Uraz kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego – objawy i leczenie

Uraz kręgosłupa – jakie przyczyny są najczęstsze?

Urazy kręgosłupa z definicji to najczęściej niezamierzone uszkodzenie pojawiające się pod wpływem zadziałania czynnika mechanicznego. Jako przyczyny podaje się uraz kręgosłupa po skoku do wody, uraz po upadku z wysokości czy też niestabilność kręgosłupa po wypadku samochodowym. Uszkodzenia kręgosłupa prowadzą często do niepełnosprawności okresowej lub trwałej, co jest uzależnione od wielu czynników. Wśród nich wymienia się stopień rozległości i ciężkości doznanych obrażeń, jakość świadczeń zdrowotnych. Ilość wypadków wzrasta poprzez zmieniający się tryb życia, warunki pracy, przewlekłe przemęczenie oraz chęć jak najszybszego przemieszczania. W Polsce powikłania urazów układu kostno-mięśniowego plasują się na trzeciej pozycji zaraz po chorobach układu krążenia oraz nowotworach.

Zobacz też: Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg

Uraz kręgosłupa lędźwiowego i piersiowego

Najczęstszą przyczyną zazwyczaj niegroźnej kontuzji kręgosłupa są wypadki w domu i jego otoczeniu. Największe ryzyko przypisuje się osobom nieaktywnym, z obniżoną sprawnością fizyczną. Takim kontuzjom mogą także ulegać ludzie zdrowi przemieszczający się jednak w sposób brawurowy, nieodpowiedzialny i zbyt energiczny. Wraz z wiekiem znacząco wzrasta prawdopodobieństwo doznania kontuzji. Wśród przyczyn takich urazów kręgosłupa podaje się upadki z drabiny, balkonu, okna, konia, dachu, drzewa, dźwigania, upadki na tym samym poziomie oraz przygniecenia, w wyniku pobicia, uprawiania sportu. Wówczas często dochodzi do stłuczenia kręgosłupa, urazów kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego.

Upadki mogą powodować złamania wyrostków kolczystych kręgów, pęknięcia kręgów w przypadku osteoporozy która osłabia ich strukturę i zwiększa podatność na złamania kompresyjne pod wpływem obciążenia. W wyniku wypadku często dochodzi także do uszkodzenia aparatu więzadłowego prowadzącego do jego osłabiania, a w konsekwencji do niestabilności.U chorych na osteoporozę mogą one występować nawet po niewielkich urazach. Ryzyko złamań osteoporotycznych jest istotnie wyższe dla kobiet niż dla mężczyzn.

Wśród bardzo często wymienianych przyczyn urazów kręgosłupa szyjnego podaje się wypadki komunikacyjne (kolizja samochodowa) oraz uraz kręgosłupa po skoku do wody. Przeczytaj więcej o urazie typu smagnięcie biczem, które jest charakterystyczne dla urazów kręgosłupa po wypadku samochodowym.

Jakie są objawy uszkodzenia kręgosłupa lędźwiowego?

Upadek na plecy w wyniku wspomnianych wcześniej incydentów może generować bardzo różne dolegliwości. Do objawów urazu kręgosłupa lędźwiowego zaliczamy mogące pojawiać się:

• dolegliwości bólowe o charakterze rwy kulszowej (ból promieniujący od pośladka wzdłuż kończyny dolnej do różnych jej poziomów);
• porażenie poprzeczne o zakresie zależnym od miejsca urazu będące konsekwencją ucisku na rdzeń kręgowy;
• zaburzenia funkcji oddawania moczu oraz stolca;
• korzeniowe zespoły bólowe o charakterze napadowym;
• kręgozmyk (samoistne powolne zsuwanie się jednego z kręgów kręgosłupa);
• przewlekły, uogólniony ból pleców;
• ograniczenie zakresu ruchomości kręgosłupa lędźwiowego.

Przeczytaj jakie są objawy złamania kręgosłupa.

Uraz kręgosłupa piersiowego – objawy

Dolegliwości kręgosłupa piersiowego spowodowane urazem to najczęściej:

• bóle klatki piersiowej, ból promieniujący wzdłuż żebra określany jako nerwoból międzyżebrowy;
• dolegliwości bólowe występujące podczas oddychania zlokalizowane w obszarze klatki piersiowej;
• ograniczenia zakresu ruchomości kręgosłupa piersiowego.

Należy zaznaczyć, że czas występowania objawów oraz ich kompilacja może być różna w zależności od mechanizmu i stopnia rozległości urazu.

