Duszność, którą można potocznie określić jako brak tchu, jest bardzo ważnym objawem diagnostycznym. Może oznaczać choroby serca i choroby płuc. Jeżeli pojawia się w czasie lub po wysiłku oraz nagle w spoczynku może świadczyć o niewydolności serca w przebiegu różnych chorób kardiologicznych. Przyczyną duszności mogą być także choroby układu oddechowego.
Brak tchu i pełnego oddechu przy wysiłku i w spoczynku – jakie są przyczyny
Spis treści
Brak tchu – jakie mogą być przyczyny?
Czynnikami, które mogą prowadzić do wystąpienia uczucia braku tchu w czasie wysiłku i w spoczynku są: aktywność fizyczna, sytuacje stresowe, nagłe zmiany pogody, zmęczenie, przeziębienie, podczas którego dochodzi do osłabienia organizmu. To fizjologicznie występujący objaw choroby wysokościowej.
O osób zdrowych chwilowe problemy z nabraniem powietrza powszechnie kojarzone są ze wzmożonym napięciem psychicznym. Jednak wtedy pacjent jest w stanie skojarzyć występowanie nieprzyjemnego uczucia z czynnikiem stresowym – pracą, konfliktem. O ile nie mamy do czynienia z ciężką nerwicą, objaw ten występuje krótko. Nie nasila się w czasie wysiłku fizycznego.
Uczucie duszności jest objawem niepokojącym, zwłaszcza u pacjentów chorujących na choroby serca, ponieważ może świadczyć o zaostrzeniu prowadzącym do rozwoju ostrej niewydolności serca. Problem ten jest też charakterystyczny dla wad zastawek serca, zwłaszcza dwudzielnej.
Brak tchu to także objaw wiązany szeroko z chorobami układu oddechowego, zarówno powszechnie występującymi infekcjami, jak i cięższymi stanami takimi jak odma, przewlekła obturacyjna choroba płuc. Opisywany objaw jest także charakterystyczny dla tężyczki.
To też może Cię zainteresować: Co oznacza przyspieszone bicie serca?
Brak pełnego oddechu – niewydolność serca
Rozpoznaniu przyczyny sercowej utrudnionego nabierania powietrza może pomóc ko klasyfikacji niewydolności serca. Jest to tzw. skala NYHA (New York Heart Association). W zależności od nasilenia objawów klinicznych możemy przyporządkować pacjenta do jednej z czterech klas oznaczonych kolejno cyframi rzymskimi od I do IV.
- Klasa I zwykła aktywność fizyczna nie prowadzi do wystąpienia duszności, zmęczenia czy uczucia kołatania serca.
- Klasa II – pacjent nie ma objawów niewydolności serca w spoczynku, ale zwykła aktywność fizyczna (szybkie chodzenie po płaskim terenie, wyjście powyżej pierwszego piętra) powoduje wystąpienie braku tchu i pełnego oddechu, zmęczenie czy kołatania serca,
- Klasa III – brak dolegliwości w spoczynku, ale już niewielka aktywność fizyczna prowadzi do wystąpienia objawów (wejście po schodach na pierwsze piętro),
- Klasa IV – objawy niewydolności serca pod postacią duszności, zmęczenia czy kołatania serca występują już w spoczynku, a nawet niewielka aktywność fizyczna je nasila.
Duszność może występować w przebiegu różnych schorzeń kardiologicznych, najczęściej jest to choroba niedokrwienna serca – jest najczęściej spowodowana miażdżycą tętnic odpowiadających za transport krwi do serca tzw. tętnic wieńcowych. Zmiany spowodowane miażdżycą powodują spadek przepływu krwi przez tętnice wieńcowe do mięśnia sercowego, a to prowadzi do jego niewydolności.
W zależności od klasy NYHA pacjent zaczyna odczuwać brak tchu po wysiłku lub nawet w spoczynku ponieważ serce jest niewydolne i nie jest w stanie przepompować wystarczającej ilości krwi, co prowadzi do jej zastoju w krążeniu płucnym i wystąpienia objawów duszności u pacjenta. W większości przypadków osób, które chorują na serce, zawał serca objawia się jako nagły ból w okolicy klatki piersiowej oraz uczucie duszności. Charakterystyczne jest również przyjmowanie przez pacjenta pozycji półsiedzącej, albowiem leżenie nasila uczucie braku tchu – w terminologii medycznej jest to określane jako orthopnoë.
Przeczytaj również: Co może oznaczać uczucie ciężkości w klatce piersiowej?
