Napoje izotoniczne, zwane inaczej izotonikami to popularne płyny, których podstawowym zadaniem jest szybkie nawodnienie. Stosowane są głównie podczas intensywnej aktywności fizycznej. Ze względu na zawartość sztucznych substancji słodzących oraz barwników powinny na nie uważać kobiety w ciąży, karmiące piersią oraz dzieci. Warto przygotować samodzielnie domowy napój izotoniczny, aby mieć pewność jego składu.
Napoje izotoniczne – czy są zdrowe, jakie wybrać?
Spis treści
Napoje izotoniczne – czym są?
Izotoniki to napoje o specjalnie skomponowanym składzie, dostarczające do organizmu wodę, odpowiednią ilość węglowodanów (głównie glukoza i maltodekstryna), elektrolity, a niekiedy też witaminy. Płyny izotoniczne znajdują zastosowanie przede wszystkim u sportowców, ale także u osób trenujących amatorsko. W trakcie intensywnej aktywności fizycznej wraz z potem dochodzi do utraty wody, a także cennych elektrolitów. Odpowiednie nawodnienie organizmu w trakcie wysiłku jest niezwykle ważne. Utrata zaledwie 1 proc. wody powoduje, że wydolność podczas treningu spada o około 10 proc.
Napoje izotoniczne – w porównaniu z innymi napojami dla sportowców (hipotonicznymi, hipertonicznymi) – mają najlepsze właściwości nawadniające organizm. Dzieje się tak za sprawą osmolalności izotoników, która jest taka sama jak w płynach ustrojowych (zawierają tyle samo cząsteczek węglowodanów i elektrolitów na 100 ml), przez co nawodnienie jest bardzo efektywne. Dostępne na rynku izotoniki zawierają zazwyczaj od 4 do 8 g węglowodanów w 100 ml płynu.
Główne elektrolity zawarte w napojach izotonicznych to sód i potas, lecz często dodawany jest również magnez, wapń oraz witaminy. Sód i potas biorą udział w utrzymaniu wody w organizmie, a magnez i wapń wpływają na prawidłowe funkcjonowanie mięśni i układu nerwowego.
Kiedy konieczny jest jonogram, czyli badanie poziomu elektrolitów?
Napoje izotoniczne – płyny hipertoniczne i hipotoniczne
Na rynku dostępne są napoje izotoniczne pod różną postacią – w płynie, w proszku oraz w tabletkach do rozpuszczenia. Oprócz wspomnianych izotoników wyróżnia się również napoje hipotoniczne i hipertoniczne, które różnią się składem i przeznaczeniem.
Nap oje hipotoniczne są bardziej rozcieńczone niż izotoniki (zawierają mniej węglowodanów i glukozy w 100 ml niż płyny ustrojowe – mają niższą osmolalność) i wchłaniają się szybciej niż czysta woda. Napój hipotoniczny zawiera zazwyczaj mniej niż 4 g węglowodanów w 100 ml.
Nap o j e hipertoniczn e są bardziej skoncentrowane (mają wyższą osmolalność niż płyny ustrojowe), gdyż zawierają zwykle ponad 8 g węglowodanów w 100 ml. Wymaga to dłuższego trawienia w żołądku, przez co napój hipertoniczny nawadnia znacznie wolniej niż woda, ale jest za to dobrym źródłem energii w trakcie wysiłku, jak i po treningu.
W zależności od długości i intensywności ćwiczeń należy stosować odpowiednie nawodnienie:
- wysiłek trwający mniej niż 30 min – pij wodę;
- niska i umiarkowana intensywność ćwiczeń trwających mniej niż 1 godziną – pij wodę;
- duża intensywność ćwiczeń trwających mniej niż 1 godzinę – pij napoje hipotoniczne lub izotoniki;
- duża intensywność ćwiczeń trwających ponad 1 godzinę (np. maraton, długa jazda rowerem) – pij napoje hipotoniczne lub izotoniki i napoje zawierające polimery glukozy (np. z maltodekstryną).
Jak skutecznie nawodnić organizm?
Czy napoje izotoniczne są zdrowe?
Napoje izotoniczne nie są dla każdego, szczególnie powinny na nie uważać grupy wrażliwe, takie jak dzieci, kobiety w ciąży czy karmiące . Napoje izotoniczne zawierają sztuczne substancje słodzące oraz barwniki, aromaty oraz konserwanty, które są przeciwwskazane w diecie dzieci, kobiet w ciąży i karmiących piersią. Dodatki, które powinny wzbudzić naszą czujność, to: aspartam, acesulfam K, sukraloza, cyklaminian, błękit brylantowy, sorbinian potasu, benzoesan sodu, aromaty. Mogą one wywoływać reakcje alergiczne, wysypki, bóle głowy, brzucha, biegunki.
Dodatkowo należy pamiętać, że izotoniki to źródło węglowodanów i kalorii. Szczególnie ważne jest to u osób z nadwagą i otyłością, które powinny notować każde spożycie napoju izotonicznego i uwzględniać go w bilansie kalorycznym.
Jak zadbać o nawodnienie dziecka?
Napoje izotoniczne – skutki uboczne
Izotoniki nie są szkodliwe, jednak stosowane nieodpowiednio mogą wywoływać skutki uboczne. Niewłaściwy wybór i spożywanie tych napojów zawierających sztuczne słodziki, barwniki i konserwanty może prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznych lub innych powikłań spowodowanych nadmiarem dodatków do żywności.
Napoje izotoniczne można zrobić samemu w domu. Przepis na domowy napój izotoniczny jest następujący:
- 500 ml wody mineralnej,
- 25 g miodu pszczelego naturalnego,
- kilka łyżek soku z cytryny,
- 1 g soli.
Taki napój dobrze nawadnia organizm i jest w pełni bezpieczny, bez sztucznych słodzików, barwników i konserwantów. Domowy izotonik mogą spożywać wszyscy, także dzieci, młodzież, kobiety w ciąży i karmiące piersią. Naturalnym izotonikiem jest również woda kokosowa lub z soku z brzozy. Napoje izotoniczne lepiej pić schłodzone, gdyż są szybciej trawione i lepiej nawadniają.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Bean A., Żywienie w sporcie – kompletny przewodnik. Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2014.
- Colakoglu F. F., The effect of the intake of an isitonic spors drink before orienteering competitions on skeletal muscle damage. J. Phys. Ther. Sci., 2016, 28, 11: 3200–3204.
Opublikowano: 17.06.2019;
Oceń:
4.3
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Katarzyna Różycka
Dietetyczka
Absolwentka Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy, aktualnie w trakcie studiów doktoranckich. Prowadzi badania na podstawie analizy składu ciała. Doświadczenie zdobyła dzięki kilkuletniej pracy w szpitalnym zespole żywieniowym oraz licznym kursom leczenia żywieniowego o zasięgu krajowym oraz międzynarodowym. W praktyce zawodowej zajmuje się kształtowaniem prawidłowych nawyków żywieniowych u dzieci i osób dorosłych, poprzez prowadzenie indywidualnych planów żywieniowych.
78
Komentarze i opinie (0)