Bezobjawowe zapalenie płuc – jak rozpoznać i jak leczyć bezobjawowe zapalenie płuc?

Jakie są objawy zapalenia płuc u dzieci i dorosłych?

Zapalenie płuc jest to choroba dolnych dróg oddechowych. Występuje dość powszechnie, dotycząc nawet dwóch na sto pacjentów w ciągu roku. Chociaż może pojawić się w każdym okresie życia, dzieci oraz osoby w wieku podeszłym znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka. Ma to duże znaczenie, choćby ze względu na fakt, że w tych grupach wiekowych przebieg choroby może być najbardziej uciążliwy, a także istnieje największe ryzyko wystąpienia powikłań.

Ze względu na nie w pełni wykształcony układ odpornościowy, zapalenie płuc u dzieci może przebiegać bezobjawowo lub bez wyraźnych sygnałów wskazujących na tą właśnie jednostkę chorobową. Podobnie u osób starszych, zwłaszcza po 65. roku życia. Z tego względu należy zachować czujność i nawet przy podejrzeniu „błahego” przeziębienia, nie rezygnować z wizyty u lekarza.

Typowe objawy zapalenie płuc to:

• gorączka, zwłaszcza utrzymująca się powyżej czterech dni;
• kaszel i ból w klatce piersiowej;
• ogólne złe samopoczucie, ból mięśni, dreszcze, uczucie rozbicia.

Bakteryjne zapalnie płuc będzie dawać więcej wyraźnych symptomów niż wirusowe, które w swoim przebiegu przypominać będzie grypę

Lekarz, dokonując dokładnego badania chorego z zapaleniem płuc, może usłyszeć charakterystyczne zmiany przepływu powietrza w klatce piersiowej, związane z obecnością stanu zapalnego. Należą do nich nasilone szmery oskrzelowe lub rzężenia. Może być zauważany świszczący oddech, furczenie i charczenie. Często pojawia się również przyspieszenie oddechu związane z uczuciem duszności czy zaburzeniami w transporcie i wymianie gazów oddechowych.

Co to jest bezobjawowe zapalenie płuc?

Chociaż zapalenie płuc należy do groźnych chorób w znacznym stopniu wyrażających się w pogorszeniu stanu zdrowia chorego, w niektórych przypadkach pierwsze objawy zapalenia płuc mogą być mniej wyraźne, a przez to bagatelizowane. Określenie „bezobjawowe zapalenie płuc” nie jest używane w praktyce klinicznej przez lekarzy i nie wydaje się być terminem medycznie poprawnym.

Potocznie odnosi się je do stanu, w którym występujące objawy są nieco mniej charakterystyczne lub nieznacznie nasilone, co może być przyczyną bagatelizowania choroby lub wystąpienia trudności diagnostycznych. W przypadku takiego stanu, możemy spodziewać się skarg na poniższe objawy, potencjalnie wskazujące na bezobjawowe zapalenia płuc:

• pogorszenie samopoczucia;
• przewlekły, jednak niezbyt nasilony kaszel lub jego brak;
• apatia, spowolnienie psychoruchowe;
• łatwa męczliwość;
• uczucie duszności powodujące pogorszenie tolerancji wysiłku, ale nie wpływające w znacznym stopniu na ograniczenie codziennej aktywności.

Zapalenie płuc bez gorączki i bez kaszlu?

Ponieważ powyżej wymienione objawy nie stanowią charakterystycznych dla zapalenia płuc, często nawet w przypadku wizyty u lekarza w pierwszej kolejności stawia się podejrzenie infekcji górnych dróg oddechowych lub innej choroby związanej na przykład z obturacją, jak astma czy POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc). Dopiero przy niepowodzeniach leczenia i pogłębienia diagnostyki, polegającej na przykład na wykonaniu zdjęcia RTG klatki piersiowej, ostateczna diagnoza staje się jasna i niebudząca wątpliwości.

Czy możliwe jest zapalenie płuc bez temperatury, bezgorączkowe? Większość infekcji dróg oddechowych kojarzymy z występowaniem gorączki. Obraz ten przylgnął zwłaszcza do dzieci. Gorączka w zależności od przyczyny, rodzaju infekcji, może być niska lub wysoka. W przypadku gdy jest to zapalenie płuc bez objawów, temperatura ciała może pozostać bez zmian lub pojawia się tylko stan podgorączkowy. Zazwyczaj jest tak, że gorączka pojawia się częściej w sytuacjach, gdy przyczyną jest infekcja bakteryjna.

