Krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego

Przyczyny krwawienia z przewodu pokarmowego

Krwawienie z przewodu pokarmowego jest stanem, w którym w wyniku różnorodnych przyczyn dochodzi do ostrej lub przewlekłej utraty krwi drogą układu pokarmowego. Przyjmuje się, że jeżeli krwawienie wywodzi się z przełyku, żołądka lub dwunastnicy, mówimy o krwawieniu z górnego odcinka przewodu pokarmowego.

Jeśli krew pochodzi z jelita cienkiego lub grubego – jest to krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Ostre i masywne krwawienie może być przyczyną wstrząsu i zgonu. Przewlekłe krwawienie zwykle prowadzi do niedokrwistości. Pacjenci z żylakami odbytu często zgłaszają podkrwawianie.

Krwawienie do dolnego odcinka przewodu pokarmowego stanowi mniejszą część krwawień do przewodu pokarmowego. Częściej dotyczy schorzeń jelita grubego niż cienkiego. Do najczęstszych z nich zaliczamy niżej opisane stany chorobowe.

Zobacz też: Guzek w odbycie – co może oznaczać?

• Choroba hemoroidalna – jest ona wywołana obecnością przerośniętych guzków krwawniczych odbytu, potocznie zwanych hemoroidami. W niektórych sytuacjach (na przykład podczas przewlekłych zaparć lub długiego pozostawania w pozycji siedzącej) hemoroidy mogą pękać, powodując krwawienie. Może być ono jawne i dość masywne. Częściej jednak zdarza się lekkie krwawienie oraz plamienie bielizny.
• Rak jelita grubego – jest on jednym z najczęściej występujących nowotworów i poza jawnym krwawieniem może także powodować krwawienie utajone, objawiające się przewlekłą niedokrwistością. Do innych objawów raka jelita grubego należą: spadek masy ciała, bóle brzucha, zmiana rytmu wypróżnień (biegunki na zmianę z zaparciami).
• Uchyłki jelita grubego – są to uwypuklenia ściany jelita na zewnątrz. Uchyłki mogą ulegać stanom zapalnym, w wyniku których pojawia się krwawienie, nieraz masywne.
• Szczelina odbytu – jest to podłużny ubytek błony śluzowej odbytu, który powstaje w wyniku przewlekłych zaparć, siedzącego trybu życia lub urazów okolicy odbytu. Poza krwawieniem szczelina odbytu powoduje silny ból, głównie w czasie i po wypróżnieniu.
• Polipy jelita grubego – najczęściej są to gruczolaki. Niektóre z nich mogą prowadzić do rozwoju raka.
• Nieswoiste zapalenia jelit – zaliczamy do nich wrzodziejące zapalenie jelita grubego oraz chorobę Leśniowskiego-Crohna. Są to przewlekłe choroby zapalne przewodu pokarmowego, w których dochodzi do uszkodzenia ściany jelit z krwawieniem, biegunką i bólami brzucha.
• Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego – jest to schorzenie wywołane przez toksyny bakterii Clostridium difficile, które powodują powstawanie w jelicie tak zwanych tarczek (błon rzekomych), pod którymi znajduje się uszkodzona, krucha i krwawiąca błona śluzowa. Do rozwoju rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego predysponuje długotrwała antybiotykoterapia, która powoduje zniszczenie fizjologicznej flory jelitowej i nadmierny wzrost Clostridium difficile .
• Inne, rzadsze przyczyny – popromienne zapalenie jelita grubego, obecność ciała obcego.

Przeczytaj też: Czym jest choroba popromienna?

Objawy krwawienia do przewodu pokarmowego

Objawy krwawienia do przewodu pokarmowego są zależne od jego dynamiki. Powolne i słabe krwawienie może w ogóle nie być zauważone przez chorego lub może on zgłaszać okresowe pojawianie się krwi w stolcu lub zauważać plamy krwi na bieliźnie lub papierze toaletowym.

Takie przewlekłe, skąpoobjawowe krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego zwykle prowadzą do przewlekłej niedokrwistości, która jest wykrywana przypadkowo w czasie wykonywania rutynowych badań w gabinecie lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Najczęstsze objawy niedokrwistości to: uczucie osłabienia, szybka męczliwość, bóle i zawroty głowy, zaburzenia uwagi i koncentracji, bladość skóry i śluzówek – jamy ustnej, spojówek.

Masywne krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego prowadzi do szybkiego rozwoju hipowolemii (niedoboru krwi krążącej), włącznie ze wstrząsem hipowolemicznym. Niedobór krwi krążącej może spowodować niedokrwienie ważnych dla życia narządów (nerki, serce) oraz ich niewydolność. Jeśli krwawienie nie zostanie szybko opanowane, a objętość krwi nie zostanie uzupełniona, rozwija się niewydolność wielonarządowa mogąca doprowadzić do zgonu chorego.

Drobnemu podkrwawianiu, które ma miejsce w przypadku hemoroidów, może towarzyszyć także swędzenie odbytu, pieczenie, uczucie niepełnego wypróżnienia. Bywa także, że hemoroidy są widoczne i dobrze wyczuwalne przez pacjenta.

Czytaj również: Krwawienie owulacyjne – plamienie podczas owulacji

Postępowanie w przypadku krwawienia z przewodu pokarmowego

Leczenie krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego zależy od jego przyczyny. Jest to zazwyczaj leczenie chirurgiczne lub endoskopowe. W terapii nieswoistych chorób zapalnych jelit znaczenie mają glikokortykosteroidy oraz leki immunosupresyjne, jednak niejednokrotnie (zwłaszcza w przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna) konieczne jest leczenie chirurgiczne polegające na usunięciu fragmentów jelita.

Guzki krwawnicze odbytu i ostrą szczelinę odbytu można początkowo leczyć zachowawczo za pomocą preparatów zawierających diosminę i rozluźniających mięśnie zwieraczy odbytu.

Przewlekła niedokrwistość spowodowana utajonym krwawieniem wymaga stosowania preparatów suplementacyjnych żelaza. Natomiast w doraźnym leczeniu masywnego krwawienia najistotniejsze jest uzupełnienie objętości wewnątrznaczyniowej poprzez przetaczanie płynów oraz przetaczanie preparatów krwiopochodnych,