Regurgitacja (cofanie się pokarmu)

Czym są regurgitacje?

Regurgitacja jest jednym z objawów achalazji przełyku, uchyłków przełyku, opóźnionego opróżniania żołądka oraz choroby refluksowej przełyku. Istnieje wiele stanów chorobowych, które predysponują do rozwoju choroby refluksowej przełyku, a tym samym do pojawiania się regurgitacji. Uciążliwe odbijanie, ulewanie i cofanie się pokarmu może prowadzić do przewlekłego zapalenia błony śluzowej przełyku.

Wyróżnia się trzy pojęcia, które dosyć często są ze sobą mylone: refluks żołądkowo-przełykowy, regurgitację oraz chorobę refluksową przełyku.

• Refluks żołądkowo-przełykowy to przedostawanie się treści żołądkowej do końcowej części przełyku. O ile nie występuje za często i zdarza się jedynie po posiłkach, jest uznawany za zjawisko fizjologiczne (prawidłowe, naturalne, niepociągające za sobą konsekwencji chorobowych).
• Regurgitacja to nasilony refluks, w którym treść żołądkowa dociera do gardła, powodując nierzadko kwaśny smak lub uczucie nadmiernej ilości śliny w ustach.
• Choroba refluksowa przełyku to stan, w którym refluks żołądkowo-przełykowy jest na tyle nasilony, iż zaczyna powodować objawy, którym może (lecz nie musi) towarzyszyć zapalenie błony śluzowej przełyku.

Zobacz też: Guzek w odbycie – co może oznaczać?

Regurgitacje w chorobie refluksowej przełyku

Do typowych objawów choroby refluksowej przełyku zaliczamy: zgagę (uczucie pieczenia za mostkiem), regurgitację, puste odbijania. Dysfagia (trudności w połykaniu), odynofagia (ból przy połykaniu), krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego oraz utrata masy ciała to objawy szczególnie niepokojące, gdyż mogą świadczyć o znacznym zwężeniu światła przełyku, co może wskazywać na rozwój nowotworu, gruczolakoraka przełyku.

Objawy nietypowe, sugerujące dolegliwości układów innych niż układ pokarmowy to:

• suchy kaszel,
• chrypka,
• świszczący oddech,
• uszkodzenie szkliwa zębów,
• wysiękowe zapalenie ucha środkowego (dolegliwości te spowodowane są przez nasilone regurgitacje, w czasie których zarzucona treść pokarmowa dostaje się do dróg oddechowych i ucha),
• ból w klatce piersiowej.

Należy pamiętać, iż choroba refluksowa jest najczęstszą przyczyną niesercowego bólu klatki piersiowej. Znaczy to, iż w przypadku bólu w klatce piersiowej u pacjenta lekarz ma za zadanie najpierw wykluczyć chorobę niedokrwienną serca (w tym zawał serca), a następnie wykluczyć refluks.

Czytaj również: Guzek za uchem, powiększone węzły chłonne za uchem

Regurgitacje a achalazja i uchyłki przełyku

Achalazja przełyku to choroba, w której dolny zwieracz przełyku charakteryzuje się podwyższonym napięciem, a cały przełyk osłabioną motoryką – nie przesuwa pokarmu do żołądka. Dlatego też pokarm zalega w końcowej części przełyku, prowadząc do regurgitacji, dysfagii, bólu za mostkiem, zgagi, przewlekłego kaszlu i krztuszenia się.

Achalazja przełyku leczona jest m.in. za pomocą zmian w stylu życia (ograniczanie pokarmów stałych, unikanie stresu, podniesienie wezgłowia łóżka). W leczeniu farmakologicznym stosuje się azotany, które działają poprzez wywołanie rozkurczu mięśnia. W leczeniu inwazyjnym stosuje się leczenie endoskopowe (mechaniczne rozszerzenie przełyku lub wstrzykiwanie w mięsień toksyny botulinowej) lub operacyjne.

Uchyłki przełyku to uwypuklenia jego ściany na zewnętrz, poza światło przełyku. Mogą występować w każdej jego części, a do ich objawów, poza regurgitacjami, należą: dysfagia (zarówno w przypadku stałych, jak i płynnych pokarmów), bulgotanie podczas połykania, krztuszenie się, nieprzyjemny zapach z ust. Leczone są operacyjnie.

Regurgitacje – powikłania

Zarzucanie treści żołądkowej do przełyku uszkadza jego błonę śluzową, co może prowadzić do krwawień, zapalenia błony śluzowej przełyku, a w końcu do rozwoju nowotworu. Nowotwór może spowodować powstanie przetoki do dróg oddechowych, co wywołuje zapalenie płuc. Regurgitacja kwaśną treścią żołądkową może prowadzić do zwężeń przełyku (nie tylko nowotworowych), co powoduje dyskomfort lub ból podczas połykania, a w konsekwencji spadek masy ciała.

Cofanie się pokarmu aż do gardła czy jamy ustnej może uszkodzić drogi oddechowe, ucho (wysiękowe zapalenie ucha środkowego) oraz szkliwo zębów. Regurgitacja może prowadzić zarówno do błahych problemów zdrowotnych, takich jak chrypka czy suchy kaszel, jak i bardzo poważnych – np. zachłystowe zapalenie płuc czy ropień płuca.