiegu aury migrenowej, bywa nazywany śnieżeniem migrenowym lub uporczywą wzrokową aurą migrenową bez bólu.
Śnieg wzrokowy można zaliczyć do halucynacji wzrokowych, czyli spostrzeżeń pojawiających się bez obecności realnego zewnętrznego bodźca. W tym przypadku są to migające, śnieżące kropki, które zasłaniają cały obszar widziany przez nieruchome oko. Podobne mroczki przed oczami mogą występować w przebiegu poważnych schorzeń okulistycznych, neurologicznych oraz psychiatrycznych, dlatego rozpoznanie idiopatycznego (bez przyczyny somatycznej) VS lub przetrwałej aury migrenowej bez udaru i bólu jest tzw. rozpoznaniem z wykluczenia.
Przeczytaj też: Nerwica lękowa – przyczyny, objawy, leczenie
Jak wygląda śnieg optyczny?
Śnieg optyczny i męty w oku są prostym wrażeniami wizualnymi, które równomiernie obejmują całe pole widzenia, a ich nasilenie jest stałe w czasie. VS to omamy nieupostaciowane, gdyż nie przybierają żadnych charakterystycznych kształtów lub figur jak np. w przypadku iluzji fortyfikacyjnych (teichopsji) poprzedzających ataki migrenowego bólu głowy.
Klasyczny śnieg optyczny opisuje się jako czarno-białe kropki przed oczami, migoczące światełka oraz iskierki. Czasami towarzyszą mu szumy uszne oraz pływające męty w oku. Innymi, mniej sprecyzowanymi aspektami okulistycznymi VS jest światłowstręt, drganie (scyntylacje) oglądanego obrazu, pojawiające się na nim zamglone plamki lub spostrzeżenia falującego, rozgrzanego powietrza.
Śnieg optyczny – przyczyny neurologiczne
Przyczyny śnieżenia migrenowego jak dotąd nie zostały sprecyzowane. Jednak niektóre charakterystyczne cechy kliniczne tej dolegliwości wskazują na etiologię neurobiologiczną, a dokładniej na nadpobudliwość neuronalną. Według tej hipotezy patologiczne procesy neuronalne są konsekwencją gotowości kory mózgowej do reakcji na bodźce, które w prawidłowym warunkach nie indukują powstawania uświadomionych wrażeń zmysłowych.
Co ciekawe, wzmożona aktywność kory wzrokowej już wcześniej została zauważona u chorych cierpiących na migrenowe bóle głowy z aurą. Sprzyja to przekonaniu, że śnieg optyczny jest odmianą przetrwałej wzrokowej aury migrenowej, która nie ulega samoistnej regresji i nie następuje po niej charakterystyczny ból głowy z mdłościami i światłowstrętem.
Inne przyczyny śnieżenia wzrokowego
Do innych powszechnych przyczyn nawracających zaburzeń wzrokowych o charakterze mroczków, błysków, lśniących czarno-białych refleksów i kropek należą:
- zaburzenia psychiczne: śnieg optyczny przy nerwicy, atakach lęku, w zespole stresu pourazowego i ostrej reakcji na stres. VS jest częstym objawem somatycznym towarzyszącym dolegliwościom psychicznym;
- substancje psychoaktywne: stymulanty (amfetamina, MDMA), opiody, marihuana, halucynogeny (LSD), lecz także nadmierna ilość spożytego alkoholu;
- urazy czaszkowo-mózgowe, w tym udary i guzy mózgu;
- infekcje wirusowe i bakteryjne ośrodkowego układu nerwowego, w tym borelioza (tzw. neuroborelioza, która przebiega z całym wachlarzem nieswoistych objawów: problemami ze wzrokiem, słuchem (szumy uszne, piski), zmianami osobowości, zaburzeniami równowagi czy zaburzeniami hormonalnymi wywołanymi zajęciem przysadki mózgowej);
- choroby demielinizacyjne np. stwardnienie rozsiane;
- ostre stany nagłe: hipoglikemia (niski poziom cukru we krwi), odwodnienie, niskie ciśnienie tętnicze krwi lub przełom nadciśnieniowy, zawał serca, migotanie przedsionków. W tych przypadkach mroczki przed oczami pojawiają się nagle i ustępują wyrównaniu fizycznego stanu chorego.
