Hydromasaż – wskazania i przeciwwskazania do masażu wodnego

Mateusz Burak fizjoterapeuta 4 czerwca 2019

Hydromasaż, czyli masaż wodny (podwodny) to jedna z technik pozwalających na relaksację mięśni, redukcję bólu stawów i mięśni oraz poprawę przepływu chłonki. Istnieje kilka sposobów na poddanie się temu zabiegowi. W ramach fizjoterapii wykonuje się masaż wirowy. W domowych warunkach bardzo popularne są wanny z hydromasażem.

Spis treści

Czym jest hydromasaż i jak działa?
Jakie są rodzaje hydromasażu?
Jakie są wskazania do hydromasażu?
Hydromasaż – przeciwwskazania
Jak się przygotować do hydromasażu?
Hydromasaż dla dziecka
Hydromasaż – gdzie można skorzystać?

Czym jest hydromasaż i jak działa?

Hydromasaż jest wodnym zabiegiem leczniczym, polegającym na oddziaływaniu bodźcem mechanicznym na skórę pacjenta. Uzyskujemy to wykorzystując wodę pod odpowiednim ciśnieniem – oddziałuje ona w wieloraki sposób: mechaniczny, fizykochemiczny i termiczny. Standardowy czas trwania zabiegu to zwykle około 15 minut.

Działanie hydromasażu to głębokie przekrwienie, relaksacja mięśni, redukcja bólów stawowych, poprawa cyrkulacji chłonki oraz krwi żylnej. Poza tym jest on przyjemnym zabiegiem z zakresu odnowy biologicznej, przyczyniającym się do regeneracji po ciężkim dniu. Skutecznie zmniejsza bóle głowy, a jego właściwości sprzyjają także pielęgnacji ciała – są pomocne m.in. w walce z cellulitem.

Czytaj również: Ostrogi piętowe, przyczyny, objawy, leczenie

Jakie są rodzaje hydromasażu?

Kabina z hydromasażem wygląda jak duża wanna, od której odróżnia ją dodatkowa konstrukcja pionowa, stanowiąca swego rodzaju osłonę wykonaną z tworzywa lub szkła. Powinna być uzbrojona w przynajmniej 4 dysze pompujące wodę pod odpowiednim ciśnieniem, zwykle jest to od 2 do 4 atmosfer. Wartości ciśnienia zawsze podlegają modulacji. Ważne, aby uderzenia strumienia wody były na tyle silne, by móc wywołać efekty lecznicze, a jednocześnie nie powinny powodować bólu. Bardzo istotną kwestią jest metodyka zabiegu, pozycja ciała oraz temperatura cieczy. W pozycji siedzącej ciśnienie hydrostatyczne wody ulega zwiększeniu, w leżeniu maleje.

Do popularyzacji metod hydroterapeutycznych przyczynili się Vincenz Priessnitz i Wilhelm Winternitz (wynalazcy aparatów natryskowych – pryszniców) w XIX wieku. Zapoczątkowali oni także popularną dziś krenoterapię, czyli kuracje pitne z wykorzystaniem wód o szczególnych właściwościach zdrowotnych. Pierwszy ośrodek wodoleczniczy powstał w 1832 roku w Jeseniku w Czechach – istnieje on do dziś.

Proporcjonalnie do zwiększania zanurzenia wzrasta także obciążenie dla układu oddechowego i krążenia. Mając na uwadze tę prawidłowość, osoby ze schorzeniami wspomnianych układów powinny przebywać w wodzie zanurzone jedynie do poziomu pępka. Strumień cieczy oddziałuje przede wszystkim na kark, plecy, kończyny dolne i stawy. Zadanie to ułatwia odpowiednie ustawienie dysz. Możliwości regulacji takich ustawień posiadają zarówno wanny z hydromasażem, jak i kabiny.

Warto zwrócić uwagę na działanie samych dysz. Bowiem mogą one tłoczyć samą ciecz lub w połączeniu z powietrzem. Jest to istotne z punktu widzenia skuteczności takiego zabiegu – te pompujące także powietrze lepiej dotleniają skórę. Dysze wyposażone w funkcję wydzielania jedynie powietrza mogą posłużyć do wykonania masażu perełkowego lub masażu wielostrumieniowego. Jest to zabieg wykorzystujący pęcherzyki gazu, które delikatnie masują i dotleniają skórę. Taką funkcję najczęściej posiadają popularne maty do hydromasażu.