Brak tchu w chorobach serca – przyczyny
Nie tylko niewydolność serca, ale także choroby zastawem mogą być przyczyna utrudnionego oddychania. Jedną z nich jest zwężenie zastawki aortalnej (stenoza aortalna). Najczęstszą jej wadą wrodzoną jest nieprawidłowość w budowie, kiedy to zastawka składa się z dwóch płatków, zamiast prawidłowo – z trzech. Szacuje się, że około 1 proc. populacji ogólnej posiada dwupłatkową zastawkę aortalną. Zmniejszenie średnicy zastawki aortalnej jest dla serca utrudnieniem w pracy ponieważ musi ono zużyć więcej energii, aby przepchnąć krew przez zwężony odcinek. Lewa komora serca na skutek wykonywanej cięższej pracy ulega pogrubieniu, co jednak z biegiem czasu prowadzi do spadku kurczliwości i narastania niewydolności serca. Uczucie braku tchu po wysiłku i również w trakcie spoczynku wiąże się z bardziej zaawansowaną chorobą i jest spowodowana zastojem krwi w krążeniu płucnym. Duszność ze względu na swoje nasilenie zmniejsza komfort życia, a czas przeżycia u takich osób bez leczenia operacyjnego wynosi około 2–3 lata.
Inną przyczyną jest niedomykalność zastawki mitralnej. W przebiegu takich schorzeń jak choroba reumatyczna, choroba niedokrwienna serca, zespół wypadania płatka zastawki mitralnej (zespół Barlowa) czy zwapnienie zastawki mitralnej dochodzi do niedomykalności zastawki i cofania się krwi do lewego przedsionka podczas skurczu komory. Pacjenci czują się zmęczeni, mają kołatanie serca i jest im duszno. Uczucie to jest związane z upośledzeniem przepływu krwi przez krążenie płucne, co jest spowodowane zaburzeniem prawidłowego przepływu krwi między lewym przedsionkiem a lewą komorą serca.
Migotanie przedsionków jest jednym z najczęstszych zaburzeń rytmu serca, które występuje u 1–2 proc. osób dorosłych. Oprócz uczucia kołatania serca, zawrotów głowy oraz osłabienia, pacjenci mogą również odczuwać brak tchu. W schorzeniu tym na skutek nieregularnej pracy przedsionków dochodzi do zaburzenia przepływu krwi między lewym przedsionkiem a lewą komorą, a następnie zastoju krwi w lewym przedsionku, co prowadzi do zaburzenia przepływu krwi w krążeniu płucnym i powstania objawów braku pełnego oddechu
Brak tchu w chorobach układu oddechowego
Tu ilość potencjalnych przyczyn jest bardzo duża. Najczęściej drobne kłopoty z oddychaniem i nabieraniem powietrza do końca są wynikiem sezonowych infekcji, które mogą być groźne dla pacjentów z już rozpoznanymi chorobami płuc, oskrzeli i serca. Po krótkim leczeniu w zależności od przyczyny – objawowo, antybiotykami lub przeciwwirusowymi, mijają.
Opisywane kłopoty są charakterystyczne dla palaczy u których zmniejsza się pojemność płuc, wydolność organizmu. Ta grupa jest szczególnie narażona na rozwój przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Duszność, która nasila się podczas aktywności fizycznej jest jednym z objawów astmy.
Duszność, zwłaszcza ta przewlekła i nasilająca się wraz z czasem może sygnalizować rozwój choroby nowotworowej (guz oskrzeli, płuca, tchawicy). Inne potencjalne przyczyny to: zapalenie płuc, odma opłucnowa, ostre i przewlekłe zapalenie oskrzeli, rozstrzenie oskrzeli, zapalenie opłucnej, zatorowość płucna, zwłóknienie płuc.
Opublikowano: 14.02.2018;
Oceń:
4.5
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Bartosz Szurlej
Lekarz
Ukończył Studia Medyczne na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach-Ligocie. Uczestnik wielu konferencji naukowych, autor oraz współautor publikacji w takich czasopismach jak: „Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska” czy „Kardiologia Polska”. W szczególności interesuje się Kardiochirurgią, Anestezjologią i Intensywną Terapią oraz Chirurgią Naczyniową. Jedną z jego pasji jest sport, zwłaszcza bieganie, pływanie oraz jazda na nartach.
470
Komentarze i opinie (3)
opublikowany 14.11.2018
opublikowany 04.12.2018
opublikowany 26.12.2020