Zapalenie stawu biodrowego, nazywane także przemijającym zapaleniem stawu biodrowego (coxitis fugax), jest chorobą zapalną stawu biodrowego, prowadzącą do jego samoograniczenia. Przyczyna powstawania tego schorzenia jest ciągle niejasna, jednak istnieje wiele przesłanek świadczących o związku zapalenia stawu biodrowego z sytuacją urazową, niedawno przebytym zakażeniem układu oddechowego, czy alergią.
Zapalenie stawu biodrowego – objawy i leczenie
Spis treści
Czym jest zapalenie stawu biodrowego?
Zapalenie stawu biodrowego częściej dotyka dzieci (między 3 a 10 rokiem życia), w tym istotnie częściej chłopców (stosunek 2:1). Schorzenie to dość często występuje jako konsekwencja zakażenia bakteryjnego bądź wirusowego i powikłanie poinfekcyjne górnych dróg oddechowych w przebiegu takich chorób jak angina, czy grypa, czyli schorzeń dość częstych w wieku dziecięcym.
Nie należy bagatelizować nawet niezbyt groźnych infekcji, gdyż nieleczone mogą doprowadzić do niebezpiecznych stanów zapalnych, umiejscawiających się w stawie biodrowym.
Oprócz przemijającego zapalenia stawu biodrowego wyróżniamy również:
- zapalenia bakteryjne (infekcyjne) zapalenie stawu biodrowego,
- wirusowe zapalenie stawu biodrowego.
Jakie są objawy zapalenia stawu biodrowego?
Objawami klinicznymi przemijającego zapalenia stawu biodrowego są:
- bolesność w pachwinie;
- bolesność stawu biodrowego i czasem kolanowego;
- utykanie;
- nieznaczne ograniczenie zakresu ruchu w biodrze (w początkowym stadium);
- skurcze mięśni (mimowolne);
- objawy uogólnione, jak gorączka;
- uraz w wywiadzie lub wcześniejsza infekcja.
Do objawów infekcyjnego (bakteryjnego) zapalenia stawu biodrowego zaliczamy:
- nagle występujący początek dolegliwości;
- bolesność, zaczerwienienie, zwiększenie ciepłoty i obrzęk stawu;
- skurcz mięśni, który prowadzi do znacznego ograniczenia zakresu ruchu;
- objawy uogólnione: tachykardia, gorączka, ogólne złe samopoczucie;
- bolesność zlokalizowana w wielu stawach, zapalenie pochewek ścięgnistych, czy objawy z układu moczowo-płciowego.
Do charakterystycznych objawów wirusowego zapalenia stawu biodrowego należą:
- ostre zapalenie stawu,
- infekcja wirusowa lub inne schorzenie wirusowe,
- gorączka,
- wysypka, zmiany na skórze.
Jakie są przyczyny zapalenia stawu biodrowego?
Przyczyna powstawania przemijającego zapalenia stawu biodrowego nie jest do końca znana. Wykazano jednak związek z:
- niedawno przebytym urazem w wywiadzie pacjenta,
- niedawno przebytym zakażeniem wirusowym (np. zakażenie górnych dróg oddechowych),
- alergią.
Przyczyną bakteryjnego zapalenia stawu biodrowego może być zakażenie bakteryjne z innego, czasem odległego miejsca, jak:
- skóra, szczególnie narażona w czasie urazu, zabiegu operacyjnego lub zapalenia tkanki łącznej;
- sąsiednia kość przy zapaleniach szpiku;
- rozsiew poprzez krew, jak przy infekcjach układu oddechowego, czy moczowego.
W przypadku wirusowego zapalenia stawu biodrowego, jako możliwe przyczyny, podaje się:
- wirusowe zapalenie wątroby typu B i C (HBV, HCV);
- zakażenie wirusem HIV (czasem związane z przewlekłym bólem stawów);
- wirus ospy wietrznej;
- wirus świnki;
- erytrowirus (niegdyś parwowirus) B19;
- wirus różyczki.