Innym rodzajem zabiegów wodnych jest masaż wirowy, tzw. wirówka. Wykonuje się ją zanurzając stopy, nogi lub ręce, poddając je oddziaływaniu wirującej wody. Jest to rodzaj wodnej kąpieli połączonej z ciepłem. Bardzo często wykorzystywana jest ona po urazach w obrębie narządu ruchu.

Zobacz też: Ból kostki – przyczyny bólu w kostce, sposoby leczenia i rehabilitacji

Kolejna odmiana hydromasażu to bicze szkockie. Ich działanie polega na wykorzystaniu skupionego lub wachlarzowatego strumienia wody – kieruje się go na ciało pacjenta, na zmianę oddziałując natryskiem kolczastym oraz deszczowym. Przez minutę tłoczona woda ma temperaturę 40^oC, następnie przez 20–30 sekund – 20^oC lub nawet mniej. Zabieg należy powtórzyć dwukrotnie. Wykazuje on silne działanie mechaniczne. Bicze szkockie są wskazane przy zaburzeniach metabolizmu związanych z otyłością (wspomagają odchudzanie), w schorzeniach ginekologicznych, zaburzeniach krążenia i przy nerwicach (ze względu na mechanizm przyczyniający się do integracji somato-emocjonalnej).

Przeczytaj, na jakie dolegliwości pomoże masaż izometryczny.

Jakie są wskazania do hydromasażu?

Wskazania do masażu wodnego obejmują:

zaburzenia krążenia obwodowego,
choroby reumatyczne,
stany po urazach tkanek miękkich,
bóle stawów,
nerwicę wegetatywną,
cellulit,
zaburzenia przemiany materii, otyłość,
rozstępy,
bezsenność,
schorzenia układu oddechowego,
obniżone ciśnienie tętnicze,
nadciśnienie tętnicze w początkowym stadium,
stany po złamaniach, skręceniach,
regenerację po wysiłku fizycznym,
silny stres,
zwiększone napięcie mięśni,
migreny, bóle głowy,
rwę kulszową.

Hydromasaż może okazać się wyjątkowo pomocny w tego typu dolegliwościach.

Hydromasaż – przeciwwskazania

Hydromasaż podwodny nie powinien być stosowany w przypadku poniższych dolegliwości:

nadciśnienie tętnicze w zaawansowanym stadium,
kamica nerkowa,
zakrzepica żył głębokich,
nowotwory łagodne i złośliwe,
niektóre choroby dermatologiczne,
choroba wieńcowa,
ciąża,
padaczka,
ostre infekcje,
otwarte rany i przerwanie ciągłości powłok skórnych, w tym także infekcje intymne.

Sprawdź również: Ból kolana – co robić, jakie badania?

Jak się przygotować do hydromasażu?

Przygotowanie do zabiegu sprowadza się do odsłonięcia masowanej części ciała lub ekspozycji całego ciała w przypadku hydromasażu podwodnego całkowitego. Przed zabiegiem nie należy spożywać alkoholu i obfitych posiłków. Warto opłukać ciało wodą, aby zmyć wszelkie środki chemiczne i higieniczne. W czasie kąpieli należy zmieniać pozycję ciała, aby całe zostało poddane masażowi. Zaleca się 3–5 kąpieli tygodniowo, ale przy więcej niż 3 należy pamiętać o nawilżaniu kremem, inaczej skóra stanie się sucha. Bezpośrednio po zabiegu można chwilę odpocząć w pozycji leżącej. Bezpośrednio po masażu wodnym warto przez kilkanaście minut nie poddawać się działaniu silnych i gwałtownych czynników termicznych.

Kiedy stosuje się peloidoterapię, czyli masaż borowiną?

