Nerw strzałkowy jest jedna z gałęzi nerwu kulszowego. Odpowiada zarówno za przekaźnictwo czuciowe jak i ruchowe w obrębie podudzia i stopy. Przyczyny uszkodzenia nerwu strzałkowego bywają różne. Objawy porażenia nerwu strzałkowego to brak możliwości zgięcia grzbietowego stopy i palców oraz ruchu nawracania stopą. Pacjent z porażeniem nerwu strzałkowego nie może stanąć ani chodzić na pięcie.
Uszkodzenie nerwu strzałkowego
Spis treści
Jak przebiega nerw strzałkowy i co unerwia?
Nerw strzałkowy wspólny rozpoczyna się w obrębie dołu podkolanowego. Biegnie w okolicy mięśnia dwugłowego uda. Na swoim przebiegu zawija się on dookoła szyjki kości strzałkowej (w tym miejscu najłatwiej dochodzi do jego uszkodzenia). Nerw ten dzieli się na dwie gałęzie – nerw strzałkowy głęboki i nerw strzałkowy powierzchowny.
Nerw strzałkowy odpowiada zarówno za przekaźnictwo czuciowe jak i ruchowe. Jeśli chodzi o zakres unerwienia ruchowego to nerw ten odpowiada za unerwienie mięśni grupy bocznej podudzia oraz grupy przedniej podudzia i grzbietu stopy (mięśnie prostowniki). Nerw strzałkowy odpowiada również za czucie w obrębie powierzchni bocznej podudzia, powierzchni grzbietowej stopy oraz palców stopy.
Przeczytaj też: Złamany palec – objawy, przyczyny, leczenie
Przyczyny uszkodzenia nerwu strzałkowego
Izolowane uszkodzenie nerwu strzałkowego to jedno z najczęściej występujących uszkodzeń nerwów. Nerw strzałkowy zawija się na swoim przebiegu dookoła szyjki strzałki i w tym miejscu leży on najbardziej powierzchownie, dotykając równocześnie bezpośrednio kości. Jest to lokalizacja najbardziej narażona na uszkodzenie mechaniczne. Z racji tego do uszkodzenia nerwu strzałkowego dochodzi często w wyniku złamania kości strzałkowej lub zwichnięcia w stawie kolanowym.
Przyczyną uszkodzenia lub ucisku nerwu strzałkowego bywa także zbyt ciasny opatrunek gipsowy czy guz kości. Do porażenia nerwu strzałkowego może dojść w wyniku niewłaściwego ułożenia chorego nieprzytomnego czy nawet w przypadku długiego przebywania w pozycji klęczącej czy ze skrzyżowanymi nogami lub zbyt szybkiego wstania z pozycji kucznej.
Do porażenia nerwu strzałkowego dochodzić może nie tylko w następstwie urazu mechanicznego lub ucisku, ale także może być obserwowane w przebiegu różnego rodzaju polineuropatii czy toksycznego uszkodzenia nerwów.
Jakie są objawy porażenia nerwu strzałkowego?
Z racji zakresu unerwienia nerwu strzałkowego objawy jego porażenia obejmują zarówno zaburzenia czucia jak i ruchomości.
Występuje porażenie mięśni prostowników co uniemożliwia zgięcie grzbietowe stopy i palców oraz ruch nawracania stopy. Porażone są również mięśnie strzałkowe, co powoduje opadnięcie bocznego brzegu stopy. Jest to tak zwany objaw stopy opadającej. Objaw ten widoczny jest szczególnie podczas chodzenia. Chory ma trudności w stawianiu kroków. Pacjenci nadmiernie zginają kończynę w stawie kolanowym i unoszą ją wysoko a następnie opuszczają ją na palce podobnie jak przy brodzeniu w wodzie.
Objaw ten nazywa się chodem ptasim lub kogucim. Dodatkowo pacjent z porażeniem nerwu strzałkowego nie może stanąć ani chodzić na pięcie. Porażone mięśnie z czasem ulegają zanikowi. Mięśnie zginacze z kolei wtórnie ulegają przykurczowi co prowadzi do powstania tak zwanej stopy końsko-szpotawej, polegającej na przywiedzeniu przodostopia i utrwalonym zgięciu podeszwowym stopy.
Dolegliwości bólowe w przypadku samego uszkodzenia nerwu strzałkowego nie są mocno nasilone. Występują natomiast zaburzenia czucia (osłabienie lub nawet zniesienie czucia) na skórze powierzchni grzbietowej stopy i palców oraz czasem powierzchni bocznej podudzia.
Czytaj również: Niedowład – przyczyny, rodzaje, leczenie
Leczenie uszkodzonego nerwu strzałkowego i rokowanie
Leczenie uszkodzonego nerwu strzałkowego ma na swoim celu przywrócenie prawidłowego ruchu w kończynie. Przed rozpoczęciem leczenia konieczne jest poznanie przyczyny porażenia oraz ocena stopnia uszkodzenia nerwu. Ocena taka jest możliwa dzięki wykonaniu badania elektromiograficznego.
W leczeniu stosuje się różnego rodzaju rehabilitację:
- ruchową,
- elektrostymulację,
- zabiegi laserowe,
- ultradźwięki.
Ważne jest utrzymywanie stopy w ułożeniu fizjologicznym za pomocą odpowiedniej szyny lub buta ortopedycznego. Zapobiega to przede wszystkim powstawaniu przykurczów mięśni.
Zaleca się unikanie ochłodzenia kończyny (niska temperatura spowalnia regenerację włókien nerwowych). W leczeniu uszkodzonego nerwu strzałkowego stosuje się również zastrzyki z preparatów hamujących enzym cholinoesterazę.
Leczenie chirurgiczne nerwu strzałkowego konieczne jest w przypadku całkowitego przerwania ciągłości nerwu. Wykonuje się wtedy zeszycie nerwu koniec do końca po uprzednim „oczyszczeniu” jego końców z tkanek uszkodzonych i zbliznowaciałych.
W rokowaniu ma znaczenie nie tylko stopień uszkodzenia nerwu ale również wiek pacjenta. Regeneracja włókien nerwowych trwa długo, jednak szybciej regenerują się włókna nerwowe u osób młodszych, dobrze odżywionych niż u starszych i wyniszczonych pacjentów. Lepiej rokują uszkodzenia proksymalne (bliższego odcinka nerwu) niż dystalne.
Czytaj również: Nerwiak – co to jest? Przyczyny, rodzaje, objawy, leczenie
Opublikowano: 30.01.2015;
aktualizacja: 16.03.2015
Oceń:
4.5
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Natalia Wrzesińska
Lekarz
Absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Jest doktorantką w Klinice Chirurgii Ogólnej i Chorób Klatki Piersiowej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i w trakcie specjalizacji z chirurgii ogólnej. W czasie studiów aktywnie udzielała się w pracach Studenckiego Koła Naukowego przy Klinice Chirurgii Ogólnej i Chorób Klatki Piersiowej WUM jako przewodnicząca oraz w kole naukowym przy Klinice Neurochirurgii WUM. Jest autorką publikacji i wystąpień na zjazdach krajowych i zagranicznych. Interesuje się głównie chirurgią ogólną i chirurgią naczyniową, a także neurochirurgią, chirurgią klatki piersiowej. Pracuje w Centralnym Szpitalu Klinicznym WUM. Obecnie doktorantka w Klinice Chirurgii Ogólnej i Endokrynologicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
714
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 21.01.2019
opublikowany 08.03.2019