Zapalenie płuc bez kaszlu także utrudnia wstępną diagnostykę na poziomie wizyty u lekarza internisty. Bywa, że ostry i męczący występuje tylko w pierwszych dniach, później staje się mniej dokuczliwy i przypomina pokasływanie.

Czy rentgen wystarczy by rozpoznać nietypowe zapalenie?

RTG płuc jest z pewnością najważniejszym badaniem diagnostycznym w przypadku podejrzenia zapalenia płuc bez żadnych objawów. Badanie radiologiczne klatki piersiowej wykonuje się w projekcjach: przednio-tylnej i bocznej. W obrazie zdjęcia RTG klatki piersiowej widoczne są zacienienie pól płucnych (widoczne jako białe pola).

W razie dalszych wątpliwości diagnostycznych wykonuje się dalsze badania, zwłaszcza wtedy, gdy lekarz podejrzewa, że może być płyn w płucach. Nakłucie jamy opłucnowej jest pomocne w ustaleniu konkretnej przyczyny zapalenia płuc.

W trudniejszych przypadkach wykonuje się badanie HRCT, czyli tomografię komputerową płuc o wysokiej rozdzielczości. Ważne są także badania krwi, mogące potwierdzić stan zapalny płuc (białko, leukocyty). Dąży się do ustalenia dokładnego rozpoznania poprzez wykonanie badań mikrobiologicznych (badanie bakteriologiczne plwociny, płynu opłucnowego, posiewy krwi).

Jak leczyć bezobjawowe zapalenie płuc?

Chociaż mogłoby się wydawać, że bezobjawowe zapalenie płuc ze względu na słabsze nasilenie objawów czy czasem nawet brak wyraźnych symptomów, jest jednostką chorobową mniej groźną i łagodniejszą w przebiegu od „typowego” zapalenia płuc, to leczenie prowadzone jest w taki sam sposób.

Ze względu na fakt, iż najczęstszym czynnikiem etiologicznym powodującym pozaszpitalne zapalenia płuc są bakterie dwoinki zapalenia płuc (Streptococcus pneumonie), a tylko w rzadkich przypadkach lub u osób w stanach obniżonej odporności mamy do czynienia z zakażeniami wirusowymi, grzybiczymi lub mniej swoistymi, w leczeniu stosuje się antybiotyki.

Typowo w ambulatoryjnym leczeniu bezobjawowego zapalenia płuc wykorzystywana jest amoksycylina. Leczenie kontynuuje się przez co najmniej siedem dni. Oczywiście dobór antybiotyku i czas leczenia pozostają w gestii lekarza, którzy po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu i analizy czynników ryzyka może zadecydować o włączeniu antybiotyku z grupy makrolidów, fluorochinolonów lub na przykład amoksycyliny z dodatkiem inhibitora beta laktamazy (kwas klawulonowy, pomagający w zwalczaniu bakterii opornych).

Ponieważ stosowanie antybiotyków odbija się negatywnie na kondycji fizjologicznej flory bakteryjnej jelit (która niezbędna jest dla ich prawidłowej pracy), warto jest podczas realizacji recepty zaopatrzyć się także w dostępne bez wskazań lekarskich leki o działaniu probiotycznym.

Co jeszcze pomaga na bezobjawowe zapalenie płuc?

Poza antybiotykami w leczeniu zapalenia płuc stosuje się środki łagodzące objawy choroby. Wymienia się tutaj :

• leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe jak paracetamol, kwas acetylosalicylowy (u osób powyżej 12 roku życia);
• uzupełnianie płynów;
• domowe metody wspierające układ odpornościowy, takie jak herbatki ziołowe, syrop malinowy, syrop z cebuli czy dodatek czosnku do posiłków.

Powikłania i skutki

W przypadku wszelkich wątpliwości lub pogorszenia stanu zdrowia w trakcie leczenia, a zwłaszcza wystąpienia takich objawów jak: znaczne przyspieszenie oddechu, zaburzenia świadomości czy nagłe pogorszenie stanu zdrowia, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, gdyż może istnieć konieczność kontynuowania leczenia w szpitalu pod stałym nadzorem specjalistów celem uniknięcia groźnych dla życia powikłań.

Nieleczone zapalenie płuc prowadzić może to tego, że pojawia się zrosty, zwapnienia. Pojawia się ryzyko ropnia i zwłóknienia płuc.