Przyczyną bólu gardła i ucha jest najczęściej stan zapalny toczący się w jednej z tych struktur. U dzieci bolące gardło i uszy to często objaw anginy paciorkowcowej lub wirusowej. Dodatkowo dochodzi wówczas do powiększenia węzłów chłonnych szyi i wystąpienia białego nalotu na migdałkach. Ból gardła promieniujący do ucha bez gorączki może wystąpić po wyrwaniu zęba, ale także w przebiegu procesów nowotworowych.
Ból gardła i ucha – jakie są przyczyny bólu gardła promieniującego do ucha?

Zapalenie gardła i ucha – ból przy przełykaniu śliny
Najczęstszą przyczyną ból gardła i ucha jest stan zapalny wywołany infekcją. Źródłem zakażenia mogą być zarówno bakterie, jak i wirusy.
Czytaj również: Ból twarzy – przyczyny, objawy i leczenie bólu twarzy
Do objawów zapalenia gardła należą: ból gardła promieniujący do ucha, gorączka, ogólne osłabienie, nadmierna potliwość, katar, kaszel, chrypa, bóle głowy, bóle mięśni, dreszcze. W badaniu gardło jest zaczerwienione i obrzęknięte. Typowe jest nasilenie bólu gardła i ucha przy przełykaniu śliny, mówieniu. Co sprawia, że w przebiegu infekcji boli gardło i uszy? Otóż gardło jest anatomicznie połączone z uchem środkowym za pomocą cienkiej tuby, zwanej trąbką Eustachiusza. W przebiegu zapalenia górnych dróg oddechowych część patogenów może przedostać się do ucha poprzez ten kanał, wywołując jego stan zapalny.
Czytaj również: Pulsowanie w uchu – co to znaczy?
Promieniowanie bólu miewa także kierunek odwrotny – ból gardła od ucha może być wywołany zapaleniem ucha środkowego. Objawia się ono silną bolesnością ucha, niedosłuchem, gorączką, wypływającą wydzieliną z ucha, uczuciem pełności w przewodzie słuchowym. Ból jest najczęściej jednostronny – ucho i gardło boli po lewej lub prawej stronie, w zależności od lokalizacjo ogniska infekcji.
Zobacz też: Ból po wyrwaniu zęba – ile trwa, jak się go pozbyć?
Domowe sposoby na ból gardła i ucha w tym przypadku obejmują płukanie gardła naparem z rumianku i szałwii. Dodatkowo można stosować leki przeciwbólowe dostępne bez recepty. Ulgę przynosi również utrzymywanie ciepła w chorych okolicach poprzez zakładanie szalika, apaszki, nakrycia głowy. W przypadku zakażeń bakteryjnych konieczna jest antybiotykoterapia.
Przeczytaj też: Gorączka u dziecka bez innych objawów
Ból gardła i ucha w anginie bakteryjnej i wirusowej
Przyczyną dolegliwości, szczególnie bólu gardła i uszu u dziecka, jest angina, w przebiegu której dochodzi do ostrego zapalenia migdałków podniebiennych i towarzyszącego mu zapalenia błony śluzowej gardła. Wywoływana jest przez bakterie – paciorkowce z grupy A (tzw. angina paciorkowcowa) lub przez wirusy. Zakażenie przenosi się drogą kropelkową.
Czytaj również: Spuchnięte dziąsła – przyczyny i leczenie
Etiologia bakteryjna objawia się wysoką gorączką, ogólnym uczuciem osłabienia, dreszczami, bólami kostno-stawowymi, brzydkim zapachem z ust, nalotem na języku, silnym bólem gardła, często promieniującym do ucha (do jednego lub do obu). Ból gardła i ucha przy połykaniu może się nasilać. W badaniu widoczny jest biały nalot na powiększonych migdałkach. Ponadto błona śluzowa gardła oraz języczek podniebienny są żywoczerwone. Charakterystyczne jest także powiększenie i ból węzłów chłonnych szyi.
To też może Cię zainteresować: Jakie powikłania mogą wystąpić po usunięciu zęba?
