Ostrogi piętowe – przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby

Ostrogi piętowe, czyli zapalenie rozcięgna podeszwowego

Uciążliwy i uporczywy ból pięty to często spotykana dolegliwość. Jego przyczyną bardzo często jest guz kości piętowej. Funkcjonuje nazwa właściwa tego schorzenia, tj. zapalenie rozcięgna podeszwowego i potoczna – ostroga piętowa (łac. calcar calcanei). Rozcięgno podeszwowe jest pasmem mocnej, zbitej tkanki łącznej, które rozciąga się na dolnej powierzchni stopy – od guza piętowego do pięciu stawów śródstopno-palcowych.

Opisywane rozcięgno zapobiega spłaszczeniu sklepienia łuku podłużnego poprzez utrzymanie odpowiedniej sprężystości stopy, dzięki dostosowaniu jej do dźwigania ciężaru ciała. Zaburzenia sklepienia stopy prowadzą m.in. do płaskostopia.

Zapalenie rozcięgna podeszwowego, czyli ostrogi piętowe występują często symetrycznie na obu stopach i mogą w znaczny sposób ograniczyć sprawność chorego. Niestety bardzo ciężko jest je wyleczyć w skuteczny sposób.

Ostrogi piętowe – czym są? VIDEO

Ostrogi piętowe – przyczyny

Ostrogę piętową powodują zmiany zwyrodnieniowe guza piętowego, które powodują powstanie na nim narośli kostnej. Jeśli narośl ta jest wystarczająco duża, zaczyna drażnić rozcięgno podeszwowe, a w szczególności jego przyczep do guza piętowego oraz tkanek miękkich go otaczających, powodując przewlekły stan zapalny.

W konsekwencji daje to ból w okolicach pięty, ograniczający lub uniemożliwiający poruszanie się. Jest to dolegliwość nawracająca, pojawiająca się po każdym przeciążeniu stopy.

To też może Cię zainteresować: Ból pod stopą – jakie mogą być przyczyny?

Ostrogę piętową powodują najczęściej:

• pozostawanie przez dłuższy czas w pozycji stojącej (np. podczas pracy);
• intensywne uprawianie sportów obciążających stopy (np. bieganie, tenis);
• nadwaga lub otyłość;
• niewygodne obuwie (np. wysoki obcas);
• podeszły wiek związany z naturalnym niszczeniem elementów kostno-stawowych;
• płaskostopie.

Ostrogi piętowe mogą być również efektem przykurczu mięśni łydki czy nieprawidłowo wyleczonej kontuzji stawu skokowego lub stopy.

Ostrogi piętowe – objawy i rozpoznanie

Rozpoznania zapalenia rozcięgna podeszwowego dokonuje się na podstawie objawów. Najważniejszym z nich jest ból pięty przy chodzeniu – najbardziej nasilony przy stawianiu pierwszych kroków, a w miarę „rozchodzenia” – słabnący. Charakterystyczne jest to, że nasila się on ponownie przy dłuższym chodzeniu czy przeciążeniu stopy.

Jak wygląda ostroga piętowa? Potwierdzenie rozpoznania uzyskuje się dzięki wykonaniu zdjęcia RTG stopy, które wykazuje ostrą, dziobiastą narośl kostną na guzie pięty (o rożnym stopniu nasilenia). Dopiero po wyraźnym rozpoznaniu guza kości piętowej można stwierdzić jednoznacznie, że pacjent cierpi na ostrogę piętową.

Warto zrobić prześwietlenie stopy, gdyż podobne objawy do zapalenia rozcięgna podeszwowego mogą dawać także inne schorzenia zlokalizowane w obrębie stopy, takie jak: stłuczenie lub złamanie kości piętowej, rozerwanie rozcięgna podeszwowego czy zapalenia innych tkanek miękkich. Jeśli mamy diagnozę należy rozpocząć leczenie ostrogi piętowej.

Leczenie ostrogi piętowej: domowe i operacyjne

U większości pacjentów z ostrogami na stopach udaje się uzyskać znaczną poprawę lub całkowite ustąpienie dolegliwości po zastosowaniu leczenia zachowawczego.

Leczenie ostrogi piętowej: zwykle stosuje się farmakoterapię w postaci niesteroidowych leków przeciwzapalnych (maści na ostrogi piętowe, tabletek czy plastrów) lub miejscowe iniekcje leków do przyczepu rozcięgna podeszwowego.

