Achalazja przełyku to inaczej kurcz wpustu, schorzenie, którego istotą jest niewydolność mięśnia dolnego zwieracza przełyku. Głównym objawem achalazji przełyku jest utrudnione połykanie pokarmu, który często zalega w przełyku, dając takie dolegliwości, jak odbijanie oraz uczucie cofania się pokarmu. Pojawia się zgaga, kaszel, a nawet ból w klatce piersiowej. Achalazja przełyku daje szereg powikłań, a leczona jest zazwyczaj operacyjnie.
Achalazja przełyku – przyczyny, objawy, powikłania, leczenie
Spis treści
Czym jest achalazja przełyku i jakie są jej przyczyny?
Achalazja przełyku to najczęstsza choroba przełyku, związana z zaburzeniami kurczliwości mięśni budujących przełyk. Achalazja przełyku to inaczej kurcz wpustu. Choroba polega na nieprawidłowej pracy mięśnia dolnego zwieracza przełyku, co utrudnia przesuwanie się pokarmu do żołądka.
W schorzeniu tym zanikają również ruchy perystaltyczne (skurcze) środkowej części przełyku. W rezultacie spożyty pokarm przez dłuższy czas zalega w dolnej części przełyku, powodując jego rozdęcie i wywołując różne objawy. Długi kontakt pokarmu z błoną śluzową stale ją podrażnia, co może prowadzić do niebezpiecznych powikłań (nawet raka przełyku).
Przyczyny achalazji przełyku nie są dokładnie znane. Podejrzewa się dużą rolę naszego układu odpornościowego, który może nieprawidłowo niszczyć komórki nerwowe znajdujące się w splotach mięśniówki przełyku. Achalazja przełyku ma również podłoże genetyczne – występuje częściej u osób, których krewni również cierpieli z powodu tego schorzenia.
Czytaj również: Wymiotowanie żółcią (żółte wymioty) – co oznaczają i jak leczyć?
Objawy achalazji przełyku
Achalazja przełyku daje niespecyficzne objawy, które mogą być pomylone z innymi chorobami (takimi jak refluks żołądkowo-przełykowy lub nawet zawał serca). Należą do nich:
- dysfagia, czyli trudności w połykaniu pokarmów stałych i płynnych;
- odbijanie;
- uczucie cofania się pokarmu do jamy ustnej,
- zgaga będąca efektem zarzucania treści pokarmowej do przełyku, co wywołuje uczucie pieczenia (najczęściej za mostkiem);
- przewlekły kaszel o nieznanej przyczynie;
- rzekome wymioty (czyli takie, które nie są związane z wcześniejszym występowaniem nudności);
- bóle w klatce piersiowej (należy wykluczyć też inne przyczyny, przede wszystkim kardiologiczne);
- utrata masy ciała, która może wystąpić po pewnym czasie trwania choroby.
Powikłania przy niewydolności zwieracza przełyku
Achalazja przełyku jest chorobą dającą nieprzyjemne objawy, jednakże nieleczona może prowadzić do bardzo poważnych powikłań. Zaliczamy do nich:
- zachłystowe zapalenie płuc – przedostanie się treści pokarmowej do płuc powoduje ich podrażnienie oraz w rezultacie zapalenie, które trudno poddaje się leczeniu;
- ropień płuca – jest kolejną konsekwencją dostania się pokarmu do płuca;
- uchyłki przełyku – zaleganie pokarmu rozciąga ściany przełyku, co może spowodować powstanie uchyłków („kieszonek”) w obrębie tego narządu;
- zapalenie błony śluzowej przełyku – pokarm zawiera różne substancje, często kwaśne i ostre, które bardzo podrażniają śluzówkę;
- krwawienie z przełyku – spożywane jedzenie ma często ostre krawędzie (zwłaszcza przy niedokładnym przeżuwaniu), co rani delikatną błonę śluzową;
- wzrost ryzyka zachorowania na raka przełyku – jest to bardzo poważne i niebezpieczne powikłanie achalazji przełyku, ponieważ nowotwory przełyku charakteryzuje złe rokowanie i niska wyleczalność.
Czytaj również: Gorzki posmak w ustach – przyczyny, zapobieganie, leczenie
Badania i diagnostyka przy achalazji przełyku
W celu potwierdzenia podejrzenia achalazji przełyku wykonuje się badanie rentgenowskie przełyku wraz z podaniem doustnego kontrastu pozwalającego na uwidocznienie zwężenia. Na zdjęciu widoczny jest wtedy charakterystyczny dla achalazji obraz „ptasiego dzioba” (rozdęcie przełyku zwężające się ostro przy przejściu przełyku w żołądek).
