Leki na wrzody – jakie tabletki na wrzody są stosowane w leczeniu?

Wrzody żołądka – jakie są przyczyny i objawy?

Wrzodem trawiennym nazywa się ograniczony ubytek błony śluzowej z towarzyszącym stanem zapalnym i martwicą. Najczęstsze miejsca powstawania wrzodów to opuszka dwunastnicy i żołądek. Powstają one na skutek zaburzenia równowagi między czynnikami drażniącymi (kwas solny i pepsyna) a ochronnymi (pokryta śluzem błona śluzowa o prawidłowym ukrwieniu).

Do najczęstszych przyczyn wrzodów żołądka należy długotrwałe przyjmowanie leków z grupy NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne, np. ibuprofen, ketoprofen, naproksen, diklofenak) oraz zakażenie bakterią Helicobacter pylori .

Rzadsze przyczyny powstawania wrzodów na żołądku to także: zespół Zollingera-Ellisona, choroba Leśniowskiego-Crohna, rak żołądka, chłoniak, zakażenie cytomegalowirusem, kiła, leczenie niektórymi lekami.

Ryzyko zachorowania na chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy jest także większe u palaczy. Dochodzi u nich również częściej do nawrotów, a wrzody trudniej się goją. Powstawaniu wrzodów trawiennych sprzyjają także częste spożywanie alkoholu i stres.

Często choroba wrzodowa przebiega bezobjawowo. Gdy natomiast pojawiają się symptomy, są to głównie: ból żołądka, odczuwany jako ból w nadbrzuszu, 1–3 h po posiłku, ustępujący po przyjęciu pokarmu (w przypadku wrzodów żołądka; we wrzodach dwunastnicy bóle pojawiają się w nocy lub wczesnym rankiem), nudności i wymioty, często nawracająca zgaga. Diagnoza choroby wrzodowej musi być dokonana przez lekarza, który zaordynuje jej odpowiednie leczenie.

Leki na wrzody podwyższające pH żołądka

W celu ułatwienia zagojenia się wrzodu stosowane są leki na chorobę wrzodową, które podwyższają pH soku żołądkowego. Należy tu wymienić środki zobojętniające już wydzielony kwas solny lub powodujące zmniejszenie jego wydzielania przez komórki okładzinowe żołądka.

Leki zobojętniające kwas solny w żołądku (tzw. antacida) to sole metali, np.: magnezu, wapnia czy glinu. Reagują one z nim, w wyniku czego powstaje inna sól i woda, co neutralizuje kwas żołądkowy (jego część). Często jeden lek zawiera 2 różne substancje. Ich skuteczność jest jednak znikoma.

Do zmniejszenia wydzielania kwasu solnego w żołądku wykorzystuje się leki o dwóch mechanizmach działania. Pierwszym z nich jest blokowanie receptorów histaminowych H₂. Skutkuje to zmniejszeniem wydzielania stymulowanego przez histaminę, które największe jest wieczorem. Z tego powodu ich stosowanie będzie najskuteczniejsze, gdy przyjmie się je właśnie o tej porze. W tej grupie leków wyróżnić można m.in. ranitydynę i famotydynę.

Tabletki na wrzody – inhibitory pompy protonowej

Drugim i silniejszym mechanizmem jest hamowanie działania pompy protonowej w komórkach żołądka. Do leków na wrzody żołądka tego typu zaliczane są m.in. omeprazol, pantoprazol, lansoprazol i rabeprazol, czyli tzw. inhibitory pompy protonowej . Medykamenty te powinny być przyjmowane na czczo – ok. 30 minut przed śniadaniem. Wówczas ich działanie będzie najskuteczniejsze.

Leki te stosowane są także w większości schematów eradykacji bakterii Helicobacter pylori, wraz z antybiotykami. Przyjmuje się je wówczas 2 razy dziennie – na czczo i wieczorem, ok. 0,5–1 h przed kolacją.

Leki na wrzody żołądka – leki osłonowe na żołądek

W chorobie wrzodowej stosuje się również leki osłonowe na żołądek (osłaniające błonę śluzową żołądka). Takie działanie mają np. sukralfat czy dicytrynian tripotasowo – bizmutowy i inne sole bizmutu. Te tabletki na wrzody w kwaśnym środowisku żołądka tworzą warstwę ochronną na jego błonie śluzowej, co przyspiesza gojenie się wrzodu. Stymulują one także powstawanie śluzu, co dodatkowo wspomaga ich działanie.

Dicytrynian tripotasowo – bizmutowy działa również przeciwbakteryjnie na Helicobacter pylori (m.in. hamując ich przyleganie do ścian żołądka). Środki zawierające związki bizmutu często powodują czarne zabarwienie kału. Nie jest to jednak niebezpieczne dla zdrowia i przemija po zakończeniu terapii.

Eradykacja Helicobacter pylori – antybiotyk na wrzody żołądka

Najczęstszą przyczyną wrzodów trawiennych jest zakażenie Helicobacter pylori (75–90 proc. wrzodów dwunastnicy i ok. 70 proc. wrzodów żołądka). Niekiedy konieczne jest dokonanie eradykacji, czyli zwalczenia tej bakterii.

W tym celu stosuje się schematy leczenia złożone z co najmniej 3 leków, z których jednym jest najczęściej środek z grupy inhibitorów pompy protonowej, a 2 pozostałe to antybiotyki na wrzody żołądka (np. amoksycylina z klarytromycyną).

Konieczne jest ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarskich dotyczących czasu przyjmowania poszczególnych leków na wrzody. Znacznie poprawia to skuteczność leczenia. Pozytywny wpływ na nią może mieć także stosowanie probiotyków w trakcie antybiotykoterapii. Najczęściej leczenie eradykacyjne trwa od 10 do 14 dni. Jeśli po jego zakończeniu nadal wykrywa się obecność Helicobacter pylori, wdraża się inny zestaw antybiotyków.