Guz jądra może być spowodowany toczącym się procesem zapalnym, nowotworowym, czy wodniakiem jądra. Podstawą diagnostyki guzów jądra jest badanie palpacyjne narządu oraz badanie ultrasonograficzne. Wybór odpowiedniej metody leczenia uzależniony jest od przyczyny odpowiadającej za powstanie guza. Zmiany takie jak powiększenie jądra, pojawienie się niekształtnego i twardego tworu, ból jądra powinny skłonić do wizyty u specjalisty.
Guz jądra - co to, diagnostyka, leczenie
Spis treści
Czym są guzy jądra?
Guzy jądra mogą mieć rozmaity charakter. Pojęcie „guz” często rozumiane jest jednoznacznie – jako nowotwór. Owszem – guz może mieć charakter nowotworowy, ale nie tylko. Formę guzowatą mogą przyjmować także zmiany zapalne, czy torbielowate. Bez względu na to, pojawienie się guza, czy to w obrębie jądra, czy innego narządu, wymaga pilnej konsultacji lekarskiej. Nawet w przypadku, gdy guz okaże się nowotworem, wczesna diagnostyka i leczenie wpływa na poprawę rokowania.
Zapalenie jądra
Stany zapalne jąder mogą powstać na skutek infekcji i zapalenia dróg nasiennych, rozsiewu patogenów drogą krwi, limfy lub przez ciągłość – w przebiegu zapalenia najądrza. Patogeny odpowiedzialne za rozwój zapalenia jąder to m.in.:
- wirus świnki,
- wirus grypy,
- wirus ospy wietrznej, a także,
- bakterie wywołujące dur brzuszny, błonicę, czy płonicę.
Zapalenie jądra może przebiegać jako proces ostry lub przewlekły. Ostre zapalenie jądra objawia się jako powiększenie, stwardnienie jądra, czemu towarzyszy obrzęk i zaczerwienienie moszny. Powikłaniem może być wytworzenie ropni jądra lub przejście w stan przewlekły. Przewlekłe zapalenie jądra charakteryzuje się jego bliznowaceniem, co może prowadzić do upośledzenia płodności. Zapalenie jądra może być także następstwem chorób przenoszonych drogą płciową, jak rzeżączka, czy kiła.
Jedna z postaci kiły w obrębie jądra (obecnie rzadko spotykana) – kilaki jądra – może objawiać się jako zmiany guzowate stwierdzane na powierzchni narządu. Stanem chorobowym niezwiązanym z inwazją patogenów jest ziarniniakowe zapalenie jądra o podłożu autoimmunologicznym. Objawia się ono bolesnym powiększeniem jądra lub jego bezbolesnym stwardnieniem.
Przeczytaj też: Jak leczyć ból nowotworowy?
Guzy nowotworowe jądra i rak jądra
Nowotwory jądra są schorzeniem występującym głównie u mężczyzn w młodym i średnim wieku – między 20 a 50 rokiem życia. Większość guzów nowotworowych jądra wywodzi się z komórek płciowych i charakteryzuje się złośliwym przebiegiem. Podstawowa klasyfikacja nowotworów jader wywodzących się z komórek płciowych dzieli je na dwie główne grupy:
- nasieniaki,
- nienasieniaki, do których należą: rak zarodkowy, guz zatoki endodermalnej, złośliwy nabłoniak kosmówkowy, potworniaki.
W wielu przypadkach nowotwory jąder złożone są z więcej niż jednego typu utkania nowotworowego (np. rak zarodkowy + guz zatoki endodermalnej).
Rak jądra zwykle objawiają się, jako jego stwardnienie i powiększenie, czemu zwykle nie towarzyszą dolegliwości bólowe. Objawom tym może towarzyszyć nierówność powierzchni jądra lub uczucie obciążenia w obrębie moszny. Niekiedy początkowe objawy przypominają te, towarzyszące zapaleniu jądra – ból i uczucie rozpierania. Ze względu na fakt, że komórki nowotworowe często posiadają zdolność produkcji hormonów, objawem procesu nowotworowego mogą być również zaburzenia endokrynologiczne np. ginekomastia w przebiegu nasieniaka jądra spowodowana produkcją ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej (hCG) przez komórki guza.
