Nadkwasota (nadkwaśność żołądka) – przyczyny, objawy, leki

Nadkwasota – co to za choroba żołądka?

Nadkwasota jest to zwiększona obecność kwasu solnego, który obniża pH soku żołądkowego (wynosi ono średnio około 1,5). Jeżeli dojdzie do zachwiania równowagi produkcji składników soku żołądkowego, polegającej na zwiększonym wydzielaniu kwasu i jednoczesnym zmniejszeniu produkcji substancji zobojętniających, pojawi się nadkwasota żołądka.

U zdrowych osób warstwa śluzu pokrywająca błonę śluzową żołądka stanowi barierę ochronną przed żrącym działaniem kwasu solnego. Kiedy jednak jest ona uszkodzona, co ma miejsce m.in. w przypadku choroby wrzodowej czy refluksowej, u pacjenta można zaobserwować objawy nadkwasoty. Dolegliwości tego typu pojawiają się w przypadku: niestrawności, przejedzenia, niewłaściwej, ciężkostrawnej diety.

Czytaj również: Leki na wymioty – jakie wybrać?

Nadkwasota żołądka – przyczyny i objawy

Główna przyczyna nadkwasoty to niewłaściwa dieta. Spożywanie zbyt dużej ilości: słodyczy, tłuszczów, owoców cytrusowych czy alkoholu powoduje nadmierne obciążenie żołądka i problemy z trawieniem. Do innych przyczyn nadkwaśności zalicza się: niewłaściwe łączenie składników pokarmowych (nawet pokarmy o lekko kwaśnym lub zasadowym odczynie mogą powodować nadkwasotę, jeśli są nieodpowiednio dobrane; do niewłaściwych połączeń zalicza się m.in. cytrusy z produktami zbożowymi, słodycze z tłuszczami zwierzęcymi i nabiał z niektórymi warzywami); przejadanie się i spożywanie zbyt obfitych posiłków; stres i negatywne emocje; przyjmowanie niektórych leków (np. kwasu acetylosalicylowego).

Wśród objawów nadkwasoty żołądka należy z kolei wymienić:

• bóle brzucha,
• zgagę (tu sprawdzą się domowe sposoby na zgagę),
• nudności,
• wymioty.

Zgaga to odczucie pieczenia za mostkiem, które może promieniować do krtani i gardła (palenie w przełyku). Często spowodowana jest niezdrowym trybem życia i nie ma podłoża chorobowego. Zgaga jest również objawem przepukliny rozworu przełykowego oraz choroby refluksowej przełyku. Do wielu czynników wywołujących tę dolegliwość zalicza się m.in.: alkohol, czekoladę, owoce i soki cytrusowe, napoje zawierające kofeinę oraz ostre i tłuste jedzenie.

Przeczytaj też: Ból brzucha po alkoholu

Leki na nadkwasotę – jakie są najlepsze na chory żołądek?

Do podstawowych preparatów stosowanych w leczeniu nadkwaśności żołądka należą inhibitory pompy protonowej – IPP (omeprazol, pantoprazol, esomeprazol, lanzoprazol). Zmniejszają one produkcję kwasu solnego przez komórki okładzinowe w błonie śluzowej żołądka i powodują bardzo szybkie ustąpienie dolegliwości. Leki te są bezpieczne i zwykle dobrze tolerowane. Należy je przyjmować rano, na czczo, gdyż przy długotrwałym głodzeniu ilość enzymu, który ma być przez nie zablokowany jest największa.

Innymi lekami na nadkwasotę są H₂-blokery. Ich działanie polega na blokowaniu produkcji kwasu solnego. Ponadto w leczeniu wykorzystuje się leki prokinetyczne (metoklopramid, cisapryd), środki zobojętniające kwas solny i osłaniające błonę śluzową (związki glinu i magnezu oraz sukralfat).

Jeżeli objawy nadkwaśności pojawiają się wraz z uczuciem niestrawności, przejedzenia, należy zmienić nawyki żywieniowe. Leczenie można uzupełnić preparatami pochodzenia ziołowego (zioła na nadkwasotę żołądka). Leki te poprawią trawienie i złagodzą inne dolegliwości towarzyszące zgadze, takie jak: gazy, uczucie ciężkości na żołądku.