Śnieg optyczny – objawy dodatkowe
Diagnoza śnieżenia migrenowego, oprócz stwierdzenia zaśnienieżenia obrazu i smug typu „zakłóceń na ekranie telewizora” utrzymujących się minimum przez trzy miesiące, wymaga obecności co najmniej dwóch dodatkowych dolegliwości. Są nimi:
- palinopsja lub powidoki, czyli przetrwałe widzenie obrazu mimo ustania działania wywołującego go bodźca (np. po odwróceniu wzroku lub zaciśnięciu powiek);
- zaostrzenie objawów wzrokowych przy konkretnych okolicznościach lub oświetleniu, śnieg optyczny w nocy, w ciemności;
- fotofobia – nadwrażliwość na ostre światło
- nyctalopia (ślepota zmierzchowa);
- zjawiska entoptyczne, inaczej kształty stałe, czyli wrażenia wzrokowe niezależnie od światła zewnętrznego, a powstające np. po uciśnięciu gałki ocznej;
- objawy psychologiczne – zespół depersonalizacja – derealizacja (wrażenie wyobcowania i funkcjonowania w nierealnej rzeczywistości z patologicznym odczuwanie własnego „ja”).
Śnieg optyczny – leczenie
Ze względu na brak informacji udowadniających neurobiologiczne pochodzenie śnieżenia migrenowego wciąż nie istnieje żaden schemat leczenia tej dolegliwości. Do niefarmakologicznych sposobów należy psychoterapia, stosowanie filtrów (soczewek okularowych) o barwie żółto-niebieskiej, dieta uboga w sól i cukier oraz unikanie alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych.
Terapia farmakologiczna uwzględnia natomiast leki przeciwdepresyjne, anksjolityczne bądź normotymiczne (lamotrygina, kwas walproinowy). Stwierdzono, że suplementacja witamin B6, B12 oraz magnezu również wpływa na zmniejszenie objawów śnieżenia.
Czy śnieg optyczny jest groźny?
Długotrwające zaburzenia widzenia zawsze wymagają konsultacji z neurologiem oraz z okulistą. Problemy ze wzrokiem, szczególnie jeśli towarzyszy im ból, zawężenie pola widzenia lub pogorszenie jego ostrości, mogą być bowiem wynikiem chorób takich jak jaskra, odwarstwienie siatkówki, a także chorób demielinizacyjnych powodujących zanik i zapalenie nerwu wzrokowego.
Udar mózgu częsty u ludzi starszych, otyłych i palących papierosy również może objawiać się mroczkami przed oczami i nagłym zaniewidzeniem.
Podsumowując, śnieg optyczny bywa groźną dolegliwością, w przypadku gdy towarzyszy mu ból głowy, ból gałki ocznej, niedowład lub porażenie różnych części ciała, dwojenie obrazu bądź zupełna utrata wzroku. Jednak każde, nawet izolowane śnieżenie optyczne wymaga badania neurologicznego, a niekiedy również badań neuroobrazowych np. funkcjonalnego rezonansu mózgu i elektroencefalografii.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- The visual snow foundation: www.visualsnowsyndrome.com
- ‘Visual snow’ – a disorder distinct from persistent migraine aura’ Christoph J. Schankin, Farooq H. Maniyar, Kathleen B. Digre and Peter J. Goadsby; Brain 2014
- ‘Visual snow: A thalamocortical dysrhythmia of the visual pathway?’ Jenny L. Lauschke, Gordon T. Plant, Clare L. Fraser; Journal od Clinical Neuroscience 28 (2016) 123-127
- ‘Przemijające objawy neurologiczne w migrenie’ Rod Foroozan, MD, F. Michael Cutrer, MD; Neurologia po Dyplomie Tom 5 Nr 2 2010
Opublikowano: 11.03.2019;
Oceń:
4.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Katarzyna Plewka
Lekarz
Absolwentka I Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, a obecnie lekarz w trakcie stażu podyplomowego. W trakcie studiów aktywnie zaangażowana w pracę Koła Naukowego przy Klinice Pediatrii, współautorka publikacji naukowych w tej dziedzinie. Jej głównym zainteresowaniem medycznym, oprócz pediatrii, jest anestezjologia i intensywna terapia oraz fizjologia wysiłku fizycznego. Hobbystycznie zajmuje się matematyką i prowadzeniem warsztatów medycznych dla dzieci.
186
Komentarze i opinie (5)
opublikowany 19.05.2019
opublikowany 18.03.2020
opublikowany 24.05.2019
opublikowany 19.06.2019
opublikowany 26.06.2019