W organizmie kobiety dochodzi cyklicznie do zmian hormonalnych, a stężenia hormonów mają wpływ na funkcje innych układów i narządów ciała. Zmiany w poziomach stężenia estrogenów i progesteronu wywierają szereg zmian. Do efektów ubocznych zaliczamy zatrzymywanie wody i wzrost wagi ciała, do którego dochodzi przed miesiączką. Pojawiają się obrzęki, a nadmiar wody powoduje uczucie obrzmienia.
Zatrzymywanie wody i wzrost wagi przed miesiączką
Zmiany hormonalne w cyklu
W czasie cyklu miesiączkowego zmienia się zarówno poziom estrogenów, jak i progesteronu. W pierwszej fazie cyklu, czyli po miesiączce aż do owulacji, poziom estrogenów sukcesywnie wzrasta, a poziom progesteronu jest względnie niski. Dopiero po jajeczkowaniu pęknięty pęcherzyk Graafa przekształca się w ciałko żółte, które produkuje progesteron. Ma on za zadanie podtrzymać ewentualną ciążę, gdyby doszło do zapłodnienia. W przeciwnym razie endometrium zaczyna się złuszczać i następuje krwawienie miesiączkowe.
Progesteron, którego stężenie w drugiej fazie cyklu jest wysokie, wraz z estrogenami, powoduje niekorzystne objawy, które u jednych kobiet są bardziej, a u drugich mniej nasilone. Nazywamy je zespołem napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Należy do nich m.in.:
- zmiana nastrojów,
- senność,
- obrzęki,
- zwiększony apetyt na słodycze,
- bóle głowy.
Większości kobiet najbardziej dokucza jednak zatrzymywanie wody w organizmie i związany z tym wzrost masy ciała. Bywa, że masa ciała przed miesiączką wzrasta nawet o 2–4 kilogramy, po czym kilka dni po krwawieniu wraca do stanu z pierwszej fazy cyklu.
Czytaj również: Krwawienie owulacyjne – plamienie podczas owulacji
Wzrost wagi ciała przed miesiączką – jakie są przyczyny?
Jak wspomniano powyżej, przyczyną wzrostu wagi przed okresem są zmiany w stężeniu hormonów, a konkretnie wysoki poziom progesteronu, jak również estrogenów. Hormony płciowe nie tylko wpływają na czynność układu rozrodczego, ale także praktycznie wszystkich innych układów. Jeżeli chodzi o gospodarkę wodno-mineralną, wytwarzanie i wydzielanie hormonów wazopresyny oraz aldosteronu, również jest pobudzane przez żeńskie hormony płciowe. Wazopresyna, nazywana hormonem antydiuretycznym,działa poprzez receptory wazopresynowe w nerkach. W wyniku tego oddziaływania blokowane jest wydzielanie wody w nerkach, która jest ponownie resorbowana. Woda z powrotem gromadzi się w organizmie, dlatego tez powstają obrzęki przed miesiączką.
Przeczytaj też: Brak okresu przy tabletkach – o czym może świadczyć?
W przypadku działania aldesteronu następuje zahamowanie wydzielania jonów sodu z organizmu. Sód jest ponownie resorbowany w postaci związanej z cząsteczkami wody. Dochodzi do zatrzymania wody w mechanizmie działania zarówno wazopresyny (bezpośrednia resorpcja wody), jak i aldosteronu (pośrednio, przez wchłanianie z sodem). Sód posiada silną zdolność do wiązania wody, dlatego, spożywając duże ilości soli, fundujemy sobie zatrzymanie wody, opuchliznę oraz wzrost masy ciała.
Czytaj również: Faza lutealna – co to? Objawy, kiedy występuje, ile trwa?
Przeczytaj: Niski progesteron – co oznacza?
Wzrost masy ciała a antykoncepcja
Podczas stosowania tabletek antykoncepcyjnych wiele kobiet uskarża się na wzrost masy ciała. Częściowo winą jest zwiększony apetyt i przytycie o kilka kilogramów, jednak tabletki hormonalne powodują także zatrzymanie wody w organizmie. W przypadku kuracji tabletkami antykoncepcyjnymi nie mamy do czynienia z miesiączką, ale z krwawieniem z odstawienia. W każdej kolejnej tabletce poziom hormonów, zarówno estrogenów, jak i progesteronu, jest stały.
