Ból odbytu – dlaczego boli w odbycie?

Ból odbytu i okolic może pojawić się w wyniku wielu chorób. Ból ma różne nasilenie i pojawia się w różnych sytuacjach, w zależności od przyczyny, która go wywołała. Czasami nasila się podczas siedzenia, dotyku. Dla wielu schorzeń proktologicznych charakterystyczne jest to, że odbyt boli podczas wypróżniania i silnego parcia na stolec.

Najczęstszą przyczyną tego typu dolegliwości są hemoroidy. Pacjent odczuwa dyskomfort, pieczenie i świąd. Silny ból odbytu towarzyszy zaawansowanej formie choroby hemoroidalnej. Za te dolegliwości odpowiadają nie tylko zmiany zapalnie, ale także zakrzepowe. charakterystyczne jest to, że pojawia się nie tylko ból odbytnicy, ale także krwawienie widoczne na bieliźnie, w kale i na papierze toaletowym.

Przeczytaj: Krwawienie podczas stosunku – co może oznaczać?

Szczelina odbytu to kolejna choroba wywołująca dolegliwości bólowe. Jest to linijne rozdarcie tkanek. Charakteryzuje się tym, że występuje ostry i bardzo silny ból odbytu przy oddawania stolca. Objawem towarzyszącym może być krwawienie świeżą, jasnoczerwoną krwią.

Przyczyna bólu w odbycie może być ropień okołoodbytniczy. Jest nagły i silny, często występuje. Pacjenci opisują swoje dolegliwości jako pulsowanie w odbycie. Dodatkowym objawem może być gorączka. Zakażenie bakteryjne powoduje narastające dolegliwości. Możliwe jest także zakażenie grzybicze, w którym dolegliwości bólowe narastają wolniej i przedłużają się. Jako potencjalną przyczynę warto wspomnieć także przetokę okołoodbytniczą, czyli patologiczne połączenie kanału odbytu ze skórą – dolegliwości bólowe pojawiają się, gdy przetoka ulega zatkaniu lub gdy tworzy się ropień. Wypadanie odbytu to kolejna przyczyna nieprzyjemnych dolegliwości.

Czy bóle mogą oznaczać, że jest to rak odbytu? Dolegliwości takie mogą oznaczać nowotwór, zazwyczaj bezpośrednią przyczyną jest powiększająca się masa guza. Daje nie tylko dolegliwości bólowe odbytu, ale także utrudnia wypróżnianie, pojawiają się tak zwane stolce ołówkowe.

Zobacz też: Guzek w odbycie – co może oznaczać?

Ból okolic odbytu – jakie przyczyną są częste?

Nie tylko chory odbyt może powodować bóle w okolicy krocza. Dolegliwości zlokalizowane w tej okolicy możgą być następstwem chorób przenoszonych drogą płciową (np. opryszczka, rzeżączka czy kłykciny). Ból powodowany jest przez miany na skórze i błonie śluzowej. Zazwyczaj są to bolesne grudki i pęcherzyki wokół odbytu.

Dolegliwościom winne są także zmiany na skórze w chorobach dermatologicznych i stany zapalne skóry tej okolicy. Mogą także dawać przykre dolegliwości bólowe. Zapalenie odbytu, czyli końcowego odcinka przewodu pokarmowego, wchodzi w skład zapalenia odbytnicy (proctitis). Proces zapalny obejmuje błonę śluzową jelita. Ta choroba odbytu najczęściej pojawia się u mężczyzn w trzeciej i czwartej dekadzie życia.

Warto wspomnieć o chorobach jelit, zwłaszcza ich końcowego odcinka. Ból związany jest nie tylko ze skłonnością do powstawania stanu zapalnego, ale także tendencją do ciągłych biegunek. Dotyczy to choroby Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego jelita grubego.

Ból odbytu po stosunku u kobiet może być powodowany chorobami ginekologicznymi. Charakterystyczne jest to, że ból w okolicy odbytu odczuwalny jest przy skurczach macicy.

Przyczyną mogą być względy ortopedyczne: urazy (np. kości guzicznej), zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, guzy kości. Za ból okolic odbytu mogą odpowiadać choroby neurologiczne, takie jak stwardnienie rozsiane.

To też może Cię zainteresować: Śmierdzące stopy – przyczyny, leczenie

Ból w odbycie – objawy niepokojące

Jeżeli boli w odbycie, należy przede wszystkim pilnie obserwować potencjalne objawy towarzyszące. Pierwszym alarmującym jest najczęściej krwawienie. Tu należy zaznaczyć, że krew nie zawsze oznacza raka odbytu. Częściej pacjenci dowiadują się, że są to hemoroidy lub szczelina.

Najczęściej występuje ból odbytu po wypróżnieniu, bądź nasila się w tym momencie. Dzieje się tak w przypadku szczeliny odbytu. Również w przypadku raka odbytu ból nasila się przy defekacji. Jeżeli występuje stale, przyczyną może być ropień, guz czy zakrzepnięty guzek krwawniczy. Bywa, że ból jest tak intensywny, że chory nie może siedzieć. Dzieje się tak często w przypadku ropnia okołoodbytniczego.

