Dehydratacja, inaczej odwodnienie krążka międzykręgowego to stan w którym zmniejszone uwodnienie tych struktur prowadzić może do pogorszenia amortyzacji kręgosłupa i zmniejszenie jego ruchomości. Zmiany dehydratacyjne prowadzić mogą do wypukliny, przepukliny bądź oddzielenia się fragmentu tkanki dyskowej. Nawodnienie krążków jest możliwe, ale wymaga długotrwałej regeneracji i odbudowy.
Dehydratacja krążków międzykręgowych – objawy, leczenie
Spis treści
- Dehydratacja krążków międzykręgowych – co to jest?
- Odwodniony krążek międzykręgowy
- Przyczyny odwodnienia dysków
- Jaskie są objawy dehydratacji dysku?
- Jak nawodnić krążki międzykręgowe?
- Obniżony krążek międzykręgowy – fizjoterapia
- Dehydratacja krążka – ćwiczenia
- Terapia przepukliny krążka – metoda McKenzie
- Czy operacja jest konieczna?
Dehydratacja krążków międzykręgowych – co to jest?
Dehydratacja, czyli odwodnienie oznacza utratę wody w krążku międzykręgowym, a w szczególności w jądrze miażdżystym. Wskutek różnych przyczyn, traci ono wodę, więc krążek robi się cieńszy, mniej sprężysty i dochodzi do pękania otaczających go włókien. Dysk nie może już pełnić właściwej funkcji amortyzacyjnej i separacyjnej pomiędzy kręgami, więc zbliżają się one do siebie. Sprzyja to powstawaniu przeciążeń w kręgosłupie, zwłaszcza w odcinku szyjnym i lędźwiowym, rzadziej w piersiowym. Dehydratacja krążka międzykręgowego to jedna z postaci dyskopatii, czyli ogólnego określenia zmian strukturalnych zachodzących w krążkach międzykręgowych. Inne mogą mieć postać zmian zwyrodnieniowych, wypukliny (protruzji), przepukliny (ekstruzji) bądź oddzielenia się fragmentu tkanki dyskowej (sekwestracji). Bardzo częste są zmiany w odcinku lędźwiowym. I tak dehydratacja krążka międzykręgowego L5 S1, wiąże się bezpośrednio z ryzykiem powstania dyskopatii właśnie na tym poziomie. Możliwe są też zmiany wielopoziomowe, np. L4 L5 i L5 S1. Dehydratacja krążków międzykręgowych w odcinku szyjnym zdarza się rzadziej.
Odwodniony krążek międzykręgowy
Ludzki kręgosłup zbudowany jest z kręgów. Pomiędzy nami znajdują się krążki międzykręgowe, potocznie określane dyskami. Połączone są one z kręgami za pomocą chrząstkozrostów. Dyski pełnią niezwykle ważną rolę, gdyż amortyzują ruchy w naszym kręgosłupie i ochraniają inne jego struktury. Zbudowane są one z kolagenowego pierścienia włóknistego, w centrum którego znajduje się galaretowate jądro miażdżyste.
Jest ono znacznie uwodnione, dlatego może się przesuwać i odkształcać, w zależności od tego jakie ruchy wykonujemy. Dlatego postawa naszego ciała, sposób wykonywania pewnych czynności czy dawka ruchu są znaczące dla zdrowia kręgosłupa oraz właściwego nawodnienia krążków. Z kolei odwodniony dysk utrudni prawidłowy ruch krążków, ograniczy tym samym ruchy i elastyczność kręgosłupa.
Przyczyny odwodnienia dysków
Najczęściej odwodnienie krążków międzykręgowych połączone jest z uszkodzeniem pierścienia włóknistego, który otacza jądro miażdżyste. Sprzyja temu wiele czynników. Zaliczamy do nich:
- choroby kręgosłupa (choroba zwyrodnieniowa stawów kręgosłupa, przepuklina),
- niewłaściwą postawę ciała (skrzywienia kręgosłupa, garbienie się, utykanie),
- przeciążenia kręgosłupa związane z wykonywaną pracą (długie siedzenie przy biurku, dźwiganie, stanie w miejscu, narażenie na wibrację oraz wstrząsy),
- złą ergonomię ruchów (schylanie się z prostymi kolanami, wysuwanie głowy do monitora, podkładanie nogi pod pupę podczas długiego siedzenia),
- brak lub niedostateczną ilość ruchu,
- urazy kręgosłupa,
- nadwagę i otyłość,
- naturalny proces starzenie się organizmu i związana z nim utrata wody,
- palenie papierosów i nadużywanie alkoholu,
- stres.
