Omeprazol – co to za lek, kiedy przyjmować, jak stosować, skutki uboczne, przeciwwskazania

Omeprazol – co to za lek i jak działa?

Omeprazol to lek należący do grupy o nazwie inhibitory pompy protonowej. Mechanizm działania omeprazolu oraz innych leków z tej grupy polega na hamowaniu K⁺/H⁺ - ATP-azy, nazywanej także pompą protonową. ATP-aza to enzym, który występuje na powierzchni komórek żołądka i bierze udział w wydzielaniu kwasu żołądkowego.

Omeprazol nie tylko zmniejsza ilość soku żołądkowego, ale wykazuje także właściwości hamujące rozwój bakterii Helicobacter pylori. Działanie takie wynika ze zwiększenia dostępności antybiotyków, które w środowisku z mniejszą ilością soku żołądkowego skuteczniej usuwają Helicobacter pylori.

Czytaj również: Leki na wymioty – jakie wybrać?

Omeprazol – wskazania – kiedy przyjmować?

Lek omeprazol stosowany jest najczęściej jako osłona żołądka, przełyku oraz dwunastnicy. Preparaty z omeprazolem stosuje się u osób, u których konieczne jest zmniejszenie ilości wydzielanego kwasu solnego.

Wskazania do stosowania omeprazolu to m.in.:

• choroba wrzodaowa żołądka lub dwunastnicy;
• zakażenie Helicobacter pylori;
• refluksowe zapalenie przełyku;
• objawy niestrawności;
• zgaga;
• osłona przy przyjmowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ).

Nadmiar soków żołądkowych drażni ściany przewodu pokarmowego, dając objawy takie jak zgaga, czy zarzucanie treści pokarmowej, ale stanowi także ryzyko rozwoju chorób układu pokarmowego. Stosowanie omeprazolu na wrzody ułatwia gojenie się błony śluzowej. Ponadto lek ten zażywa się osłonowo w trakcie terapii innymi środkami, które zwiększają wydzielanie soku żołądkowego. Omeprazol z antybiotykiem łączony jest w przypadku eradykacji (usuwania) H. pylori.

Przeczytaj też: Ból brzucha po alkoholu

Lek omeprazol dożylnie podaje się w przypadkach, takich jak:

• zespół Zollingera-Ellisona – objawem tej choroby jest nadprodukcja gastryny, która zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i może wywoływać wrzody. Przyczyną jest jednak guz zlokalizowany najczęściej w dwunastnicy. Choroba często jest diagnozowana, gdy początkowe leczenie zakładanej choroby wrzodowej nie daje efektów.
• Zapobieganie zachłystowemu zapaleniu płuc przed znieczuleniem ogólnym – w przypadku osób, które mogłyby w trakcie narkozy zachłysnąć się treścią żołądka.

Omeprazol – dawkowanie, ulotka, jak stosować?

Doustne preparaty z omeprazolem przeznaczone są dla dorosłych oraz dla dzieci powyżej 3. roku życia. Kapsułki dojelitowe należy połykać w całości, popijając wodą. W przypadku osób mających trudności w przełykaniu, kapsułki można otworzyć i wymieszać ich zawartość w niewielkiej ilości wody, jogurtu lub soku owocowego.

Omeprazol należy przyjmować przed jedzeniem, na czczo, przynajmniej pół godziny przed posiłkiem. Pokarm nie wpływa na wchłanianie leku, jednak każdy posiłek zwiększa wydzielanie kwasu solnego. Omeprazol przyjęty rano szybko wchłania się z dwunastnicy i zaczyna działać, chroniąc przewód pokarmowy przez cały dzień. Według informacji, jakie zawiera ulotka preparatów z omeprazolem, dawkowanie uzależnione jest od wieku osoby chorej oraz dolegliwości.

• Leczenie dorosłych z chorobą wrzodową najczęściej wymaga stosowania leku omeprazol 20 mg, przyjmowanego raz dziennie – rano przed śniadaniem. W niektórych przypadkach lekarz zaleca zwiększenie dawki do 40 mg.
• Jeśli chory cierpi na refluks i towarzyszącą mu zgagę, często wystarcza przyjmowanie preparatów zawierających omeprazol 20 mg lub 40 mg.
• Leczenie H. pylori zwykle wymaga przyjmowania 20 mg 2 razy na dobę, lub 40 mg omeprazolu w dawce pojedynczej.

Jak długo stosować omeprazol? Długość leczenia także zależy od wskazań. Najczęściej lek przyjmuje się przez 2–4 tygodnie, a jeśli efekty nie są zauważalne, należy zwrócić się do lekarza. Stosowanie omeprazolu przy H.pylori razem z zaleconymi antybiotykami trwa najczęściej 7–14 dni, niekiedy leczenie należy powtórzyć.

