Bóle mięśni, kręgosłupa, stawów oraz te pourazowe to problemy, które wymagają fachowej pomocy fizjoterapeuty. Choć doraźnie można je łagodzić środkami przeciwbólowymi, to w dłuższej perspektywie nie usuną przyczyny bólu. Wobec tego warto skorzystać z usług doświadczonego specjalisty, który przy zastosowaniu odpowiednich technik, ćwiczeń i masaży jest w stanie zmniejszyć dolegliwości bólowe i pomóc wrócić do sprawności. W tym artykule omówimy, czym jest terapia manualna – jeden ze skuteczniejszych sposobów na powrót do zdrowia osób z problemami ze strony układu ruchu.
Terapia manualna – na czym polega, techniki, czy pomaga?
Spis treści
Czym jest terapia manualna?
Fizjoterapeuci wykorzystują terapię manualną jako element diagnostyki i leczenia chorób kostnych oraz tych mięśniowo-stawowych. Terapia manualna pomaga też wrócić do sprawności pacjentom z dysfunkcjami narządu ruchu i po przebytych kontuzjach.
Ta metoda leczenia wymaga od fizjoterapeuty użycia odpowiednich chwytów i technik, które mają za zadanie: zmniejszenie dolegliwości bólowych, poprawę zakresu ruchomość stawów, wspieranie zdrowych wzorców ruchowych i zapobieganie nawrotom objawów.
Terapia manualna jest metodą, która wymaga od fizjoterapeuty zdobycia wiedzy z zakresu: anatomii, fizjologii i przebiegu chorób układu ruchu. Wobec tego mogą ją wykonywać wyłącznie wykwalifikowani specjaliści po ukończeniu studiów kierunkowych i odpowiednich kursów.
Jak wygląda terapia manualna?
Zanim fizjoterapeuta przejdzie do technik terapii manualnej, powinien przeprowadzić z pacjentem obszerny wywiad zdrowotny i wykonać testy diagnostyczne. Na ich podstawie jest w stanie zaplanować terapię i dobrać bezpieczne oraz skuteczne sposoby leczenia bólu i dysfunkcji. W niektórych przypadkach wskazane jest dostarczenie fizjoterapeucie wyników badań: USG, rentgena lub rezonansu magnetycznego w celu dokładniejszej oceny stanu zdrowia pacjenta i zidentyfikowania potencjalnych przeciwwskazań do terapii manualnej.
Pojedyncza sesja terapii manualnej trwa zazwyczaj od 45 do 60 minut. Dla uzyskania pożądanych efektów konieczne jest wykonanie kilku lub kilkunastu zabiegów. Liczba sesji jest ustalana z fizjoterapeutą na podstawie indywidualnych predyspozycji i potrzeb pacjenta.
Podczas terapii manualnej przeprowadza się specjalistyczne techniki diagnostyczno-lecznicze, m.in.: manipulacje powięziowe, mobilizacje czy techniki tkanek miękkich, takie jak np. terapię punktów spustowych czy techniki aktywnego rozluźniania.
Wszelkie techniki są przeprowadzane bezpośrednio na skórze pacjenta, dlatego ważny jest odpowiedni strój na sesję terapii. W tym celu załóż lekką koszulkę i wygodne spodnie sportowe, które będą umożliwiać odsłonięcie tego obszaru ciała, na którym będzie przeprowadzana terapia.
Po zakończonej sesji fizjoterapeuta może zalecić pacjentowi wykonywanie odpowiednich ćwiczeń w domu, które wzmocnią efekt terapii.
Na czym polegają ćwiczenia manualne?
Fizjoterapeuta podczas terapii poprzez ręczne manipulowanie tkankami miękkimi i stawami pomaga pacjentowi w złagodzeniu bólu i wpływa na poprawę jego ruchomości. Wykorzystuje różnego rodzaju: naciski, pchnięcia, rozciąganie czy skręcanie. Część z nich przeprowadza samodzielnie siłą własnych rąk, a część z nich wymaga użycia dodatkowych akcesoriów np.: wałków, piłek, taśm czy specjalistycznych przyrządów do masażu.
Czym różni się terapia manualna od masażu?
Określenia „terapia manualna” i „masaż” często są używane zamiennie, co jest poważnym błędem. Te dwie metody znacznie się różnią – mają zupełnie inne cele i zastosowania.
Terapię manualną stosuje się w celach diagnostycznych i leczniczych. Podczas sesji szuka się przyczyn poszczególnych dolegliwości i skutecznie się je wycisza. Podczas jej trwania fizjoterapeuta pracuje wielopłaszczyznowo. Stosuje różne techniki i ćwiczenia z pacjentem. Część z nich może być mało komfortowa, lecz w dłużej perspektywie przyczyniają się one do szybszego powrotu do sprawności.
