Diazepam – działanie, zastosowanie, dawkowanie, przeciwwskazania

Diazepam – działanie

Działanie diazepamu polega na zwiększeniu aktywności neuroprzekaźnika zwanego GABA w mózgu. Neuroprzekaźniki to substancje chemiczne przechowywane w komórkach nerwowych w mózgu i układzie nerwowym. Są zaangażowane w przekazywanie wiadomości między komórkami nerwowymi. GABA jest neuroprzekaźnikiem, który działa jako naturalny środek „uspokajający nerwy”: pomaga utrzymać równowagę aktywności nerwowej w mózgu i bierze udział w zmniejszaniu lęku, rozluźnianiu mięśni i wywoływaniu senności. Zwiększając aktywność GABA w mózgu, diazepam zwiększa działanie uspokajające.

Diazepam – zastosowanie i dawkowanie

Diazepam jest przepisywany (zgodnie z ChPL) na:

• leczenie stanów lękowych,
• leczenie bezsenności związanej ze stanami lękowymi,
• kontrolę skurczów mięśniowych, także związanych ze spastycznością pochodzenia ośrodkowego,
• leczenie objawów nagłego odstawienia alkoholu.

Diazepam łagodzi uczucie niepokoju. W przypadku problemów ze snem skraca czas zasypiania i liczbę przebudzeń w nocy. Diazepam kontroluje drgawki, pomagając uspokoić nadmierną aktywność nerwów elektrycznych, która powoduje napad. Jest stosowany głównie do kontrolowania powtarzających się napadów padaczkowych, gdy osoba nie odzyskuje przytomności między atakami (stan padaczkowy). W tym celu podaje się go w postaci roztworu doodbytniczego (wlewki) lub zastrzyku (ampułki).

Zobacz też: Czym są napady lęku?

Drogi podania tego leku psychotropowego są różne. Występuje jako tabletki (Relanium 2 mg oraz 5 mg), roztwór do iniekcji oraz wlewki doodbytnicze. Diazepam bez recepty nie jest dostępny, a cena z tego względu, że są to produkty medyczne nierefundowane, może różnić się w każdej aptece. Diazepam może być przepisywany zarówno dorosłym, jak i dzieciom, ale nie nadaje się do leczenia lęków i problemów ze snem u dzieci. Nie należy stosować go u dzieci do 6. roku życia.

Uzależnienie od diazepamu – jak długo można stosować?

Ten lek psychotropowy nadaje się tylko do krótkotrwałego stosowania (do 4 tygodni), ponieważ szybko uzależnia oraz może rozwinąć się tolerancja na jego działanie. Zwykle nie powinien być przyjmowany dłużej niż 2 do 4 tygodni. Niezbędny jest w tym okres, w którym dawka jest stopniowo zmniejszana. Odstawienie nie powinno przebiegać nagle.

Stosowanie benzodiazepin może prowadzić do uzależnienia psychicznego i fizycznego. Ryzyko uzależnienia wzrasta z dawką i z czasem trwania leczenia, jest większe u pacjentów nadużywających alkoholu lub innych leków psychotropowych. Bardzo ważne jest regularne monitorowanie takich pacjentów oraz unikanie rutynowego powtórnego przepisywania leków.

Diazepam – działania niepożądane i przeciwwskazania

Częste działania niepożądane diazepamu obejmują:

• senność,
• zawroty głowy,
• splątanie i mniejszą czujność,
• zmniejszoną emocjonalność,
• osłabienie mięśni,
• ból głowy,
• podwójne widzenie.

Przeciwwskazaniem do stosowania tego leku są:

• poważne trudności w oddychaniu (depresja oddechowa, astma),
• zespół bezdechu sennego,
• długotrwałe choroby psychotyczne (schizofrenia),
• poważne uszkodzenia wątroby i nerek,
• karmienie piersią.

Przed przyjęciem diazepamu należy poinformować lekarza, jeśli podejrzewa się ciążę. Diazepam może być szkodliwy dla rozwijającego się dziecka i nie należy go stosować, chyba że lekarz uzna to za niezbędne, szczególnie w pierwszym i trzecim trymestrze ciąży oraz przed porodem lub w trakcie porodu.

Diazepam – interakcje z lekami i alkoholem

Metabolizm utleniania diazepamu zachodzi przy udziale izoenzymów CYP3A oraz CYP2C19, dlatego leki wpływające na aktywność tych cytochromów mogą modyfikować jego działanie. Cymetydyna, ketokonazol, fluwoksamina, fluoksetyna, omeprazol, które są inhibitorami tych enzymów, mogą prowadzić do zwiększonego i przedłużonego działania uspokajającego. Istnieją także doniesienia, że diazepam wpływa na metaboliczną eliminację fenytoiny. Nasilenie działania uspokajającego, wpływu na układ oddechowy oraz parametry hemodynamiczne obserwuje się przy jednoczesnym stosowaniu benzodiazepin z lekami działającymi depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy, takimi jak:

• leki przeciwpsychotyczne,
• leki przeciwlękowe/uspokajające,
• leki przeciwdepresyjne,
• leki nasenne,
• leki przeciwpadaczkowe,
• opioidowe leki przeciwbólowe,
• leki znieczulające,
• leki przeciwhistaminowe o działaniu uspokajającym.

Należy unikać jednoczesnego stosowania diazepamu z alkoholem i/lub lekami hamującymi ośrodkowy układ nerwowy. Takie skojarzenie może zwiększyć efekt kliniczny diazepamu, w tym silne uspokojenie, klinicznie istotną depresję oddechową i/lub sercowo-naczyniową. Po przyjęciu diazepamu przez co najmniej 36 godzin nie wolno pić alkoholu.