Pozostałymi czynnikami ryzyka wystąpienia infekcyjnego zapalenia stawu biodrowego są:
- bardzo młody lub podeszły wiek pacjenta;
- złe odżywianie i zaniedbanie (szczególnie dotyczy to krajów rozwijających);
- choroby immunosupresyjne: HIV/AIDS, stosowanie narkotyków dożylnych, steroidów;
- cukrzyca.
Jak rozpoznaje się zapalenie stawu biodrowego?
Rozpoznanie przemijającego zapalenia stawu biodrowego różnicuje się przede wszystkim w oparciu o następujące badania:
- morfologię krwi – w której zwykle obserwuje się nieznacznie przyspieszony odczyn Biernackiego (OB) oraz leukocytozę. W przypadku znacznie podwyższonych wartości OB oraz białka reaktywnego CRP oraz leukocytozie należy rozszerzyć diagnostykę w celu wykluczenia bądź potwierdzenia sepsy;
- RTG stawu biodrowego AP i boczne oraz miednicy (projekcja AP – anterior-posterior, czyli przód-tył) – zwykle nie wykazują znacznych różnic odbiegających od normy, lecz różnicują i wykluczają inne przyczyny,
- USG – dużą wartością diagnostyczną tego badania jest niewątpliwie wykrycie obecności wysięku w stawie oraz często pod kontrolą USG wykonuje się punkcję stawu biodrowego w celu wykluczenia tzw. septycznego zapalenia stawu (pobrana próbka płynu stawowego trafia do badania mikrobiologicznego – posiew i badanie metodą Grama).
Rozpoznanie w przypadku bakteryjnego zapalenia stawu biodrowego jest w zasadzie takie samo jak przy przemijającym zapaleniu stawu biodrowego, lecz obejmuje także:
- morfologię krwi – hematologię (przyspieszony OB, podwyższona leukocytoza), biochemia (podwyższone CRP);
- badanie mikrobiologiczne krwi – pobranie krwi na posiew z prawdopodobnych miejsc pierwotnej infekcji (rany, klatka piersiowa, układ moczowy);
- punkcję stawu przed antybiotykoterapią;
- diagnostykę obrazową – RTG (wysięk w stawie, obrzęk tkanek miękkich), USG (wspomagająco przy punkcji stawu), MRI (rezonans magnetyczny).
Rozpoznanie wirusowego zapalenia stawu biodrowego obejmuje ponadto co powyżej także wykonanie badań mikrobiologicznych – oznaczenie przeciwciał IgM (przeciwko danemu patogenowi).
Czytaj również: Złamanie miednicy – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja, powikłania
Jak leczyć zapalenie stawu biodrowego?
W przypadku przemijającego zapalenia stawu biodrowego zaleca się:
- odpoczynek – czyli leżenie w łóżku przez okres około 1 tygodnia w celu zachowania ciszy mechanicznej (ograniczenie podrażnienia stawu);
- leki przeciwbólowe;
- leczenie fizjoterapeutyczne – zastosowanie profilaktyki w postaci ćwiczeń izometrycznych, które skutecznie zapobiegają zanikom mięśniowym;
- zastosowanie krioterapii miejscowej – która pozwala obniżyć stan zapalny tkanek okolicy stawu biodrowego oraz ma działanie miejscowe – znieczulające;
- stosowanie masażu leczniczego – zapewniającego lepsze odżywienie struktur mięśniowo-więzadłowych, polepszenie trofiki tkanek okołostawowych, rozluźnienie nadmiernie napiętych mięśni.
Odpowiednio ustalone leczenie farmakologiczne i fizjoterapeutyczne pozwala wyciszyć proces zapalny stawu w czasie 2-3 tygodni.