Nadkwasota żołądka – domowe sposoby

Ze względu na to, że spożywanie niewłaściwie skomponowanych i bardzo obfitych posiłków oraz przejadanie się wywołuje objawy nadkwasoty, najważniejszą rolę w leczeniu dolegliwości ze strony żołądka pełni właściwa dieta.

Wśród podstawowych zasad w konstruowaniu właściwego jadłospisu i domowych sposobów na nadkwasotę należą:

• właściwe łączenie produktów, czyli unikanie łączenia słodyczy z tłuszczami zwierzęcymi oraz cytrusów z nabiałem;
• unikanie przejadania się – posiłki należy spożywać 5–6 razy dziennie w równych odstępach czasowych (przyjmowanie dużej objętości jedzenia na raz powoduje rozciągnięcie ścian żołądka, a to pobudza produkcję kwasu solnego);
• unikanie stresu, ten szkodzi dodatkowo w przypadku zdiagnozowania choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy.

Jaka dieta jest najlepsza na nadkwaśność żołądka? Co jeść?

Niezwykle ważne jest prawidłowe przygotowanie posiłku. Przed spożyciem warto rozdrobnić jedzenie, dzięki czemu nie będzie ono zalegać w żołądku i zostanie szybciej strawione; należy unikać smażenia na rzecz gotowania na parze, duszenia lub pieczenia z małą ilością tłuszczów.

Zaleca się przyjmowanie dużej ilości wody, zwłaszcza niegazowanej, soków owocowych, warzywnych, herbat ziołowych. Wśród wód mineralnych warto wybierać te, które mają odpowiednia ilość jonów wodorowęglanowych – te zobojętniają kwas w żołądku, a tym samym przyczyniają się do ustąpienia dokuczliwych objawów.

Konieczna jest rezygnacja z alkoholu, zwłaszcza w czasie nasilenia się objawów. Alkohol zwiększa produkcję kwasu solnego, co może doprowadzić do rozwinięcia się choroby wrzodowej. Alkohol podrażnia śluzówkę gardła, przełyku i żołądka. Wskazuje się także na rezygnację z pozostałych używek. Zaleca się rzucenie palenia. Nikotyna ma działanie drażniące błonę śluzową żołądka.

W powszechnym przekonaniu wielu pacjentów dobrym sposobem na nadkwasotę żołądka jest mleko. Faktycznie wiąże ono kwas solny w żołądku. Można spożywać je jednak w ograniczonych ilościach. Pod wpływem wapnia zawartego w mleku nasila się czynność wydzielnicza żołądka. Dzieje się tak z powodu wzrostu wydzielania gastryny.

Dieta na nadkwasotę – czego unikać?

Ważne jest unikanie błonnika – posiłki wysokobłonnikowe podrażniają śluzówkę żołądka, zalegają w nim i pobudzają wydzielanie soku żołądkowego.Tak więc ograniczyć należy wszelkie płatki, nasiona i kiełki, które wykazują dużą zawartość błonnika.

Osoby z nadkwasotą powinny wyłączyć ze swojego jadłospisu takie produkty, jak fasola, groch, maliny, agrest, pełnoziarniste i razowe pieczywo oraz kasze.

Pacjenci pytają czasami, jakie zioła i jaką herbatę na nadkwasotę pić? W tym przypadku zaleca się picie naparu z prawoślazu lekarskiego (ma on właściwości łagodzące podrażnienia błony śluzowej żołądka).

Nadkwasota – dieta alkalizująca organizm

W komponowaniu diety na nadkwasotę kluczowa jest alkalizacja organizmu (odkwaszenie). Dzięki niej pH soku żołądkowego będzie bardziej zasadowe, co w konsekwencji doprowadzi do zmniejszenia dolegliwości związanych z nadkwaśnością; najlepszym rozwiązaniem jest spożywanie pokarmów bogatych w pełnowartościowe białko, do których zalicza się: chude mięso (np. drób), ryby, nabiał, jajka.

Dieta na nadkwaśność żołądka powinna być bogata w oleje roślinne (tłuszcz jest niezbędny do przyswajania witamin A, D, E, K i beta-karotenu, dlatego nie należy z nich rezygnować – najlepiej używać oliwy z oliwek, oleju rzepakowego, słonecznikowego lub sojowego). Należy unikać pokarmów wywołujących zgagę – pomidorów, czekolady, kawy, gazowanych napojów.