Jakie są objawy przepukliny kręgosłupa?
Jaskie są objawy dehydratacji dysku?
Zmiany dehydratacyjne w krążkach powodują zwężenie przestrzeni międzykręgowych. Sprzyja to ograniczeniu ruchomości kręgosłupa i uczuciu sztywności. Plecy stają się bolesne i wrażliwe na obciążenia związane ze staniem, chodzeniem, pracą czy wykonywaniem pewnych czynności. Ulgę przynosi najczęściej leżenie. Rozwijająca się dyskopatia może prowadzić do przepukliny i ucisku na korzenie nerwowe.
W takim przypadku stan zapalny i obrzęk tkanek miękkich powodują silny ból miejscowy w plecach lub promieniujący wzdłuż kończyny górnej lub dolnej, w zależności od umiejscowienia odwodnionego dysku. Zmiany dehydratacyjne prowadzą w konsekwencji do zaburzeń czucia powierzchownego, uczucia mrowienia lub drętwienia kończyny czy nieprzyjemnych nerwobóli. Dolegliwości mogą się również pojawiać przy kichaniu bądź kaszlu. Ograniczenie ruchomości kręgosłupa prowadzi do osłabienia lub przykurczenia tkanek mięśniowych.
Jak nawodnić krążki międzykręgowe?
Leczenie dyskopatii jest procesem kompleksowym i czasochłonnym. Kompleksowym, ponieważ uwzględniamy leczenie przyczynowe oraz objawowe, związane z wieloma elementami w naszym kręgosłupie, których dotyczy stan zapalny – nie tylko krążków, ale również nerwów, stawów, mięśni i więzadeł. Zwłaszcza uszkodzony pierścień włóknisty oraz uciśnięte nerwy potrzebują dużo czasu na regenerację i odbudowę. Potwierdzeniem dyskopatii jest rezonans magnetyczny, który jest najdokładniejszym badaniem obrazowym.
W przypadku znacznej dehydratacji dysków, będziemy na nim widzieć zwężone przestrzenie międzykręgowe oraz obniżone krążki międzykręgowe. W ostrym okresie silnych dolegliwości bólowych, leczenie obejmuje przede wszystkim stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych (najczęściej doustnie lub w formie zastrzyków), odpoczynek, przyjmowanie pozycji niebolesnych (najczęściej leżącej lub leżącej krzesełkowej) oraz unikanie pozycji i ruchów obciążających kręgosłup, które potęgują ból oraz dyskomfort. Kiedy zmniejszą się dolegliwości odwodnienie krążków, korzystamy z zabiegów fizjoterapeutycznych, powoli wprowadzamy ćwiczenia i zaczynamy budować silny kręgosłup.
Leczenie odwodnionego dysku to również regularne nawadnianie oraz zdrowa i zbilansowana dieta, która ma na celu zmniejszenie wagi ciała i odciążeniu stawów. Zaniechanie leczenia sprzyja powstawaniu zmianom zwyrodnieniowym w innych krążkach i kręgach, przepuklinom, zespołom korzeniowym czy nawet stenozie. Każdy stan zapalny osłabia nasz kręgosłup, staje się on mniej elastyczny i bardziej podatny na kolejne uszkodzenia.
Obniżony krążek międzykręgowy – fizjoterapia
Fizjoterapia jest najważniejszym elementem leczenia dyskopatii. W okresie dolegliwości bólowych możemy korzystać z zabiegów fizykalnych, które działają przeciwbólowo, zmniejszają stan zapalny i napięcie tkanek miękkich. W przypadku gdy stwierdzona zostaje dehydratacja i obniżenie krążka międzykręgowego, zaleca się np. pole magnetyczne, laseroterapię, prądy Tens, ultradźwięki czy nagrzewanie lampą Solux. Fizjoterapeuta może wykonać masaż rozluźniający, masaż tkanek głębokich, uciski punktów spustowych lub terapię manualną. Zwłaszcza zabiegi trakcyjne są skuteczne, gdyż separują naciskane na siebie kręgi, co poprawia dotlenienie i odżywienie krążków międzykręgowych. W tym okresie warto skorzystać z zaopatrzenia ortopedycznego w postaci specjalnego pasa na odcinek lędźwiowy, który go ustabilizuje i ulży w bólach.
