Maślan sodu – co to jest? Właściwości, zastosowanie, skutki uboczne

Maślan sodu i kwas masłowy – co to jest?

Kwas masłowy (kwas butanowy) to substancja, która naturalnie występuje w jelicie grubym (okrężnicy) należąca do grupy krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych – SCFA. Wytwarzają go bakterie jelitowe i stanowi on podstawowe źródło energii dla kolonocytów – komórek nabłonka jelit. Jeżeli z pewnych względów jego wytwarzanie zostanie ograniczone, może się to wiązać z wystąpieniem zaburzeń ze strony układu pokarmowego.

Kwas masłowy jest również obecny w niektórych produktach spożywczych, m.in. w mleku i przetworach mlecznych, lecz ilość ta jest niewystarczająca, aby wspierał on zdrowie jelit.

Ze względu na to, iż kwas masłowy nawet w niewielkich ilościach odznacza się silnym zapachem zjełczałego masła, w celach klinicznych stosuje się jego sole, głównie maślan sodu.

Właściwości – na co pomaga maślan sodu?

Maślan sodu znalazł szerokie zastosowanie przy prewencji chorób jelit oraz łagodzeniu dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Porównując wszystkie krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, to właśnie ten związek wykazuje najsilniejsze działanie już nawet w niskich stężeniach.

Maślan sodu odpowiada za:

• utrzymanie integralności bariery jelitowej;
• utrzymanie prawidłowego pH;
• wspieranie równowagi mikrobiologicznej;
• wspomaganie odporność błony śluzowej jelita;
• łagodzenie stanów zapalnych jelit;
• uszczelnianie błony śluzowej jelita;
• zmniejszenie ryzyka wystąpienia nowotworu jelita grubego.

Zastosowanie maślanu sodu w zaburzeniach flory jelitowej

Maślan sodu wykazuje zastosowanie w takich przypadkach jak:

• nieswoiste choroby zapalne jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego);
• zespół jelita drażliwego;
• choroba uchyłkowa jelita grubego;
• zakażenia jelit;
• zaparcia, biegunki, wzdęcia, dyspepsje;
• zaburzenia wchłaniania w przewodzie pokarmowym;
• zapalenia jelita grubego po przebytej radioterapii;
• inne choroby jelita cienkiego i grubego w tym nowotworowe.

Maślan sodu a wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna

Choroby te należą do nieswoistych chorób zapalnych jelit (NChZJ). Ich przyczyny nie są jeszcze do końca poznane, lecz uważa się, że mogą je wywoływać czynniki genetyczne i środowiskowe. Ich objawy to przewlekłe bóle brzucha, biegunki, chroniczny stan zapalny oraz zaburzenia trawienia i wchłaniania.

W niektórych badaniach zaobserwowano, iż pacjenci z NChZJ, którzy mieli podawany maślan sodu, w analizie histopatologicznej i endoskopowej doświadczyli poprawy stanu błony śluzowej jelita grubego. Co ważne, obniżyła się również częstotliwość oddawania stolca oraz zmniejszyła się ilość krwi w kale.

Wg wielu badań uważa się, iż suplementacja maślanem sodu w NChZJ wspiera regenerację jelitową, działa przeciwzapalnie oraz niweluje problemy z wypróżnianiem. Warto go również stosować w celu podtrzymania remisji.

W jakiej formie występuje maślan sodu?

Coraz częściej maślan sodu produkuje się w postaci mikrokapsułek dojelitowych, które następnie umieszcza się w większych kapsułkach. Dzięki technologii mikrokapsułkowania maślan nie zostanie wchłonięty w górnym odcinku przewodu pokarmowego, lecz dotrze aż do jelita grubego.

Substancją czynną w tego typu suplementach diety jest sól sodowa kwasu masłowego. Otoczka mikrokapsułek wytwarzana jest zazwyczaj z kwasu stearynowego, natomiast otoczka kapsułki z żelatyny lub wersji wegańskiej z hydroksypropylometylocelulozy.

Jak przyjmować maślan sodu?

Suplementy diety zawierające maślan sodu powinny być przyjmowane zgodnie z zaleceniami umieszczonymi na opakowaniu preparatu. Najczęściej zaleca się spożywać jedną kapsułkę dwa razy dziennie wraz z posiłkiem. Kurację należy stosować przez min. 3 miesiące lub wg zaleceń lekarza. Nie powinno się przekraczać zalecanej dziennej porcji.

Czy maślan sodu ma skutki uboczne?

Maślan sodu jest uważany za związek bezpieczny dla zdrowia i do tej pory nie odnotowano skutków ubocznych po jego zastosowaniu. W niektórych przypadkach mogą wystąpić reakcje alergiczne na składniki zawarte w preparatach z maślanem sodu.

Maślan sodu – przeciwwskazania

Maślanu sodu nie powinny przyjmować osoby z alergią lub nadwrażliwością na którykolwiek ze składników preparatu oraz dzieci poniżej 7 roku życia. Nie zaleca się stosowania go w przypadku problemów z połykaniem.

Maślan sodu a ciąża i karmienie piersią

Obecnie ze względu na brak wystarczającej liczby badań, kobiety w ciąży oraz karmiące piersią nie powinny przyjmować preparatów z maślanem sodu.

Czy maślan sodu powoduje tycie?

Niektóre preparaty zawierające maślan sodu mają na opakowaniach podaną informację, iż składnik ten może sprzyjać przybieraniu na masie ciała. Część badań potwierdzająca tę tezę była przeprowadzana na zwierzętach, u których po zastosowaniu maślanu sodu zaobserwowano wzrost apetytu oraz zwiększenie masy ciała.

W przypadku badań na ludziach nie ma jednoznacznego potwierdzenia czy preparat ten ingeruje w masę ciała człowieka. Istnieją jednak pewne przypuszczenia, mówiące o jego korzystnym wpływie na proces odchudzania. Okazuje się, że preparaty na bazie maślanu sodu mogą łagodzić stany zapalne jelit, poprawiać insulinowrażliwość oraz wyrównywać zaburzenia flory jelitowej, które często mają miejsce u osób otyłych. Dlatego też uważa się, że maślan sodu pośrednio może przyczynić się do redukcji masy ciała, jednakże należy przeprowadzić więcej badań w tym obszarze.