Zapalenie jądra

Przyczyny zapalenia jądra

Jądro położone jest w worku mosznowym, przez co znajduje się poza jamą ciała. Nie oznacza to jednak, że nie jest narażone na infekcje. Istnieją dwa zasadnicze stany predysponujące do zakażenia i różnią się one w zależności od wieku pacjenta.

U starszych mężczyzn, z reguły po pięćdziesiątym roku życia, stanem predysponującym do zapalenia jądra jest utrudniony odpływ moczu. Najczęściej jest on spowodowany przeszkodą podpęcherzową, czyli przerostem prostaty lub nowotworem prostaty. Także cewnik w drogach moczowych sprzyja stanom zapalnym.

U młodszych mężczyzn, przed czterdziestym rokiem życia, w większości stan zapalny jądra stanowi powikłanie chorób przenoszonych drogą płciowa i wad wrodzonych cewki moczowej. Czynnikiem etiologicznym wywołującym stan zapalny są najczęściej bakterie, głównie z grupy Gram-ujemnych np. Escherichia coli oraz Neisseria gonorrhoeae i Chlamydia trachomatis.

Dwie ostatnie należą do częstych patogenów przenoszonych drogą płciową. Ponadto zapalenia jądra może wystąpić w przebiegu:

• kiły,
• gruźlicy,
• brucelozy
• infekcji grzybiczej, np. kryptokokozy lub kandydozy.

Infekcje grzybicze są charakterystyczne dla osób osłabionych, przewlekle chorych, na przykład na cukrzycę, leczonych immunosupresyjnie lub z obniżoną odpornością. Także wirusy są odpowiedzialne za opisywane schorzenie, najczęściej do zakażenia dochodzi drogą krwiopochodną w przebiegu zapalenia przyusznic, czyli popularnej „świnki”. Mówiąc o zapaleniu jądra, należy pamiętać, że bardzo często współistnieje ono z zapaleniem najądrza, a ściślej infekcja rozprzestrzenia się z najądrza na jądro. W badaniu klinicznym oba stany w zasadzie są nie do odróżnienia i traktuje się je jako współistniejące schorzenia.

Czytaj również: Torbiel jądra – przyczyny, objawy, leczenie. Czy torbiel jądra jest groźna?

Objawy zapalenia jądra

Do podstawowych objawów i dolegliwości występujących w przebiegu zapalenia jądra należą:

• ból jądra, przekrwienie i obrzęk jądra oraz najądrza, zwykle występujące jednostronnie,
• stwardnienie jądra,
• obrzęk, ból i zaczerwienienia powrózka nasiennego,
• podwyższona temperatura ciała oraz dreszcze lub poty,
• podwyższone wskaźniki stanu zapalnego w badaniach laboratoryjnych,
• towarzyszące objawy zapalenia dróg moczowych lub pierwotnego schorzenia (na przykład świnki, kiły, gruźlicy i innych wyżej wymienionych).

Leczenie zapalenia jądra

Leczenia zapalenia jądra uzależnione jest od etiologii choroby. W przebiegu infekcji bakteryjnej stosuje się antybiotyki, za najskuteczniejsze w zapaleniu jądra uważa się fluorochinolony, ze względu na ich duże powinowactwo do tkanek budujących jądro. Antybiotyki stosuje się nawet do 3 tygodni w razie przewlekłego stanu zapalnego. Dodatkowo lekarz zwykle zleca stosowanie niesterydowych leków przeciwzapalnych oraz odpoczynek, najlepiej leżenie w łóżku z uniesieniem objętego procesem zapalnym jądra.

Przewlekły stan zapalny jądra niesie ze sobą ryzyko niepłodności. Do powikłania tego może dojść na przykład z powodu pozapalnej niedrożności przewodów wyprowadzających nasienie z jądra i najądrza. Dlatego też u młodszych mężczyzn, planujących jeszcze prokreację, intensyfikuje się leczenie przeciwzapalne stosując między innymi leki z grupy glikokortykoidów np. metyloprednizolon.

W razie nieskuteczności leczenia i wytworzenia się ropnia, a w dalszej kolejności zniszczenia tkanek jądra, postępowaniem z wyboru jest tak zwana orchideoktomia, czyli chirurgiczne usuniecie jądra. Zapalenie jądra w przebiegu infekcji wirusowej leczy się jedynie objawowo, czyli stosując leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Także wspomniany odpoczynek z uniesionym jądrem przynosi znaczną ulgę pacjentowi. Antybiotyki są w tym przypadku nieskuteczne, a nawet przeciwwskazane. Należy pamiętać, że jeśli chorobę wywołała infekcja przenoszona drogą płciową, konieczne jest także leczenie partnerki seksualnej oraz czasowe powstrzymanie się od współżycia.

Jak rozpoznać zapalenie jądra?

Identyczne objawy kliniczne, jakie wywołuje zapalenie jądra, mogą także występować w przebiegu skrętu naczyń biegnących w powrózku nasiennym, czyli w przebiegu skrętu jądra. Brak dopływu krwi powoduje zawał, a następnie martwicę niedotlenionych tkanek jądra. Jest to bardzo poważne schorzenie prowadzące w razie braku leczenia do amputacji jadra. Dlatego też opisanych wyżej objawów nie wolno nigdy lekceważyć, zwłaszcza u młodych chłopców.

Konieczna jest szybka konsultacja lekarska, specjalista może bowiem przy pomocy ultrasonografu dokonać szybkiej oceny przepływu krwi w naczyniach powrózka nasiennego i wykluczyć jego skręt. Inną pomocną cechą różnicującą oba stany chorobowe jest ulga powodowana przez uniesienie jądra w przebiegu zapalenia. Jest to jednak tylko dodatkowe kryterium, nie należy polegać na nim w różnicowaniu chorób ani rezygnować z dokładnego badania lekarskiego.