Leczenie w przypadku infekcyjnego zapalenia stawu biodrowego obejmuje:
- podanie wysokich dawek antybiotyków (zwykle przez 2-3 tygodnie), później antybiotykoterapia doustna jako kontynuacja do 6 tygodnia leczenia. Rodzaj antybiotyków dobierany ze względu na wyniki posiewu;
- stosowanie leków przeciwbólowych i niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ);
- leczenie niefarmakologiczne, które obejmuje nacięcie stawu i zastosowanie drenażu;
- leczenie fizjoterapeutyczne, którego największe oddziaływanie jest nakierowane na minimalizowanie skutków unieruchomienia stawu po zastosowanym cięciu i drenażu, pomocne staje się zastosowanie ćwiczeń izometrycznych, później ćwiczeń czynnych wolnych, kiedy możliwe jest włączenie ruchu oraz ćwiczeń z umiarkowanym oporem w celu wzmocnienie stabilizatorów stawu biodrowego. W miarę potrzeby stosuje się także magnetoterapię, laseroterapię (szczególnie na bliznę) oraz tzw. terapię blizny – w celu jej opracowania i zminimalizowania niekorzystnych zmian w tkance łącznej w okolicy blizny. Jako terapię wspomagającą stosuje się także krioterapię miejscową – działającą przekrwienie – polepszenie trofiki tkanek, przeciwobrzękowo i lokalnie znieczulająco oraz stosowanie tapingu medycznego (kinesiotapingu).
Leczenie wirusowego zapalenia stawu biodrowego oparte jest na:
- zastosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ);
- stosowaniu leków przeciwbólowych, w przypadkach dużej bolesności;
- odpowiedniego leczenia usprawniającego (rehabilitacji), która jest oparte, tak jak w przypadku przemijającego oraz infekcyjnego (bakteryjnego) zapalenia stawu biodrowego, na minimalizowaniu następstw i niekorzystnych skutków zapalenia stawu biodrowego, które prowadzi do jego samoograniczenia.
Powikłania zapalenia stawu biodrowego
Odpowiednio prowadzone leczenie i rehabilitacja pozwala na zahamowanie niekorzystnych następstw infekcyjnego zapalenia stawu biodrowego. W niektórych przypadkach dochodzi jednak do:
- wstrząsu septycznego,
- powstania ropni lub przetoki,
- niekorzystnych zmian w obrębie stawu (destrukcja), osteoporoza, zesztywnienie stawu, wtórnie – zmiany zwyrodnieniowe,
- jałowej martwicy stawu biodrowego.
Najbardziej niebezpiecznym następstwem bakteryjnego zapalenia stawu biodrowego jest niewątpliwie zahamowanie wzrostu kończyny u dzieci, wraz z jej zniekształceniem, kiedy to proces infekcyjny obejmuje chrząstkę wzrostową u dzieci. W związku z tym nie należy bagatelizować infekcyjnego zapalenia stawu biodrowego, które może w istotny sposób wpłynąć nie tylko na rozwój kończyny, lecz przynieść poważne i czasem nieodwracalne konsekwencje zdrowotne w przyszłości.
Ze względu na mnogość przyczyn, które w konsekwencji doprowadzają do zapalenia stawu biodrowego nie zawsze da się im zapobiec. Należy pamiętać, iż czasem nawet niewielka infekcja, zakażenie bakteryjne, czy wirusowe w odległych częściach ciała może, w konsekwencji nieodpowiedniego leczenia, jego braku lub bagatelizowania, doprowadzić do umiejscowienia ogniska chorobowego w stawie biodrowym.
Opublikowano: 25.02.2015;
aktualizacja: 16.03.2015
Oceń:
4.2
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Krzysztof Fabian
Fizjoterapeuta
Absolwent Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Doktor nauk o kulturze fizycznej w zakresie Fizjoterapii. Pracownik Wojewódzkiego Szpitala Rehabilitacyjnego dla Dzieci w Jastrzębiu-Zdroju. Absolwent licznych kursów podyplomowych, m.in. medycyny ortopedycznej wg Cyriaxa, metody PNF. Specjalizuje się w zakresie fizjoterapii w ortopedii i traumatologii narządu ruchu, diagnostyce i terapii wad postawy, ze szczególnym uwzględnieniem skolioz. Szczególnie zainteresowany diagnostyką narządu ruchu człowieka, diagnozą różnicową oraz biomechaniką kliniczną. Jest autorem publikacji i wystąpień naukowych.
714
Komentarze i opinie (3)
opublikowany 12.12.2018
opublikowany 12.12.2018
opublikowany 18.07.2024