Obrzęk i zaczerwienienie towarzyszące bólowi odbytu najczęściej współwystępują ze stanami zapalnymi i ropniami. Może pojawiać się też wydzielina (częsta w infekcjach grzybiczych). Jeżeli nagle pojawia się twardy, bolesny guzek, jest to najprawdopodobniej zakrzepnięty hemoroid. Hemoroidom po porodzie, w ciąży itd. może towarzyszyć również krwawienie, zwłaszcza podczas oddawania stolca. Krwawienie może wystąpić też w przypadku szczeliny odbytu. Gdy guzek powiększa się stopniowo w dłuższym okresie czasu, należy wykluczyć nowotwór.

To też może Cię zainteresować: Ból pośladków – przyczyny, leczenie, zabiegi, domowe sposoby

Samoistne zespoły bólowe odbytu i odbytnicy

Samoistne zespoły bólowe odbytu i odbytnicy to enigmatyczna grupa dolegliwości związanych z bólem tej okolicy oraz czasem zaburzeniami w oddawaniu stolca. Dwukrotnie częściej z powodu samoistnych zespołów bólowych odbytu i odbytnicy cierpią kobiety, najczęściej w wieku od 20 do 45 lat.

Przed postawieniem takiego rozpoznania należy wykluczyć wszystkie organiczne przyczyny bólu odbytu. Pacjenci tacy powinni mieć wykonany szereg badań: rektoskopię, USG przezodbytnicze czy zdjęcie RTG, by wykluczyć przede wszystkim nowotwór. Czasem, jeśli to konieczne, wykonuje się tomografię komputerową czy rezonans magnetyczny.

Wyróżnia się kilka samoistnych zespołów bólowych odbytu i odbytnicy.

Czytaj również: Blokada kręgosłupa – co to jest, działanie, wskazania, przeciwwskazania i skutki uboczne

Zespół dźwigaczy odbytu

Zespół dźwigaczy odbytu dotyczy najczęściej kobiet. Objawami są ból, napięcie oraz uczucie dyskomfortu i rozpierania w tej okolicy. Czasem ból z odbytu promieniuje do krzyża, pośladków czy uda. Ból ma charakter przewlekły i nasila się w pozycji siedzącej. Mogą występować zaburzenia w oddawaniu stolca – zaparcia czy nietrzymanie stolca.

Za dolegliwości bólowe w tym zespole odpowiedzialny jest skurcz mięśnia dźwigacza odbytu, jednak przyczyny skurczu pozostają nieznane. Wiadomo, że czynnikami predysponującymi do wystąpienia u danej osoby zespołu dźwigaczy odbytu są: siedzący tryb życia oraz przebyte urazy lub operacje w obrębie miednicy. Leczenie zespołu dźwigaczy odbytu nie jest łatwe.

Jedną z metod jest stymulacja mięśni dźwigaczy odbytu prądem o wysokim napięciu. Jako leczenie łagodzące objawy stosuje się leki przeciwbólowe, odpowiednią rehabilitację ruchową i masaże łagodzące dolegliwości.

Kokcygodynia

Mianem kokcygodynii określa się przewlekle bóle okolicy kości ogonowej. Zespół ten dotyka przede wszystkim osób młodych w wieku 20–45 lat oraz głównie kobiety (nawet 75 proc. przypadków). Najczęściej przyczyną jest pourazowe uszkodzenie kości ogonowej (również w czasie porodu).

Samoistna kokcygodynia wiązana jest często z depresją. Leczenie obejmuje fizykoterapię (ćwiczenia i masaże), leczenie przeciwbólowe lub stosowanie blokad okolicy kości krzyżowej i ogonowej.

Napadowy ból odbytu i kłucie w odbycie

Zespół ten charakteryzuje się krótkimi, trwającymi kilka sekund czy minut nagłymi, ostrymi bólami w okolicy odbytu. Epizody bólu powtarzają się z różną częstością, czasem przerwa między atakami trwa nawet kilka miesięcy. Na zespół ten cierpią głównie młodzi mężczyźni. Przyczyny napadowego bólu odbytu nie są znane. Stwierdzono, że do napadów bólu predysponuje stres. Leczenie napadowego bólu odbytu jest zachowawcze.

Domowe sposoby na ból odbytu – jak leczyć?

Na ból odbytu sprawdzą się nasiadówki z kory dębu. Łagodzą ból, ograniczają stan zapalny. Wszelkie leki przeciwbólowe, zwłaszcza tabletki mogą przynieść ulgę. Czopki mogą pomóc, jednak w przypadku niektórych chorób odbytu ich stosowanie może być przeciwwskazane. Skutecznym sposobem na ból odbytu są maści i kremy. Jeżeli zawierają środek znieczulający, mogą w istotny sposób złagodzić ból dyskomfort.

W przypadkach występowania hemoroidów czy szczeliny odbytu podstawą jest dieta bogatoresztkowa i wypijanie stosownej ilości płynów (około 2 litrów na dobę). Można posiłkować się również substancjami zmiękczającymi kał, tak by wypróżnienie było jak najmniej bolesne i urazowe dla kanału odbytu.

Wszelkie schorzenia którym towarzyszy ból, pieczenie, swędzenie, szczypanie okolic odbytu powinna skłonić pacjenta do rygorystycznego przestrzegania zasad higieny. Dotyczy to nie tylko codziennej zmiany bawełnianej bielizny, ale także mycia omawianej okolic płynami przeciwbakteryjnymi. Podmywanie powinno odbywać się po każdej wizycie w toalecie.

Należy pamiętać, że przewlekający się ból okolicy odbytu powinien być skonsultowany przez specjalistę (lekarz od odbytu to proktolog).