Masaż natomiast zazwyczaj ma na celu relaksację, odprężenie i regenerację organizmu. Przed jego wykonaniem nie jest wymagana szczegółowa diagnostyka. Wykonuje się go w celu: zmniejszenia napięcia, odstresowania i złagodzenia dolegliwości bólowych. Masaż może być dodatkiem do terapii manualnej.
Kiedy wskazane jest leczenie manualne?
Zabiegi z zakresu terapii manualnej są polecane w takich przypadkach jak,np.:
- dyskopatia,
- rwa kulszowa,
- wady postawy,
- bóle kręgosłupa,
- bóle migrenowe,
- napięciowe bóle tułowia i głowy,
- uczucie mrowienia w kończynach,
- ograniczenia w ruchomości stawów,
- bóle mięśni, kości i stawów obwodowych,
- skręcenia, nadwyrężenia i inne stany pourazowe.
Czy terapia manualna pomaga na kręgosłup?
Tak, terapia manualna wykorzystywana jest także w leczeniu zaburzeń i chorób kręgosłupa. Redukuje ból, zmniejsza napięcie, poprawia zakres ruchów i koryguje wady postawy. Na terapię manualną mogą zgłosić się osoby z dolegliwościami ze strony odcinka: szyjnego, piersiowego, lędźwiowego i krzyżowego.
Jakie techniki wykorzystywane są w terapii manualnej?
Najczęściej stosowane techniki w terapii manualnej to:
- manipulacja – podczas manipulacji fizjoterapeuta wykonuje szybkie i kontrolowane ruchy, np.: pociągnięcia, pchnięcia lub skręty w obrębie stawu, które mają za zadanie odblokowanie danego stawu;
- mobilizacja – polega na przywróceniu prawidłowej ruchomości stawów poprzez wykonywanie kontrolowanych ruchów w obrębie stawów i okolicznych tkanek, należą do nich, np.: trakcje, ślizgi czy dźwignie;
- techniki tkanek miękkich – wykonuje się je w celu rozluźnienia mięśni i powięzi oraz zwiększenia zakresu ruchu danego stawu.
Jakie są przeciwwskazania do terapii manualnej?
Choć terapia manualna pomaga wielu osobom powrócić do pełnej sprawności, w niektórych przypadkach należy z niej zrezygnować. Oto przykłady przeciwwskazań:
- gruźlica kości;
- stany pooperacyjne;
- zaawansowana ciąża;
- zaawansowana osteoporoza;
- złamania lub inne świeże kontuzje;
- choroby przebiegające z gorączką;
- świeże urazy mechaniczne tkanek miękkich;
- zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe układu ruchu;
- choroby o zaostrzonym przebiegu, np.: nowotwory, zakrzepica, choroba wieńcowa itp.
Na spotkaniu z fizjoterapeutą powiedz o wszelkich obecnych i przebytych chorobach oraz zaburzeniach. Dzięki temu będzie miał on możliwość odpowiednio zaplanować przebieg terapii lub w razie konieczności zrezygnować z jej przeprowadzania.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Nuñez-Nagy S. i in., Terapia manualna rzeczywista kontra pozorowana jako dodatek do ćwiczeń terapeutycznych w leczeniu niespecyficznego bólu barku. Randomizowane badanie kliniczne, Fizjoterapeuta, 5/2023;
- Wytrążek M. i in., Masaż tkanek głębokich – konieczne podejście terapeutyczne wobec narastającej epidemii chorób narządu ruchu, Probl Hig Epidemiol 2013, 94(3): 428-434;
- Zaworski K., Latosiewicz R., Terapia manualna w diagnostyce i leczeniu szyjnopochodnego bólu głowy, Vademecum Fizjoterapeuty, 6/2014.
Opublikowano: 17.07.2024;
Oceń:
2.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Agata Soroczyńska
dietetyk kliniczny i sportowy
Dietetyk kliniczny i sportowy, absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach i Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Główne tematy jej zainteresowań to dieta roślinna, dieta w sporcie, suplementacja oraz psychodietetyka. W kontekście współpracy z podopiecznymi istotne jest dla niej całościowe podejście do pacjenta. Wierzy, że do osiągnięcia celów nie zawsze wymagany jest jadłospis. Od kilku lat zajmuje się edukacją żywieniową. Jest autorką wielu artykułów, wykładów oraz webinarów, podczas których poruszała tematy związane z profilaktyką zdrowotną, dietoterapią, zdrowym odżywianiem oraz dietetyką sportową. Prywatnie pasjonatka fitnessu, książek historycznych i fantasy oraz górskich wędrówek.
714
Komentarze i opinie (0)