Skręt kiszek to potoczne określenie niedrożności jelit spowodowanej przyczynami mechanicznymi lub tzw. zadzierzgnięciem jelit. To stan, który powoduje zablokowanie pasażu treści jelitowej, co prowadzi do zespołu różnorodnych dolegliwości miejscowych i ogólnych, a w skrajnych przypadkach może nawet stanowić stan zagrożenia życia. Jak dochodzi do mechanicznej niedrożności jelit? Jakie objawy mogą świadczyć o skręcie kiszek i jak wygląda leczenie? Czy zawsze niezbędna jest interwencja chirurgiczna? Poznaj odpowiedzi na te i inne pytania!
Skręt kiszek – przyczyny, objawy, leczenie
Spis treści
Czym jest skręt kiszek?
Skręt kiszek, czyli inaczej skręt jelit (łac. ileus) to niedrożność jelit wywołana przeszkodą mechaniczną. Prowadzi ona do zatrzymania prawidłowego pasażu treści pokarmowej ruchami robaczkowymi wzdłuż przewodu pokarmowego, a w efekcie do wielu nieprzyjemnych dolegliwości i powikłań, stanowiących poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia.
Często w wyniku skrętu jelit dochodzi również do ucisku na naczynia krwionośne, co może prowadzić do ich niedokrwienia, a nawet martwicy.
Ze względu na miejsce występowania niedrożności jelit wyróżnić możemy:
- niedrożność jelit wysoką – obejmującą dwunastnicę i jelito czcze,
- niedrożność niską – obejmującą jelito kręte lub jelito grube.
Mając na uwadze odczuwane przez pacjenta dolegliwości, a także możliwe powikłania, skręt kiszek to stan, którego nie należy bagatelizować i natychmiast trzeba skonsultować się z lekarzem.
Jakie są przyczyny niedrożności jelit?
Niedrożność mechaniczna jelit (skręt kiszek) może mieć różnorakie podłoże. Ze względu na możliwe przyczyny niedrożności jelit wyróżnia się trzy jej typy: niedrożność z zatkania, niedrożność z zadzierzgnięcia oraz wgłobienie jelit.
- Niedrożność z zatkania – występuje wtedy, gdy światło jelita zostaje zwężone lub całkowicie zablokowane. Może to być spowodowane guzami nowotworowymi jelita grubego lub cienkiego, zalegającymi masami kałowymi, kamieniami żółciowymi lub połkniętym wcześniej ciałem obcym.
- Niedrożność z zadzierzgnięcia – zazwyczaj jest wywołana uwięźnięciem przepukliny. W przypadku tej niedrożności jelit dochodzi do zaciśnięcia fragmentu jelita przez otaczające je tkanki, co prowadzi również do silnego ucisku na naczynia krwionośne. W wielu przypadkach stan ten może skutkować martwicą jelit. Innymi przyczynami są choroby zapalne jelit lub zrosty otrzewnowe po operacjach chirurgicznych, a także skręt jelit wzdłuż ich osi długiej.
- Wgłobienie jelit – ten rodzaj niedrożności najczęściej pojawia się u noworodków i małych dzieci, u których dochodzi do przedostania się części jelita do jego dalszej części.
Szczególnym typem niedrożności jest tzw. niedrożność porażenna jelit. Dochodzi do niej wskutek zaburzenia motoryki jelit wywołanej takimi schorzeniami, jak: kolka żółciowa, skręt torbieli jajnika, zawał serca, zapalenie otrzewnej czy perforacja wrzodu trawiennego. Może ona stanowić również skutek uboczny przyjmowania niektórych leków.
Jakie są objawy skrętu kiszek?
Niedrożność jelit o charakterze mechanicznym zazwyczaj powoduje nagłe, silne objawy, których nie sposób pomylić z innymi dolegliwościami. Główne objawy ze strony przewodu pokarmowego to:
- uczucie przelewania się w brzuchu w wyniku wzmożonych ruchów perystaltycznych (na bardzo wczesnym etapie);
- silny, rozdzierający ból brzucha o charakterze napadowym, którego stopień nasilenia przebiega falami;
- mdłości i wymioty, zarówno treścią pokarmową, jak i treścią jelitową lub kałową (jeżeli zatkanie światła przewodu pokarmowego miało miejsce w końcowych odcinkach jelit);
- silne wzdęcia;
- brak apetytu;
- zaparcia z zatrzymaniem gazów;
- zwiększenie obwodu brzucha (w wyniku nagromadzenia się gazów w przewodzie pokarmowym);
- częstomocz;
- zaburzenia układu sercowo-naczyniowego;
- zaburzenia świadomości.
