Napadowy ból odbytu i ból odbytu w nocy

Czym jest napadowy ból odbytu?

Napadowy ból odbytu to jednostka chorobowa klasyfikowana jako zaburzenie czynnościowe przewodu pokarmowego. Dotyczyć może nawet kilkunastu procent społeczeństwa.

Typowe, charakterystyczne objawy napadowego bólu odbytu to:

• napadowy, krótkotrwały ból (od kilku sekund do kilku minut),
• ból okolicy odbytu, atakujący przeważnie w nocy.

Napadowy ból odbytu często towarzyszy wcześniejszemu epizodowi stresu lub pojawia się po defekacji, a dotyczy przede wszystkim mężczyzn. W trakcie napadu pacjenci mają wrażenie parcia na stolec, a bólowi może towarzyszyć erekcja. Uważa się, że u podstaw choroby leżą zaburzenia zwieracza wewnętrznego odbytu lub neuralgia nerwów sromowych. Epizody choroby mogą nawracać.

Zobacz też: Guzek w odbycie – co może oznaczać?

Inne przyczyny bólu odbytu

Ból odbytu, również ból nocny może być wywołany następującymi jednostkami chorobowymi:

• hemoroidy (guzki krwawnicze) – towarzyszy im pieczenie i świąd okolicy odbytu, w zaawansowanych stadiach ból uniemożliwia komfortowe siedzenie, często hemoroidom towarzyszy podkrwawianie z odbytu;
• szczelina odbytu – jest to linijne rozdarcie tkanki z towarzyszącym nagłym, napadowym ostrym bólem, nasilonym w trakcie defekacji;
• przetoka okołoodbytnicza – polega ona na występowaniu dodatkowego kanału łączącego odbyt lub odbytnicę ze skórą, efektem przetoki może być nietrzymanie stolca, oprócz tego kanał przetoki może ulec zatkaniu i prowadzić do bolesnego zapalenia okolicznych tkanek;
• zakażenie bakteryjne i ropień okołoodbytniczy – charakterystyczny dla ropnia jest objaw chełbotania („przelewanie” przy ucisku), gorączka, zaczerwienienie powierzchni skóry;
• zakażenie grzybicze – grzybica odbytu przebiega łagodniej od infekcji bakteryjnej;
• guz okolicy odbytu o charakterze nowotworowym – uciskając okoliczne tkanki może powodować uporczywe dolegliwości bólowe, zaparcia, ołówkowate stolce;
• choroby przenoszone drogą płciową powodujące ból krocza, mogący promieniować w okolicę odbytu – rzeżączka, chlamydioza, opryszczka płciowa, kiła;
• zapalenie skóry okolicy odbytu i inne choroby dermatologiczne;
• urazy odbytu;
• samoistne zespoły bólowe odbytnicy:
  • zespół dźwigaczy odbytu – związany ze skurczem mięśnia dźwigacza odbytu, przewlekły ból odbytu nasila się w pozycji siedzącej;
  • kokcygodynia – przewlekły ból okolicy kości ogonowej spowodowany zwykle uszkodzeniem pourazowym kości;
  • napadowy ból odbytu.

Przeczytaj też: Budzenie się w nocy – przyczyny, jak leczyć?

Ból odbytu w nocy – badania i diagnostyka

Diagnostyka bólu odbytu w nocy i napadowych bólów powinna rozpocząć się od zebrania dokładnego wywiadu dotyczącego objawów, ich charakterystyki, związku z czynnościami dnia codziennego oraz chorób towarzyszących.

W następnym etapie lekarz ogląda okolicę odbytu w poszukiwaniu zmian:

• zaczerwienienia,
• stwardnień,
• pęknięć skóry.

Zdecydować się może na badanie per rectum w celu wyczucia ewentualnych guzków lub żylaków odbytu. W dalszej kolejności może zlecić wykonanie USG przezodbytniczego, anoskopii, rektoskopii, kolonoskopii, badania manometrycznego odbytu i odbytnicy, defekografii, tomografii komputerowej czy rezonansu magnetycznego.

To też może Cię zainteresować: Przelewanie w brzuchu – przyczyny

Sposoby łagodzenia bólu odbytu

Proste, domowe sposoby łagodzenia napadowego bólu odbytu wykazują skuteczność w wielu przypadkach. Pomocne mogą być dłuższe, gorące kąpiele, lewatywy z ciepłej wody, a także techniki relaksacyjne i unikanie stresów. W trakcie napadu ulgę przynosi zgięcie nóg w stawach biodrowych.

Wielu chorobom powodującym ból odbytu zapobiec można dbając odpowiednio o higienę okolicy odbytu. Ważna jest także prawidłowa dieta – bogatoresztkowa, z odpowiednią ilością wypijanych płynów (zalecane jest picie około 2 litrów wody w ciągu dnia). Dolegliwości spowodowane guzkami krwawniczymi ustąpić mogą po zastosowaniu np. nasiadówek z kory dębu.

Czasem konieczne jest stosowanie leków. Najczęściej stosowane są środki przeciwbólowe i znieczulające działające miejscowo, w postaci maści czy kremu. W niektórych, cięższych przypadkach napadowego bólu odbytu w nocy wskazane jest podawanie niewielkich dawek diazepamu przed zaśnięciem, co umożliwia spokojny, nieprzerwany sen.

Wstrzyknięcia toksyny botulinowej w okolicę odbytu również charakteryzują się wysoką skutecznością zapobiegania napadom, podobnie jak doustne blokery wapnia (nifedypina), nitraty. Co ciekawe, u niektórych pacjentów wziewne przyjmowanie salbutamolu (leku z grupy beta-mimetyków rozszerzających oskrzela) redukuje czas i nasilenie napadów nocnego bólu w okolicy odbytu.