Czym jest węglan wapnia?
Węglan wapnia (Calcium carbonate) to nieorganiczny związek chemiczny, który w przyrodzie wchodzi w skład różnego rodzaju skał i minerałów.
Jest to sól kwasu węglowego, która w naturalnej postaci występuje jako bezwonne, przezroczyste lub białe kryształy, słabo rozpuszczalne w wodzie i silnie reagujące z innymi kwasami. Rozpuszczając go w wodzie z dodatkiem dwutlenku węgla, w prosty sposób otrzymać możemy kwaśny wodorowęglan wapnia.
Jakie jest znaczenie węglanu wapnia dla naszego organizmu? Przede wszystkim stanowi on niezwykle cenne źródło wapnia, bowiem to właśnie w tej postaci jest on doskonale wchłaniany z przewodu pokarmowego. Należy pamiętać, że wapń to jeden z pierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania kluczowych dla życia układów. Co za tym idzie, wapń, a więc i węglan wapnia, odgrywają istotną rolę między innymi w:
- procesie mineralizacji kości i zębów,
- prawidłowej pracy mięśni,
- przewodnictwie nerwowym,
- odpowiedzi immunologicznej,
- utrzymaniu odpowiedniej kondycji włosów, skóry i paznokci,
- zachowaniu odpowiedniej wytrzymałości ścian naczyń krwionośnych.
- utrzymaniu prawidłowej równowagi elektrolitowej,
- procesach krzepnięcia krwi.
Do czego stosuje się węglan wapnia?
Węglan wapnia, stanowiąc podstawowy składnik skał osadowych, ze względu na swoje właściwości znalazł szerokie zastosowanie między innymi w:
- budownictwie – jako materiał budowlany i składnik betonu oraz cementu;
- hutnictwie – jako dodatek w produkcji żelaza i stali;
- rolnictwie – jako naturalny nawóz lub suplement diety dla zwierząt;
- przemyśle lekkim – wykorzystywany jest między innymi do produkcji porcelany, szkła czy papieru;
- oczyszczalniach ścieków – może działać także jako zmiękczacz wody;
- przemyśle spożywczym – jako dodatek do koncentratów, proszku do pieczenia, mąki, gum do żucia, win;
- przemyśle kosmetycznym – stosowany do produkcji różnego rodzaju kosmetyków (np. past do zębów, podkładów, pudrów, zasypek);
- przemyśle chemicznym – jako biały barwnik i składnik wybielaczy.
Węglan wapnia – zastosowanie w medycynie
Jak już zostało wspomniane, wapń to pierwiastek, którego rola w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu jest nieoceniona. Ze względu na fakt, iż 1 gram węglanu wapnia dostarcza do organizmu aż 400 mg jonów wapnia, jest on powszechnie wykorzystywany zarówno w celach profilaktycznych, jak i terapeutycznych, by uzupełnić niedobór wapnia.
Jego suplementacja jest wskazana zwłaszcza w przypadku:
- objawów niedoboru wapnia w organizmie,
- chorób kości,
- złamań kości,
- profilaktyki i leczenia osteoporozy,
- krzywicy,
- nadkwasoty żołądka (zobojętnia kwas solny) i refluksu żołądkowo-przełykowego,
- skurczy mięśni nóg,
- problemów trawiennych,
- stanów zapalnych,
- chorób alergicznych,
- różnego rodzaju zatruć,
- chorób nerek,
- chorób układu nerwowego.
Kto powinien sięgnąć po preparaty z węglanem wapnia? Przede wszystkim osoby, u których stwierdzono zwiększone zapotrzebowanie na wapń. Są to między innymi:
- kobiety w ciąży i w okresie laktacji,
- dzieci i młodzież w okresie intensywnego wzrostu,
- osoby z zaburzeniami wchłaniania,
- osoby stosujące restrykcyjne diety, ze zbyt małą podażą wapnia z dietą,
- osoby po złamaniach kości lub długotrwałym unieruchomieniu stawów,
- pacjenci z przewlekłą niewydolnością nerek (w wyniku dializ obserwuje się u nich zwiększone wydalanie wapnia),
- osoby z dużą skłonnością do przeziębień,
- alergicy,
- pacjenci cierpiący na zgagę i niestrawność.
Jak stosować węglan wapnia?
Dawkowanie suplementów diety zawierających węglan wapnia powinno być ustalane indywidualnie, z uwzględnieniem takich czynników, jak:
- płeć pacjenta,
- wiek pacjenta,
- indywidualne zapotrzebowanie na wapń,
- choroby współistniejące.
Standardowo zaleca się przyjmowanie:
- 600-1200 mg węglanu wapnia przez dzieci i młodzież,
- 1000-1500 mg węglanu wapnia u dorosłych (w tym również kobiet w ciąży, w okresie laktacji oraz po menopauzie).
W przypadku preparatu w kapsułkach odpowiada to:
- 1 kapsułce 500 mg 1–3 razy na dobę u dzieci i młodzieży,
- 1–2 kapsułkom w dawce 500 mg 2–3 razy na dobę lub 1 kapsułce w dawce 1000 mg 1–3 razy na dobę.
Czy węglan wapnia jest szkodliwy dla człowieka? Przeciwwskazania i środki ostrożności
Węglan wapnia to związek bezpieczny do stosowania w ramach dodatkowej suplementacji, pod warunkiem że jest przyjmowany zgodnie z zaleceniami producenta lub lekarza. Przeciwwskazaniami do jego stosowania są:
- nadwrażliwość na którykolwiek ze składników preparatu,
- ostra niewydolność nerek,
- nowotwory kości,
- hiperkalcemia,
- nadczynność tarczycy,
- kamica nerkowa,
- hiperwitaminoza D,
- leczenie glikozydami naparstnicy,
- sarkoidoza.
Węglan wapnia może również wchodzić w interakcje z innymi lekami, zmniejszając ich wchłanianie. Dotyczy to zwłaszcza glikozydów nasercowych czy antagonistów wapnia. Z kolei w połączeniu ze szczawianami i kwasem fitynowym tworzy on nierozpuszczalne sole wapnia, co blokuje jego wchłanianie z przewodu pokarmowego.