Niedrożność jelit – możliwe powikłania
Niedrożność jelita może prowadzić do różnego rodzaju, groźnych dla zdrowia powikłań. Mogą to być zarówno zaburzenia elektrolitowe, jak i stany zapalne czy zmiany martwicze w jelitach lub w obrębie jamy brzusznej. Niedrożność jelit stwarza bowiem wyjątkowo dogodne warunki do namnażania się bakterii kolonizujących przewód pokarmowy.
Metabolity drobnoustrojów, które nie znajdują ujścia, powodują znaczący wzrost ciśnienia w jelitach i rozdęcie ich ścian, prowadząc do wspomnianych wcześniej dolegliwości, a także miejscowego zaburzenia przepływu krwi. Mechaniczna niedrożność jelit także grozi przerwaniem ściany jelita, prowadząc do zapalenia otrzewnej i rozprzestrzeniania się bakterii do innych części ciała oraz krwioobiegu, co może skutkować rozwojem sepsy.
Jak wygląda leczenie niedrożności jelit?
Objawy spowodowane skrętem kiszek zazwyczaj są tak silne i niepokojące, że pacjent sam z siebie w trybie pilnym szuka pomocy lekarza. Najlepiej udać się na szpitalny oddział ratunkowy, gdzie zostanie przeprowadzona odpowiednia diagnostyka, a w razie konieczności rozpoczęte natychmiastowe leczenie.
By stwierdzić niedrożność jelit, lekarz najczęściej przeprowadza badanie fizykalne i wywiad lekarski. W przypadku wątpliwości, czym spowodowany jest tzw. „ostry brzuch” (diagnostyka różnicowa obejmuje między innymi zapalenie wyrostka robaczkowego), lekarz może zlecić:
- badania laboratoryjne – obejmujące markery stanu zapalnego (CRP, OB), poziom elektrolitów, stężenie kreatyniny, morfologię krwi;
- badania obrazowe – zazwyczaj badanie ultrasonograficzne lub RTG w celu zobrazowania ciał obcych w przewodzie pokarmowym.
W większości przypadków niedrożności jelit konieczna jest interwencja chirurgiczna, w ramach której udrożnia się światło jelit.
W zależności od przyczyn skrętu kiszek, w ramach zabiegu konieczne może być:
- usunięcie ciała obcego lub guza,
- odprowadzenie uwięźniętej przepukliny,
- usunięcie odcinków jelit objętych martwicą,
- wykonanie zespolenia jelitowego w celu przywrócenia ciągłości przewodu pokarmowego.
Jedynie w nielicznych przypadkach, jak np. wgłobienie jelita lub obecność kamieni kałowych, można wypróbować leczenie zachowawcze obejmujące m.in. lewatywę, choć nie zawsze jest ono skuteczne.
Czas rekonwalescencji zależny jest od stopnia rozległości zmian i zaawansowania przeprowadzonego zabiegu chirurgicznego i wynosić może od kilku dni do nawet kilku tygodni.
Czy da się uniknąć skrętu kiszek? Najczęściej diagnozowane przyczyny niedrożności jelit nie są zależne od pacjenta i nie sposób ich uniknąć. Warto jednak na co dzień stosować dietę bogatoresztkową, bogatą w błonnik, która usprawnia perystaltykę jelit i minimalizuje ryzyko zalegania w przewodzie pokarmowym mas kałowych.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Nycz M. i wsp., Niedrożność przewodu pokarmowego w przebiegu uwięźniętej przepukliny brzusznej typu Richtera w kanale po drenie otrzewnowym – opis przypadku, Nowa Med 2022; 29(3): 99-103
- Kostecki J, Zaniewski M, Hadasik D, et al. Acute intestinal obstruction. Incidence estimation based on own material analysis. Annales Academiae Medicae Silesiensis. 2011;65(1-2).
- Arkuszewski P, Wichman R, Srebrzyński A, Kuzdak K. Mechanical bowel obstruction caused by a mushroom – a case report. Gastroenterology Review/Przegląd Gastroenterologiczny. 2012;7(4):233-236. doi:10.5114/pg.2012.30508.
- Leppert W., Swoboda D., Postępowanie u chorych na nowotwory z objawami niedrożności jelit, Medycyna Paliatywna 2010; 4: 177–189
- W. Noszczyk (red.), Chirurgia, Warszawa, 2009.
Opublikowano: 30.05.2024;
Oceń:
5.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Natalia Michalak
diagnosta laboratoryjny
Absolwentka kierunku analityka medyczna na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Prywatnie mama wesołej dwójki i pasjonatka zdrowego i aktywnego stylu życia. Dzięki swojemu wykształceniu doskonale wie, jak ważną rolę odgrywa w trosce o zdrowie i dobre samopoczucie odpowiednia profilaktyka, której niezbędnymi elementami są m.in. regularnie wykonywane badania laboratoryjne, odpowiednia dieta i aktywność fizyczna.
532
Komentarze i opinie (0)