Uraz kręgosłupa szyjnego

Wśród bardzo często wymienianych przyczyn urazów kręgosłupa szyjnego podaje się wypadki komunikacyjne (kolizja samochodowa) oraz uraz kręgosłupa po skoku do wody. Pierwszy z mechanizmów doprowadza do bardzo gwałtownych ruchów odcinka szyjnego przypominających ruch smagnięcia biczem, stąd też określenie dla tego typu urazu. Najczęściej doprowadza do naderwania więzadeł i skręcenia odcinka szyjnego, co skutkuje okresową utratą stabilności oraz niezwykle bolesnym ograniczeniem zakresu ruchomości praktycznie w każdym kierunku. Może to także skutkować pojawieniem się zawrotów głowy czy zaburzeniami równowagi. Kolejny mechanizm powoduje złamanie kręgosłupa szyjnego na określonym poziomie poprzez uderzenie głową o dno zbiornika wodnego w wyniku tzw. skoku na główkę. Rezultatem jest najczęściej częściowe lub całkowite przerwanie rdzenia kręgowego doprowadzające do porażenia zgodnie z zasadą,że im wyżej doszło do złamania tym większy obszar objęty jest porażeniem i gorsze jest rokowanie. Do tego typu wypadków dochodzi najczęściej w okresie letnim wśród młodych ludzi jako rezultat brawury i lekkomyślności.

Jakie są objawy uszkodzenia rdzenia kręgowego?

Badania i diagnostyka

Niezależnie od rodzaju urazów niezwykle istotna jest odpowiednia i szybka diagnostyka. W połączeniu z objawami pozwala nam dokładnie określić stopień ciężkości urazu, prognozować skutki, ewentualne powikłania i konsekwencje a także postawić rokowania co do przebiegu leczenia i rehabilitacji.

W celach dokładnego obrazowania w zastosowaniu jest rentgenodiagnostyka (RTG kręgosłupa) w przypadku podejrzenia urazów kręgosłupa o charakterze łagodnym typu pęknięcie kręgu w mechanizmie złamania kompresyjnego, czy bólu pleców po upadku. Badanie tomografii komputerowej oraz obrazowanie z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego ma swoje zastosowanie w momencie bardzo ciężkich urazów o dużej rozległości, mogących nieść ze sobą ryzyko poważnych powikłań lub wymagających niezwykle precyzyjnych technik obrazowania ze względu na konieczność uchwycenia wszystkich okolicznych struktur i potwierdzenia lub wykluczenia ewentualnego ich naruszenia.

Pierwsza pomoc przy urazie kręgosłupa

Pierwsza pomoc to przede wszystkim zabezpieczenie miejsca wypadku tak, aby nie dochodziło do kolejnych incydentów zagrażających życiu poszkodowanego i osób udzielających pomocy. Przy podejrzeniu złamania kręgosłupa staramy się także nie zmieniać pozycji pacjenta jeśli nie jest to konieczne, ponieważ możemy doprowadzić do jeszcze poważniejszych konsekwencji i zaostrzenia się objawów prowokując zagrożenia dla zdrowia i życia pacjenta. Należy bezwzględnie wezwać pogotowie ratunkowe, którego zespół po przyjeździe poddaje ocenie stan poszkodowanego i stosuje ewentualne unieruchomienie, zabezpieczając należycie miejsce urazu.

Rokowania, konsekwencje, powikłania

Konsekwencjami urazów kręgosłupa mogą być zaburzenia czucia, trwałe uszkodzenia tkanki kostnej, mięśniowej, nerwowej. Może to skutkować trwałym obniżeniem sprawności fizycznej oraz niepełnosprawnością. Ograniczenie zakresu ruchomości, przewlekły ból mogą na stałe wykluczyć pacjenta z uprawiania bardzo wielu dyscyplin sportowych oraz form aktywnego spędzania wolnego czasu. Co gorsza, w przypadku skoków do wody i urazów kręgosłupa szyjnego może dochodzić do całkowitego porażenia ciała pacjenta, co skutkuje brakiem czucia i ruchu konkretnych jego partii. Częściowy lub całkowity niedowład, czy porażenie mogą być także konsekwencją urazów pozostałych odcinków kręgosłupa przebiegających z przerwaniem rdzenia kręgowego. Obszar objęty takim deficytem neurologicznym jest uzależniony od lokalizacji uszkodzenia rdzenia kręgowego, czy ewentualnie nerwu obwodowego. Prowadzi to do obniżenia jakości życia oraz dalej, zaburzeń sfery psychicznej pacjenta, inwalidztwa wymuszającego poruszania się na wózku. Bardzo częstym zjawiskiem jest obniżenie nastroju czy depresja jako reakcja pacjentów na fizyczną niepełnosprawność. Wskutek traum jakimi są urazy zwiększa się także odsetek osób niepełnosprawnych dotkniętych kalectwem w wyniku wypadków. Obecnie jest to blisko 30 %. Lekarze biją na alarm wobec powikłań urazów kręgosłupa, które trwale mogą obniżać jakość życia pacjentów i zmniejszać poziom ich partycypacji w życiu społecznym.