Omeprazol stosuje się także w celu zapobiegania nawrotom chorób żołądka lub dwunastnicy, a także jako profilaktyka u osób ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia takich dolegliwości. Wówczas dawkowanie ustala lekarz, a Pacjent powinien odbywać regularne wizyty kontrolne. Często dawka wystarczająca to omeprazol 10 mg przyjmowany rano.

Kiedy omeprazol zaczyna działać? Lek ten po podaniu doustnym osiąga maksymalne stężenie po 1–3 godzinach. Całkowite efekty uzyskuje się jednak dopiero po kilku dniach stosowania. Pierwsza dawka jest nawet dwukrotnie mniej skuteczna niż ta sama dawka leku zastosowana po kilku dniach. Z kolei omeprazol podany dożylnie rozpoczyna działanie natychmiast, a jego dostępność biologiczna wynosi 100 proc.

Czytaj również: Choroba Pompego – co to jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Omeprazol – cena (refundacja), preparaty bez recepty, zamienniki

Niektóre preparaty z omeprazolem podlegają refundacji, co oznacza, że ich cena jest taka sama w każdej aptece. Zamienniki mają jednak odmienną cenę, producenta i opakowanie. Leki refundowane są dostępne jedynie na receptę. Również omeprazol w dawce 40 mg dostępny jest tylko z przepisu lekarza.

Omeprazol bez recepty można kupić jedynie w dawce 10 mg i 20 mg. Cena za kapsułki rozpoczyna się od kilku złotych (5 –7 zł) za 14 kapsułek i różni się w zależności od dawki i producenta.

Omeprazol – przeciwwskazania – ciąża, alkohol, interakcje z lekami

Omeprazol przenika do mleka kobiecego, ale jego wpływ na dziecko jest mało prawdopodobny. Nie należy jednak stosować tego leku podczas karmienia piersią oraz w ciąży, jeśli lekarz nie zdecyduje inaczej.

Według informacji, jakie zawiera ulotka, omeprazol nie wchodzi w interakcje z alkoholem. Warto jednak pamiętać, że alkohol silnie stymuluje wydzielanie kwasu solnego, więc zestawienie alkohol i omeprazol jest całkowicie przeciwstawne. Dla osiągnięcia korzystnych efektów terapii najlepiej jest zrezygnować z napojów procentowych.

Szczególną ostrożność powinny zachować osoby z zaburzeniami czynności wątroby. Ponadto, omeprazol może wchodzić w interakcje z innymi lekami, dlatego jeśli poza tym lekiem stosowane są inne preparaty, najlepiej poradzić się lekarza.

Możliwe są interakcje z lekami takimi jak np.:

• nelfinawir, atazanawir (leki przeciwwirusowe) – nie zaleca się łącznego stosowania;
• ketokonaloz i itrakonazol;
• diazepam, fenytoina, warfaryna;
• klarytromycyna;
• digoksyna;
• klopidogrel;
• ryfampicyna;
• ziele dziurawca.

Przeczytaj też: Pylera – lek na Helicobacter pylori

Omeprazol – skutki uboczne

Omeprazol to pierwszy inhibitor pompy protonowej wprowadzony do lecznictwa. Obecnie dostępnych jest wiele preparatów tego typu, wykazujących mniejsze ryzyko działań niepożądanych. Pomimo, że lek ten dostępny jest bez recepty, należy stosować go z rozwagą, ponieważ może wykazywać skutki uboczne. Ponadto, przyczyna zgagi powinna być zawsze zdiagnozowana przez lekarza, a osoba mająca problemy żołądkowe musi przeprowadzać badania kontrolne, które określą stan śluzówki żołądka oraz ewentualne powikłania po długotrwałym narażeniu na nadmiar kwasu solnego.

Możliwe działania niepożądane omeprazolu to m.in.:

• bóle głowy;
• biegunki lub zaparcia, wzdęcia;
• nudności, wymioty;
• zawroty głowy, zaburzenia równowagi, nieostre widzenie;
• senność lub bezsenność;
• zapalenie skóry, wysypka, świąd, pokrzywka, wysypka pęcherzowa, rumień;
• zwiększona aktywność enzymów wątrobowych;
• nadmierne pobudzenie, agresja;
• stany depresyjne, omamy;
• suchość w jamie ustnej;
• kandydoza (drożdżyca) przewodu pokarmowego;
• zespół Stevensa-Johnsona;
• wypadanie włosów;
• bóle stawów, osłabienie mięśni;
• zapalenie lub niewydolność wątroby;
• ginekomastia;
• leukopenia;
• trombocytopenia;
• impotencja;
• reakcje nadwrażliwości – obrzęk, gorączka, zapalenie nerek, wstrząs;
• zwiększona potliwość;
• hiponatremia (niedobór sodu);
• hipokaliemia (niedobór potasu);
• niedobór magnezu;
• zaburzenia smaku.