W okresie ostrych dolegliwości bólowych można wykonywać delikatny masaż kostką lodu. Należy owinąć kostkę lodu bawełnianą chusteczką, masować nią całe rozcięgno około 2–3 minut, wykonując ruchy okrężne. Stosuje się także ortezy i wkładki na ostrogi piętowe dobrane indywidualnie do pacjenta, odciążające rozcięgno podeszwowe podczas chodzenia lub zakładane na noc.

Operacja ostrogi piętowej

W cięższych przypadkach, kiedy leczenie farmakologiczne oraz rehabilitacja nie dają poprawy i dochodzi do deformacji stopy, stosuje się operację na ostrogi polegającą na usunięciu wyrośli kostnej lub częściowym podcięciu rozcięgna podeszwowego w okolicy guza piętowego.

Wyniki leczenia chirurgicznego nie przewyższają jednak rezultatów uzyskanych przy pomocy leczenia zachowawczego.

Ostroga piętowa – ćwiczenia i fizjoterapia

Istotne są regularne ćwiczenia na ostrogi piętowe. Są to ćwiczenia rozciągające rozcięgno podeszwowe. Polegają one na biernym rozciąganiu tej tkanki i optymalizowaniu jej napięcia.

Najlepiej w siadzie płaskim lub siadzie na krześle chwycić za palce chorej stopy i ciągnąć je do siebie. Rozciąganie powinno trwać 10 sekund. W jednej serii wykonujemy 10 powtórzeń, a dziennie wykonujemy trzy serie (przed wstaniem z łóżka i w ciągu dnia po dłuższym odpoczynku). Ćwiczyć należy codziennie, przez okres co najmniej 8 tygodni.

Stosuje się zabiegi fizykoterapeutyczne, głównie ultradźwięki, krioterapię oraz jonoforezę (podawanie leku za pomocą prądu stałego).

Jeżeli chodzi o ostrogi piętowe, rozbijanie będzie skutecznym sposobem leczenia. Dobre rezultaty można osiągnąć, stosując fale ultradźwiękowe o wysokim natężeniu, potocznie zwane „falą uderzeniową”. Fala generuje wysokie ciśnienie i przenika w głąb ciała, tak by maksymalna dawka trafiła do leczonego miejsca.

Zabiegi te stosuje się w przewlekłych schorzeniach tkanek miękkich. W efekcie następuje poprawa metabolizmu chorej tkanki, zmniejszenie napięcia oraz redukcja bólu i zmęczenia.

Czytaj również: Pięta Haglunda – co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie choroby Haglunda-Severa

Masaż na ostrogę piętową

W gabinetach fizjoterapeutycznych stosuje się masaż: punktowy w miejscu bólu i poprzeczny – całego rozcięgna podeszwowego oraz łydki. Dzięki nim można zmniejszyć występujące w tych strukturach wzmożone napięcie oraz poprawić ukrwienie i odżywianie tkanek.

Efekty przynosi terapia manualna wykonywana na powięzi, która w doskonały sposób zmniejsza nie tylko ból, ale także likwiduje przyczynę dolegliwości. Powięź, która decyduje o elastyczności i napięciu rozcięgna podeszwowego, przebiega dalej na łydkę, tylną część uda i na grzbiet, więc wykwalifikowany fizjoterapeuta zajmie się podczas terapii powięziowej również tymi strukturami miękkimi.

Coraz częściej wykorzystuje się kinesiotaping, czyli aplikację specjalnych elastycznych plastrów na rozcięgno podeszwowe oraz podeszwę stopy – w celu odciążenia oraz zmniejszenia dolegliwości bólowych.

Czytaj również: Plastry rozgrzewające – działanie, zastosowanie, środki ostrożności

Ostrogi piętowe – leczenie. VIDEO z fizjoterapeutą

Ostrogi piętowe – jak zapobiegać?

Ostatnim, bardzo ważnym elementem rehabilitacji jest wdrożenie zachowań, które będą wymuszały prawidłowe ustawienie oraz obciążanie stopy tak, by uniknąć kolejnego przeciążenia oraz podrażnienia rozcięgna podeszwowego. W tym przypadku należy:

• unikać przeciążania stopy,
• dobrać odpowiednie, wygodne obuwie,
• utrzymywać właściwą masę ciała.

W profilaktyce ostróg na piętach trzeba kontrolować prawidłową oś kończyny dolnej – tak, aby unikać koślawienia stopy.