Innym badaniem zlecanym w achalazji jest endoskopia przewodu pokarmowego, czyli oglądanie wnętrza narządu poprzez specjalny wziernik wprowadzany przez usta lub nos.
Dodatkowo wykonuje się tzw. manometrię przełyku, czyli ocenę ciśnień w obrębie zwieraczy i mięśniówki przełyku. Zwykle w manometrii stwierdza się brak perystaltyki (ruchów mięśniówki) przełyku.
Leczenie achalazji przełyku
Pierwszym krokiem w leczeniu achalazji przełyku jest zmiana nawyków żywieniowych. Pokarmy powinno się spożywać powoli, każdy kęs należy dokładnie przeżuwać. Niekiedy lekarz może zalecić zmianę charakteru diety ze stałej na bardziej rozdrobioną lub nawet płynną.
Pomocne jest również ustawienie górnej części łóżka pod pewnym kątem, co zmniejsza szansę na pojawienie się zachłystowego zapalenia płuc. Chorobę nasila stres, dlatego, jeżeli to możliwe, pacjent powinien prowadzić wolny od stresu tryb życia.
Lekarze zwykle rozpoczynają leczenie od zalecenia przyjmowania leków obniżających napięcie dolnego zwieracza przełyku. Do przykładowych medykamentów, które mogą być przepisane należy nifedypina i diazotan izosorbidu. Gdy ten rodzaj postępowania nie jest skuteczny, chorego kieruje się na leczenie interwencyjne (zabiegowe).
W leczeniu zabiegowym achalazji przełyku istnieją dwa podejścia – endoskopowe (operacje przez wziernik) i klasyczna operacja.
- Endoskopia – specjalista wykonuje jedną z dwóch procedur, które mają na celu przywrócenie przechodzenia pokarmu z przełyka do żołądka:
- mechaniczne rozszerzanie przełyku, czyli poszerzanie narządu za pomocą specjalnych przystawek do endoskopu (zabieg wykonuje się zwykle w znieczuleniu częściowym);
- ostrzykiwanie zwieracza przełyku toksyną botulinową, która powoduje porażenie zakończeń nerwowych i stałe zwiotczenie zwieracza przełyku.
- Klasyczne operacje – chirurg przeprowadza zabieg poprzez przecięcie powłok skóry w celu dostania się do połączenia żołądkowo-przełykowego. Następnie wykonane zostaje nacięcie włókien mięśniowych przełyku i wpustu żołądkowego, co powoduje znaczne zmniejszenie napięcia mięśni oraz poszerzenie drogi przechodzenia pokarmu. W bardzo rzadkich przypadkach, gdy wszystkie tradycyjne metody zawodzą, może zaistnieć wskazanie do usunięcia fragmentu przełyku.
Skuteczność leczenia achalazji przełyku jest podobna w przypadku endoskopowego poszerzania przełyku i klasycznego zabiegu operacyjnego, a niższa w przypadku ostrzykiwania toksyną botulinową (dlatego do tej metody kwalifikuje się głównie osoby z obciążeniami, których lekarz nie zakwalifikuje do poszerzania lub operacji).
Jak w przypadku każdej ingerencji w nasze ciało, zabiegi (zarówno chirurgiczne, jak i endoskopowe) mogą prowadzić do powstania powikłań:
- powikłania po endoskopii: przedziurawienie przełyku, wywołanie krwawień z przewodu pokarmowego, zapalenie przełyku, zachłystowe zapalenie płuc;
- powikłania po klasycznej operacji: zakażenie rany pooperacyjnej, zarzucanie zawartości żołądka do przełyku (zgaga i nadkwaśność), krwawienia z przewodu pokarmowego, zaburzenia połykania.
Czytaj również: Płukanie żołądka – jak wygląda, ile trwa, po co się je robi?
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- „Zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego” Adam Dziki, Andrzej Dąbrowski, Grzegorz Wallner, wyd. 2018 r.
- „Wielka interna – gastroenterologia” pod red. Andrzeja Dąbrowskiego, wyd. 2019 r.
Opublikowano: 10.12.2014;
aktualizacja: 20.04.2022
Oceń:
4.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Mateusz Spałek
Lekarz
Absolwent Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Odbył staż podyplomowy w Wojskowym Instytucie Medycznym w Warszawie oraz staże zagraniczne w Londynie i Bejrucie. Autor prac nagradzanych na zagranicznych i krajowych konferencjach. Obecnie w trakcie specjalizacji z radioterapii onkologicznej w Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Instytucie w Warszawie. Koncentruje się zarówno na praktyce klinicznej, jak i działalności naukowej. Szczególnie interesuje się nowoczesnymi technikami radioterapeutycznymi oraz innowacyjnymi metodami leczenia nowotworów.
532
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 26.12.2021
opublikowany 22.07.2022