Pozostałe przypadki nowotworów jąder obejmują m.in. nowotwory z komórek Sertolego i Leydiga, gonadoblastoma, chłoniaki.
Torbiele i zmiany torbielowate jąder
Objawy zmiany guzowatej jądra mogą dawać także torbiele oraz zmiany torbielowate jąder. Zalicza się do nich przede wszystkim następujące schorzenia.
- Żylaki powrózka nasiennego – powstają na skutek poszerzenia żył splotu wiciowatego jądra. Przyczyna powstania żylaków są najprawdopodobniej nieprawidłowości w zakresie budowy naczyń żylnych. Żylaki powrózka nasiennego widoczne są jako kręte struktury uwypuklające się przez mosznę, co często opisywane jest jako „worek z glistami”. W przypadkach o mniejszym zaawansowaniu zmian, poszerzenia naczyń mogą być niewidoczne, lecz wyczuwalne palpacyjnie. Niekiedy objawom tym towarzyszy ból jądra promieniujący do pachwiny oraz uczucie ciężaru w mosznie.
- Wodniak jądra – polega na nagromadzeniu płynu między osłonkami jądra. Wodniaki jądra mogą być zmianami wrodzonymi lub nabytymi. Nabyte wodniaki mogą powstać samoistnie lub być konsekwencją urazu jądra, zapalenia, a także toczącego się procesu nowotworowego. Objawami towarzyszącymi schorzeniu jest zwykle niebolesne powiększenie jądra.
Diagnostyka i badanie guzów jądra
Podstawa diagnostyki guzów jąder jest badanie palpacyjne jąder (za pomocą dotyku) oraz oglądanie moszny, np. w celu poszukiwania wyznaczników stanu zapalnego czy obrzęku. Kolejnym krokiem jest wykonanie badań obrazowych, na czele z badaniem ultrasonograficznym. USG jąder i moszny jest metodą powszechnie stosowaną, nieinwazyjną i pozwalającą na dokładną ocenę zawartości moszny, dlatego stanowi podstawę w diagnostyce chorób jąder.
Uzupełnieniem badania USG może być badanie dopplerowskie, obrazujące przepływy naczyniowe. W przypadku podejrzenia guza nowotworowego wskazane jest wykonanie tomografii komputerowej (TK) lub rezonansu magnetycznego (MR) miednicy w celu dokładnej oceny zaawansowania miejscowego choroby oraz stanu okolicznych węzłów chłonnych, a także TK lub MR klatki piersiowej i jamy brzusznej w celu poszukiwania przerzutów odległych.
W diagnostyce procesu nowotworowego istotne jest również oznaczenie poziomu markerów nowotworowych (hCG, alfa-fetoproteiny), dehydrogenazy mleczanowej, gonadotropin oraz testosteronu. Ostatecznym potwierdzeniem rozpoznania nowotworu jądra jest wynik badania histopatologicznego.
Leczenie guzów jądra
Leczenie guzów jądra jest zależne od ich charakteru.
- Zapalenie jądra wymaga zastosowania antybiotykoterapii oraz niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Wskazane jest również pozostanie na czas leczenia w łóżku oraz uniesienie moszny w celu łagodzenia dolegliwości bólowych.
- W przypadku zapalenia jądra o etiologii wirusowej nie stosuje się antybiotyków, a jedynie NLPZ.
- Leczenie wodniaka jądra oraz żylaków powrózka nasiennego opiera się na metodach zabiegowych.
- W przypadku guzów nowotworowych, podstawą terapii jest chirurgiczne usunięcie jądra, które zwykle skojarzone jest z zastosowaniem chemio- lub radioterapii.
Opublikowano: 15.10.2014;
aktualizacja: 16.03.2015
Oceń:
4.4
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Marcin Fajkis
Lekarz
Lekarz, specjalista onkologii klinicznej. Absolwent Wydziału Lekarskiego w Katowicach Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.
130
Komentarze i opinie (0)