Krew w kale – jakie przyczyny są najczęstsze?

Czy krew w stolcu to hemoroidy?

Krew w kale jest objawem bardzo wielu chorób, dlatego żeby rozpocząć diagnostykę, należy przeprowadzić dokładnie wywiady lekarskie i ustalić ilość krwi, jej kolor i konsystencję stolca.

Świeża krew w kale barwy żywoczerwonej najczęściej oznacza obecność guzków krwawniczych (hemoroidy). Ilość krwi nie jest duża. Często widoczna jest krew na papierze toaletowym, a chory odczuwa także inne dolegliwości, takie jak pieczenie, świąd odbytu przy oddawaniu stolca lub zaparcia. Hemoroidy mogą być dokuczliwe, ale objawy można łagodzić miejscowo czopkami dostępnymi w aptece bez recepty i tylko sporadycznie wymagają leczenia operacyjnego. Zawsze jednak należy skonsultować się z lekarzem w celu przeprowadzenia diagnostyki.

Częstą przyczyną krwawienia z odbytu jest szczelina odbytu – pęknięcie skóry w okolicy odbytu, które najczęściej związane jest z przewlekłymi biegunkami, zaparciami lub pojawia się u kobiet po porodzie.

Świeże krwawienie z odbytu pojawia się także przy uchyłkach jelita grubego. Świeża krew w stolcu jest także jednym z objawów raka jelita grubego.

Zobacz też: Guzek w odbycie – co może oznaczać?

Krew w kale i śluz w kale – jakie przyczyny?

Obecność świeżej krwi w kale wraz ze śluzem w stolcu może świadczyć o nieswoistym zapaleniu jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego). Jest to grupa chorób przewlekłych, nieuleczalnych, które znacznie obniżają komfort i jakość życia pacjentów, dlatego wymagają szybkiej diagnozy i wdrożenia odpowiedniego leczenia. Krwiste biegunki są rzadkością, najczęściej na papierze toaletowym pojawia się niewielka ilość krwi i śluzu.

Jeśli krwi w kale towarzyszy gorączka oraz bóle brzucha, to prawdopodobnie przyczyną tych objawów jest infekcja bakteryjna bądź wirusowa. Inne przyczyny to: uchyłki jelita, polipy oraz rak jelita grubego, który stwierdza się u około 2 proc. osób z widocznym krwawieniem. Właśnie ze względu na możliwość rozwoju nowotworu nie można bagatelizować obecności krwi w stolcu i zawsze należy udać się do lekarza.

Zmiana barwy stolca na czerwoną nie musi być objawem choroby, a jedynie skutkiem naszej diety. Kolor ciemnoczerwony mogą powodować spożywane w większej ilości buraki, jagody i lukrecja.

Smoliste stolce mają ciemną, niemal czarną barwę i są wynikiem krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego. Bakterie jelitowe oddziałują na hemoglobinę zawartą we krwi i przekształcają ją do hematyny – stąd czarny kolor.

Czytaj również: Krwawienie owulacyjne – plamienie podczas owulacji

Krwawienie z przewodu pokarmowego – przyczyny

Główne przyczyny krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego to:

• wrzód żołądka lub dwunastnicy – często obecność krwi w kale jest pierwszym objawem choroby, a krwawienie zdarza się u 20 proc. osób z chorobą wrzodową w ciągu całego ich życia,
• zapalenie nadżerkowe błony śluzowej żołądka,
• żylaki przełyku – rozwijają się one najczęściej w przebiegu długiego uzależnienia od alkoholu, grożą masywnym krwotokiem i często wymagają leczenia endoskopowego,
• zespół Mallory'ego-Weissa – rzadko występujące linijne pękniecie błony śluzowej przełyku (warstwa wewnętrzna) na skutek silnych wymiotów, często związanych z nadużywaniem alkoholu.

Krwawienia z górnego odcinka układu pokarmowego oprócz smolistego kału objawiają się także fusowatymi wymiotami (o wyglądzie czarnych fusów kawy).

Krew w kale i na papierze toaletowym – jakie badania zrobić?