Hydromasaż dla dziecka

Z zabiegu masażu wodnego mogą korzystać zarówno dzieci, jak i dorośli. Hydromasaż bardzo często jest stosowany w kosmetyce. Jego pozytywne efekty to redukcja tkanki tłuszczowej, cellulitu, poprawa sprężystości skóry. Doskonale sprawdza się w przypadku niektórych chorób dermatologicznych czy żylaków. Pozytywne opinie wiążą się także z zastosowaniem zabiegów wodnych w przypadku dolegliwości bólowych towarzyszących miesiączce. Zawsze warto jednak zasięgnąć porady lekarza specjalisty.

Zabiegi te stanowią doskonałe urozmaicenie kąpieli dla niemowląt i dzieci. Dodając substancje barwiące wodę lub olejki do aromaterapii pobudzamy zmysły malucha. Najważniejsze korzyści to z pewnością podniesienie odporności, pomoc w infekcjach górnych dróg oddechowych, szybsze zasypianie i spokojny sen. Hydroterapia jest wykorzystywana także w fizjoterapii. W przypadku problemów motorycznych czy niedowładów u dzieci rehabilitacja wykorzystuje lecznicze właściwości wody wynikające z jej odpowiedniego zastosowania. Zalety hydromasażu są jak widać niepodważalne.

Hydromasaż – gdzie można skorzystać?

Popularyzacja zabiegów wodnych jest ostatnimi czasy olbrzymia. Obecnie z kąpieli tego typu można korzystać na basenie – jako uzupełnienia trwającej fizjoterapii, a także w domu. Aby móc cieszyć się z korzystania w dowolnej chwili, wystarczy w przeznaczonym do tego pomieszczeniu zamontować hydromasażer do wanny lub odpowiedni panel pod prysznicem w szczelnej kabinie, którym można zastąpić wąż ze słuchawką. Oprócz takich urządzeń montowanych do ściany istnieją także takie mocowane do podłogi. Możliwości jest bardzo wiele.

Większość opinii przemawia jednak na korzyść hydromasażu w wannie. Wszystko ze względu na to, że daje on wiele możliwości, takich jak np. masaż stóp, chromoterapia, zabieg ozonowy. Ceny urządzeń domowych bywają zawrotne, warto więc wybierać mądrze lub skorzystać z kąpieli w miejscach typu SPA, kurorty, ośrodki wypoczynkowe, uzdrowiska, sanatoria, baseny. Cena pojedynczego zabiegu waha się w okolicach 20–40 złotych. Jest to uzależnione od rodzaju masażu wodnego. Dla porównania koszt zakupu i montażu profesjonalnego urządzenia do hydromasażu to od 800 do nawet 90 000 złotych.

Bibliografia

W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.

Ponikowska I., Ferson D., Nowoczesna medycyna uzdrowiskowa. Wydawnictwo Medipress, Warszawa 2009.
Srámek P. i wsp., Human physiological responses to immersion into water of different temperatures. Eur. J Appl. Physiol., 2000, 81: 436–442.
Bleakley C. M., Davison G. W., What is the biochemical and physiological rationale for using cold-water immersion in sports recovery? A systematic review. Br. J. Sports Med., 2010, 44: 179–187.
Foley A. i wsp., Does hydrotherapy improve strength and physical function in patients with osteoarthritis – a randomised controlled trial comparing a gym based and a hydrotherapy based strengthening programme. Ann. Rheum. Dis., 2003, 62: 1162–1167.
Piskorz J. i wsp., Hydrotherapy as a treatment method of supporting of neuropathic pain in diabetes – preliminary reports. Acta Balneol., 2015, 67, 4: 271–276.
Sujan M. U. i wsp., Influence of hydrotherapy on clinical and cardiac autonomic function in migraine patients. J. Neurosci. Rural Pract., 2016, 7, 1: 109–113.

Opublikowano: 04.06.2019;

Oceń:

4.7

Mateusz Burak

Fizjoterapeuta

Fizjoterapeuta, absolwent Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Doktorant Instytutu Naukowego Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi. Dyrektor ds. fizjoterapii w Świętokrzyskim Centrum Rehabilitacji "Złota Rybka" w Oblęgorze. Nauczyciel akademicki na Wydziale Lekarskim i Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.