Bóle mięśni i stawów – jakie są najczęstsze przyczyny?

Jakie są przyczyny bólu w mięśniach i stawach

Wiele osób zgłaszających się do lekarza pierwszego kontaktu skarży się na ból mięśni, bóle stawów czy kości. Ból najczęściej lokalizuje się w lędźwiowym odcinku kręgosłupa,
w kręgosłupie szyjnym oraz w kończynach górnych czy dolnych. Przyczyn jest wiele, ale efekt zazwyczaj jest podobny – utrudpnienie codziennego funkcjonowania i pogorszenie jakości życia.

Bóle mięśniowo-stawowe mogą być miejscowe lub uogólnione. Pacjenci określają je jako ostre i przewlekłe. W ocenie lekarzy ból mięśni i stawów może być pierwotny lub wtórny (jako następstwo innej choroby).

Przeczytaj: Strzelające stawy – czy wymagają leczenia?

Jakie mogą być przyczyny występowania bólu mięśni czy stawów? Oto kilka najważniejszych:

• nadmierny wysiłek, przetrenowanie;
• niektóre choroby stawów, np. choroba zwyrodnieniowa;
• uraz – zwichnięcie, złamanie;
• przeciążenie;
• stres;
• Infekcje, zwłaszcza wirusowe, np grypa, która powoduje uczucie rozbicia i ból w mięśniach;
• nadwaga.

Ból mięśni i stawów a przetrenowanie po wysiłku

Jedną z najczęstszych przyczyn bólu mięśni i stawów jest nadmierny wysiłek. Wzmożona aktywność fizyczna może spowodować pojawienie się bólu mięśni po treningu. Intensywne ćwiczenia mogą powodować przetrenowanie, a nawet uszkodzenie włókien mięśniowych, co nasila odczuwanie bólu.

Bóle mięśniowe mogą utrzymywać się nawet kilka dni po wysiłku. Potreningowy ból mięśni często mylony jest z tzw. zakwasami, które są bólem wywołanym zbyt dużym stężeniem kwasu mlekowego w mięśniach i trwa krócej niż opisywany rodzaj dolegliwości.

Ból mięśni i ból stawów spowodowany chorobami

Bardzo często przyczyną bólu stawów i mięśni jest choroba zwyrodnieniowa stawów. Najczęściej chorobą objęte są stawy biodrowe, kolanowe oraz stawy kręgosłupa.
W przebiegu choroby dochodzi do uszkodzenia powierzchni stawowych, torebki stawowej i struktur otaczających staw – więzadeł, ścięgien, mięśni, czego skutkiem jest ból stawów i ich sztywność stawów. W ciągu dnia dolegliwości bólowe zmniejszają się.

Na bolesne stawy skarżą się również osoby chore na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). W przypadku tej choroby ból w stawach spowodowany jest stanem zapalnym. Dla RZS charakterystyczne jest występowanie tzw. błędnego koła bólu. Ból zwiększa napięcia mięśni, co powoduje zbliżenie powierzchni stawowych oraz nasilenie bólu.

Ból mięśni wywoływany jest przez stan zapalny, w związku z tym może pojawić się u osób w czasie grypy czy przeziębienia, przebiegającego w wysoką gorączką.

Ból mięśni i stawów a przeciążenie i urazy

Bóle mięśni i stawów mogą pojawić się z powodu ich przeciążenia. Jedną z okolic najczęściej objętych bólem są plecy, a dokładniej szyja, kark i dolna część kręgosłupa. Dzieje się tak przede wszystkim, gdy przyjmowana jest nieprawidłowa postawa np. w czasie pracy przy komputerze. Głowa jest nadmiernie wysunięta do przodu, dochodzi do przeciążenia mięśni przykręgosłupowych oraz więzadeł, które stabilizują poszczególne kręgi.

Długie przebywanie w pozycji siedzącej może wywoływać bóle odcinka lędźwiowego, ponieważ w czasie siadu jest on najbardziej obciążany. Również leżenie w nieodpowiedniej pozycji może przyczynić się do występowania bólu przeciążeniowego. Ból z powodu przeciążenia rozwija się powoli i możemy się do niego przyzwyczaić. Dopiero po dłuższym czasie może stać się dokuczliwy i uciążliwy.

Inną przyczyną bólu mięśni może być stres lub wychłodzenie organizmu. Występuje wówczas nadmierne napięcie mięśni, co generuje ból.

Przyczyną bólu stawów oraz mięśni mogą być urazy, np. stłuczenia, skręcenia czy zwichnięcia. W czasie kontuzji może dojść do uszkodzenia elementów stawu, takich jak: torebka stawowa, powierzchnie stawowe, więzadła czy też ścięgna i mięśnie otaczające dany staw. Uraz powoduje podrażnienie receptorów bólowych, które znajdują się m.in. w więzadłach i torebkach stawowych.

Jak radzić sobie z bólem mięśni i stawów?

Warto znać przyczyny, które powodują występowanie bólu stawów i mięśni. Kiedy są one znane, można mu zapobiec. Ważne jest, aby regularnie uprawiać aktywność fizyczną, co wzmocni mięśnie i stawy oraz pomoże w utrzymaniu prawidłowej masy ciała. Pamiętać trzeba również o odpowiednim podnoszeniu ciężarów i właściwej pozycji podczas leżenia i siedzenia.

Co robić kiedy pojawi się ból stawów? Jeśli jest to ból zlokalizowany w konkretnej okolicy ciała, można zastosować środki działające miejscowo – maści, żele, plastry na ból stawów. Muszą zawierać one substancje o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Inne środki farmakologiczne, które mogą okazać się pomocne to tabletki przeciwbólowe bez recepty i na receptę. Leki przeciwbólowe na stawy nie tylko zwalczają ból, ale także jego przyczynę – stan zapalny. Dlatego też powinny być stosowane przez kilka dni. W przypadku terapii doustnej, zwłaszcza przy użyciu tak zwanych NPLZ-ów – niesteroidowych leków przeciwzapalnych, szczególną ostrożność muszą zachować osoby z czynną chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy.

Skutecznym sposobem na zwalczenie bólu mięśni i stawów jest rehabilitacja. Fizjoterapeuta może wykonać szereg zabiegów z zakresu fizykoterapii, kinezyterapii, terapii manualnej oraz masaż. Nowoczesną metodą stosowaną w ostatnich latach w fizjoterapii jest kinesiotaping, który polega na aplikacji specjalnych plastrów. Stosuje się różnego rodzaju aplikacje, dzięki czemu można uzyskać takie efekty jak: poprawa funkcji stawów i mięśni, normalizacja napięcia mięśniowego oraz aktywacja układu limfatycznego. Zaletą tej metody jest fakt, że działa 24 godziny na dobę. Kinesiotaping może stanowić odrębną metodę terapeutyczną lub być jedynie uzupełnieniem.