Podczas gdy w naturalnym cyklu poziom hormonów jest zmienny, stosując pigułki, poziom hormonów, aż do ich tygodniowego odstawienia, jest identyczny. Mimo to, stężenie hormonów w pigułkach powoduje uzyskanie wyższych stężeń hormonów we krwi niż w przypadku fizjologicznego cyklu.
Przeczytaj: Plamienie podczas brania tabletek antykoncepcyjnych – kiedy do lekarza?
Dlatego predyspozycja do zatrzymywanie wody i wzrostu masy ciała podczas kuracji tabletkami antykoncepcyjnymi jest większa. Widać to zwłaszcza w przypadku stosowania tabletek starszej generacji, w których użyty rodzaj gestagenu (progesteronu) sprzyja zatrzymywaniu płynów. Tabletki nowej generacji, mimo iż posiadają działanie moczopędne, a zatem usuwają wodę z organizmu, bywa że zwiększają ryzyko zakrzepów poprzez odwodnienie i zagęszczanie krwi. Każda z pigułek ma zatem pozytywne, jak i negatywne działanie.
Jak pozbyć się wody z organizmu?
Kobiety, w związku z odmienną gospodarką hormonalną, także te, które przyjmują tabletki antykoncepcyjne, nie są skazane na zatrzymywanie wody w organizmie. Nieprzyjemne uczucie przepełnienia, obrzęku twarzy, rąk, obrzmienia brzucha czy nóg, nie musi towarzyszyć każdej miesiączce.
Istnieją proste i tanie sposoby na walkę z zatrzymywaniem wody. Retencja wody związana jest nie tylko ze wzrostem masy ciała, ale też pojawieniem się cellulitu wodnego. Nierówności na skórze widać przede wszystkim na obszarze ud i pośladków, czyli w miejscach, w których u kobiet jest najwięcej tkanki tłuszczowej. Cellulit wodny, w wyniku zmian hormonalnych, występuje również u szczupłych dziewczyn.
Przeczytaj: Plamienie podczas brania tabletek antykoncepcyjnych – kiedy do lekarza?
By pozbyć się nadmiaru wody z organizmu, najlepszym lekarstwem jest odpowiednie nawodnienie. Spożywanie zbyt małej ilości czystej wody powoduje paradoksalne „oszczędzanie” wody przez organizm i jej magazynowanie.
Aby pozbyć się nadmiaru wody, należy:
- pić wodę mineralną niskosodową,
- unikać kawy i napojów zawierających kofeinę,
- zrezygnować ze słodzonych soków i napojów gazowanych,
- pić herbaty ziołowe.
Skuteczne są także zioła na nadmiar wody w organizmie. Mniszek lekarski, pokrzywa, skrzyp i krwawnik pomagają pozbyć się obrzęków.
Konieczna jest eliminacja soli z diety. Sól zatrzymuje wodę w tkankach. Warto zastąpić ją ziołami. Ten sposób na pewno poprawi stan naszej skóry i zredukuje cellulit. Zbawienny wpływ będzie miał też ruch oraz każda forma aktywności fizycznej. Dzięki niej łatwiej będzie pozbyć się nadmiaru wody, a skóra pozostanie bardziej elastyczna i napięta.
Czytaj również: Dieta na przytycie – co jeść, żeby przytyć?
Aktywność fizyczną można wspomóc drenażem limfatycznym wykonywanym w wielu ośrodkach fizjoterapii i salonach kosmetycznych. Drenaż poprawia przepływ limfy, tym samym pomagając pozbyć się zalegających ubocznych produktów przemiany materii i toksyn z ciała. Można zaopatrzyć się też w bańki chińskie i samemu wykonywać masaż. Jest on pomocny w redukcji cellulitu i wygładzeniu ciała.
Natalia Ignaszak-Kaus
Lekarz
Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Główne zainteresowania medyczne to ginekologia i położnictwo, a także endokrynologia oraz dietetyka. Swoją wiedzę pogłębia na kongresach i konferencjach medycznych, na których również sama prezentuje prace naukowe. Miłośniczka kotów i biegów długodystansowych.
Komentarze i opinie (5)
opublikowany 30.08.2019
opublikowany 30.08.2019
opublikowany 26.05.2021
opublikowany 28.05.2021
opublikowany 08.10.2021