Zauważenie każdej ilości krwi w kale czy czarnego stolca powinno być skontrolowane przez lekarza. Na początek ważne jest zebranie dokładnego wywiadu i zlecenie wykonania morfologii krwi z rozmazem, aby wykluczyć niedokrwistość, która często towarzyszy krwawieniom.

Chory powinien zostać zbadany per rectum (przez odbyt). Aż 50 proc. guzów odbytnicy znajduje się w zasięgu palca, a ponadto można stwierdzić obecność guzków krwawniczych.

Do ustalenia miejsca krwawienia z odbytu niezbędne jest wykonanie badań endoskopowych: panendoskopii (badanie przełyku, żołądka i dwunastnicy) oraz kolonoskopii (badanie całego jelita grubego). Rzadko wykonuje się pasaż przewodu pokarmowego lub wlew doodbytniczy – badania radiologiczne z podaniem specjalnego środka kontrastowego.

Krew w kale – co robić i jak sprawdzić, czy to rak odbytu?

Jeśli chory nie zauważa krwi w kale, ale ma inne dolegliwości (np. silne, nawracające bóle brzucha, naprzemiennie występujące biegunki i zaparcia, wymioty czy mdłości), wówczas można wykonać badanie ogólne kału w celu wykrycia w nim krwi utajonej. Zaleca się wykonanie tego badania raz do roku u osób po 50. roku życia jako ważny element diagnostyki w kierunku raka jelita grubego.

Jedną próbkę kału w specjalnym pojemniczku oddaje się do badania, które wykrywa obecność hemoglobiny (białka zawartego w czerwonych krwinkach). Wynik dodatni nie oznacza rozpoznania raka, a jedynie zobowiązuje do przeprowadzenia diagnostyki w celu wykrycia przyczyny krwawienia. Wówczas lekarz może zlecić kolonoskopię, gdzie w przypadku wykrycia zmiany o charakterze guzka czy polipa pobrany zostanie wycinek i wykonane badanie histopatologiczne.

Przyjmuje się, że po wykryciu obecności krwi w stolcu, oprócz nowotworu jelita grubego, należy wziąć pod uwagę także polipy esicy i hemoroidy wewnętrzne. Wszelkie decyzje o leczeniu związane z obecnością krwi w kale są uzależnione od wyników przeprowadzonych badań i postawionego rozpoznania.

Test na krew utajoną w kale

Jeżeli nie widać krwi gołym okiem (np. na bieliźnie), wówczas w celu potwierdzenia czy ma miejsce drobne krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego wykonuje się wspomniany już test na krew utajoną w kale. Dodatni wynik nie oznacza masywnego krwotoku, stolca zabarwionego na kolor czerwony lub czarny. Konsystencja stolca zazwyczaj także jest prawidłowa. W warunkach fizjologicznych krew w stolcu jest obecna w bardzo małej ilości, która nie jest wykrywana przez testy, które można wykonać samodzielnie w domu.

Szeroko stosowany w tej chwili test FOBT można kupić bez recepty w aptece. Powinien być stosowany przez osoby znajdujące się w największej grupie ryzyka wystąpienia raka jeśli grubego – osób po 50-tym roku życia, obciążonych genetycznie, chorujących na polipy jelita grubego, ze stwierdzonymi zmianami w jelicie. Cena testu na krew utajoną w kale nie przekracza 20 złotych. Jest to najprostszy i najważniejszy test przesiewowy w kierunku raka jelita grubego.

Wykonuje się go w bardzo prosty sposób – przy pomocy szpatułki, należy nałożyć próbkę kału w specjalnie oznaczone miejsce. Wynik dodatni testu na krew utajoną jest wtedy, gdy pojawiają się 2 paski zabarwione na różowo. W celu potwierdzenia zalecane jest wykonanie testu na krew utajoną w laboratorium. Należy pamiętać, że test może wypaść fałszywie dodatni, gdy obecność krwi spowodowana będzie innymi przyczynami, np. drobną raną czy krwawiącym hemoroidem.