Węglan wapnia – czym jest, zastosowanie, działanie, skutki uboczne, szkodliwość

Czym jest węglan wapnia?

Węglan wapnia (Calcium carbonate) to nieorganiczny związek chemiczny, który w przyrodzie wchodzi w skład różnego rodzaju skał i minerałów.

Jest to sól kwasu węglowego, która w naturalnej postaci występuje jako bezwonne, przezroczyste lub białe kryształy, słabo rozpuszczalne w wodzie i silnie reagujące z innymi kwasami. Rozpuszczając go w wodzie z dodatkiem dwutlenku węgla, w prosty sposób otrzymać możemy kwaśny wodorowęglan wapnia.

Jakie jest znaczenie węglanu wapnia dla naszego organizmu? Przede wszystkim stanowi on niezwykle cenne źródło wapnia, bowiem to właśnie w tej postaci jest on doskonale wchłaniany z przewodu pokarmowego. Należy pamiętać, że wapń to jeden z pierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania kluczowych dla życia układów. Co za tym idzie, wapń, a więc i węglan wapnia, odgrywają istotną rolę między innymi w:

• procesie mineralizacji kości i zębów,
• prawidłowej pracy mięśni,
• przewodnictwie nerwowym,
• odpowiedzi immunologicznej,
• utrzymaniu odpowiedniej kondycji włosów, skóry i paznokci,
• zachowaniu odpowiedniej wytrzymałości ścian naczyń krwionośnych.
• utrzymaniu prawidłowej równowagi elektrolitowej,
• procesach krzepnięcia krwi.

Do czego stosuje się węglan wapnia?

Węglan wapnia, stanowiąc podstawowy składnik skał osadowych, ze względu na swoje właściwości znalazł szerokie zastosowanie między innymi w:

• budownictwie – jako materiał budowlany i składnik betonu oraz cementu;
• hutnictwie – jako dodatek w produkcji żelaza i stali;
• rolnictwie – jako naturalny nawóz lub suplement diety dla zwierząt;
• przemyśle lekkim – wykorzystywany jest między innymi do produkcji porcelany, szkła czy papieru;
• oczyszczalniach ścieków – może działać także jako zmiękczacz wody;
• przemyśle spożywczym – jako dodatek do koncentratów, proszku do pieczenia, mąki, gum do żucia, win;
• przemyśle kosmetycznym – stosowany do produkcji różnego rodzaju kosmetyków (np. past do zębów, podkładów, pudrów, zasypek);
• przemyśle chemicznym – jako biały barwnik i składnik wybielaczy.

Węglan wapnia – zastosowanie w medycynie

Jak już zostało wspomniane, wapń to pierwiastek, którego rola w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu jest nieoceniona. Ze względu na fakt, iż 1 gram węglanu wapnia dostarcza do organizmu aż 400 mg jonów wapnia, jest on powszechnie wykorzystywany zarówno w celach profilaktycznych, jak i terapeutycznych, by uzupełnić niedobór wapnia.

Jego suplementacja jest wskazana zwłaszcza w przypadku:

• objawów niedoboru wapnia w organizmie,
• chorób kości,
• złamań kości,
• profilaktyki i leczenia osteoporozy,
• krzywicy,
• nadkwasoty żołądka (zobojętnia kwas solny) i refluksu żołądkowo-przełykowego,
• skurczy mięśni nóg,
• problemów trawiennych,
• stanów zapalnych,
• chorób alergicznych,
• różnego rodzaju zatruć,
• chorób nerek,
• chorób układu nerwowego.

Kto powinien sięgnąć po preparaty z węglanem wapnia? Przede wszystkim osoby, u których stwierdzono zwiększone zapotrzebowanie na wapń. Są to między innymi:

• kobiety w ciąży i w okresie laktacji,
• dzieci i młodzież w okresie intensywnego wzrostu,
• osoby z zaburzeniami wchłaniania,
• osoby stosujące restrykcyjne diety, ze zbyt małą podażą wapnia z dietą,
• osoby po złamaniach kości lub długotrwałym unieruchomieniu stawów,
• pacjenci z przewlekłą niewydolnością nerek (w wyniku dializ obserwuje się u nich zwiększone wydalanie wapnia),
• osoby z dużą skłonnością do przeziębień,
• alergicy,
• pacjenci cierpiący na zgagę i niestrawność.

Jak stosować węglan wapnia?

Dawkowanie suplementów diety zawierających węglan wapnia powinno być ustalane indywidualnie, z uwzględnieniem takich czynników, jak:

• płeć pacjenta,
• wiek pacjenta,
• indywidualne zapotrzebowanie na wapń,
• choroby współistniejące.

Standardowo zaleca się przyjmowanie:

• 600-1200 mg węglanu wapnia przez dzieci i młodzież,
• 1000-1500 mg węglanu wapnia u dorosłych (w tym również kobiet w ciąży, w okresie laktacji oraz po menopauzie).

W przypadku preparatu w kapsułkach odpowiada to:

• 1 kapsułce 500 mg 1–3 razy na dobę u dzieci i młodzieży,
• 1–2 kapsułkom w dawce 500 mg 2–3 razy na dobę lub 1 kapsułce w dawce 1000 mg 1–3 razy na dobę.

Czy węglan wapnia jest szkodliwy dla człowieka? Przeciwwskazania i środki ostrożności

Węglan wapnia to związek bezpieczny do stosowania w ramach dodatkowej suplementacji, pod warunkiem że jest przyjmowany zgodnie z zaleceniami producenta lub lekarza. Przeciwwskazaniami do jego stosowania są:

• nadwrażliwość na którykolwiek ze składników preparatu,
• ostra niewydolność nerek,
• nowotwory kości,
• hiperkalcemia,
• nadczynność tarczycy,
• kamica nerkowa,
• hiperwitaminoza D,
• leczenie glikozydami naparstnicy,
• sarkoidoza.

Węglan wapnia może również wchodzić w interakcje z innymi lekami, zmniejszając ich wchłanianie. Dotyczy to zwłaszcza glikozydów nasercowych czy antagonistów wapnia. Z kolei w połączeniu ze szczawianami i kwasem fitynowym tworzy on nierozpuszczalne sole wapnia, co blokuje jego wchłanianie z przewodu pokarmowego.