Dehydratacja krążka – ćwiczenia
Jeśli miną dolegliwości, warto wykonywać ćwiczenia wzmacniające kręgosłup, który odciążą segment ruchowy z odwodnionym dyskiem. Należy również rozciągać tkanki miękkie, aby były elastyczne i odporne na przeciążenia. Ważne, żeby nie były to przypadkowe ćwiczenia, tylko dobrane przez fizjoterapeutę do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Potem można pomyśleć o właściwej i regularnej aktywności fizycznej, np. pływaniu, spacerach czy spacerach z kijkami, gdyż dyskopatia nie jest wskazaniem do braku ruchu, a wręcz przeciwnie – jest on jednym z ważniejszych elementów w leczeniu osłabionego kręgosłupa i odwodnionego dysku. Jeżeli stwierdzona została dehydratacja tarcz międzykręgowych, poza ruchem należy zmodyfikować postawę ciała, sposób poruszania się czy wykonywania pewnych czynności, które wpłyną pozytywnie i odciążająco na chory odcinek naszego kręgosłupa.
Terapia przepukliny krążka – metoda McKenzie
Przemieszczenie krążka międzykręgowego poza swój obszar, jest jednym ze wskazań do terapii metodą McKenzie. Najpierw terapeuta przeprowadza wywiad z pacjentem, a później bada się go za pomocą testów ruchowych.
Zespół zaburzeń strukturalnych krążka międzykręgowego leczy się poprzez odpowiednie pozycje bądź ruchy lecznicze, które korygują jego położenie oraz edukację w zakresie postawy ciała i wykonywania pewnych czynności we właściwy, ergonomiczny dla naszego kręgosłupa sposób. Jeśli pacjent dostosuje się do wytycznych terapeuty, terapia jest bardzo skuteczna i dysk wraca na swoje właściwe miejsce. Dzięki temu mijają dolegliwości bólowe i likwidowane są ograniczenia ruchomości kręgosłupa.
Czy operacja jest konieczna?
Zaawansowane zmiany dehydratacyjne krążka i związane z tym inne schorzenia, takie jak: przepuklina, zmiany zwyrodnieniowe czy rwy, które dają silne dolegliwości bólowe i towarzyszą im zaburzenia neurologiczne oraz nie dały się wyleczyć fizjoterapią – mogą kwalifikować pacjenta do operacji. Jednym z zabiegów jest usunięcie przepukliny dyskowej poprzez mikrodiscektomię w znieczuleniu ogólnym. Po operacji pacjent jest hospitalizowany do 4 dni, aczkolwiek później ponownie zalecana jest fizjoterapia.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Galinkowski W., Ciszek B., Wybrane zagadnienia morfologii i właściwości krążków międzykręgowych (część 1), „Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja”, 2004, 6(2), s. 141–148.
- Stodolny J., Choroba przeciążeniowa kręgosłupa, ZL Natura, Kielce 1999,
- Stodolny J. Stodolna–Tukendorf J., Jak chronić swój kręgosłup. Poradnik dla każdego, ZL Natura, Kielce 2015,
- Nowakowski A., Michalski P., Bóle kręgosłupa. Rozpoznawanie i leczenie, Exemplum, Poznań 2016,
- Borenstein D., Calin A., Ból dolnego odcinka kręgosłupa, AsteriaMed, Gdańsk 2016,
- McGill S., Dysfunkcje odcinka lędźwiowo-krzyżowego. Prewencja i terapia w oparciu o dowody naukowe, DB Publishing, Warszawa 2019.
Opublikowano: 05.04.2019;
Oceń:
4.8
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Aleksandra Pełczewska
Fizjoterapeutka
Magister fizjoterapii, absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Pracuje w Łodzi w poradni rehabilitacyjnej. Współpracuje z fundacją, mającą pod opieką osoby po uszkodzeniach rdzenia kręgowego oraz wykłada w studium medycznym. Indywidualnie podchodzi do pacjenta i prowadzonej terapii. Jest certyfikowanym terapeutą metody Mc Kenzie, terapii manualnej wg Mulligana oraz PNF Basic. W swojej pracy wykorzystuje i łączy wiedzę z kursów, szkoleń i specjalistycznych kursów zawodowych. Prowadzi terapię pacjentów ortopedycznych oraz neurologicznych. Interesuje się medycyną niekonwencjonalną i szeroko pojętym zdrowym stylem życia. W chwilach wolnych od pracy odpoczywa przy dobrej literaturze, jeździ na snowboardzie oraz biega.
714
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 03.06.2019
opublikowany 15.04.2021