Angina wirusowa ma nieco inny przebieg. Pacjenci poza skarżą się dodatkowo na kaszel, katar, chrypkę. W praktyce trudno rozróżnić przyczynę zakażenia. Do zakażeń wirusowych zalicza się infekcję wirusem Epsteina-Barr’a czyli mononukleozę. W schorzeniach wywołanych przez bakterie i wirusy obraz choroby jest bardzo podobny. Uogólnione powiększenie węzłów chłonnych i współtowarzyszące powiększenie śledziony przemawia za mononukleozą.
Czytaj również: Ból w klatce piersiowej po prawej stronie
Ból gardła i ucha może być wywołany również ropnymi powikłanianiami anginy. Należą do nich: ropne zapalenie węzłów chłonnych, ropne zapalenie ucha środkowego, ropne zapalenie zatok przynosowych. Jednostronny ból ucha i gardła może być wywołany ropniem okołomigdałkowym, czyli zbiornikiem wypełnionym treścią ropnym, zlokalizowanym w okolicy migdałka. Zwykle towarzyszą mu powiększone węzły chłonne z jednej strony szyi.
To też może Cię zainteresować: Ból podniebienia – przyczyny, objawy, leczenie
Co jeszcze wywołuje ból gardła promieniujący do ucha?
Ból gardła i ucha wywołany jest często stanem zapalnym toczącym się w obrębie tych narządów. Zapalenie i podrażnienie błony śluzowej gardła może wywołać wiele czynników. Należą do nich :
- problemy stomatologiczne – próchnica, ropne zapalenie korzeni lub wyżynanie się ostatnich zębów trzonowych może wywołać silny, uporczywy bólem gardła i ucha z lewej strony lub ze strony prawej, któremu często towarzyszy jednostronne powiększenie węzłów chłonnych podżuchwowych lub szyjnych; pacjenci skarżą się także na ból gardła i ucha po wyrwaniu zęba;
- zapalenie ślinianki przyusznej – zwykle wywołuje jednostronny ból ucha i gardła;
- zapalenie zatok przynosowych;
- alergia – uczulenie wywołane alergenami wziewnymi lub kontaktowymi może doprowadzić do bólu gardła promieniującego do uszu;
Czytaj również: Guzek za uchem, powiększone węzły chłonne za uchem
Kiedy boli gardło i ucho, jako czynnik sprawczy pod uwagę należy wziąć także nadmierne spożywanie alkoholu oraz palenie papierosów, które także mogą przyczynić się do podrażnienia tych struktur.
To też może Cię zainteresować: Biały nalot na gardle i migdałkach – jakie są przyczyny?
Bardzo silny ból gardła i ucha bez gorączki
Nasilający ból gardła i ucha z jednej strony bez gorączki może być wynikiem procesu nowotworowego. Ból jest wówczas przewlekły, pacjent ma wrażenie guli w gardle. Rosnący guz może dawać objawy:
- jednostronnego bólu gardła promieniującego do ucha,
- trudności z połykaniem,
- krwawienie z jamy ustnej,
- widoczny guz w jamie ustnej,
- brak innych objawów infekcji.
Przeczytaj też: Spuchnięte usta – jakie są przyczyny obrzęku warg?
W zależności od lokalizacji, guz może być widoczny jako uwypuklenie na szyi. W przypadku złośliwego charakteru zmiany, mogą pojawić się objawy ogólne, jak utrata masy ciała i ogólne wyniszczenie organizmu. Czynnikami sprzyjającymi tworzeniu się guzów gardła jest nadmierne spożywanie alkoholu i nikotynizm. W przypadku wystąpienia przewlekłego bólu gardła, promieniującego do ucha, któremu towarzyszą problemy z połykaniem i nasilanie się bólu koniecznie należy zgłosić się do lekarza.
Czytaj również: Zapalenie języka – przyczyny, objawy, jak leczyć?
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Interna Szczeklika, Wyd. Medycyna praktyczna, Kraków, 2013.
- Medycyna w praktyce, Redakcja pod kierownictwem A.Windaka, Warszawa, 2015.
- Medycyna Praktyczna, Otolaryngologia, "Ból gardła", [https://otolaryngologia.mp.pl/objawy/105644,bol-gardla]

Anna Owczarczyk
Lekarz
Absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Podczas studiów aktywna działaczka studenckiego gastroenterologicznego koła naukowego. Ponadto członek Zarządu Międzynarodowej Organizacji Studenckiej (IFMSA) i Zarządu Akademickiego Związku Sportowego - AZS. Obecnie lekarz stażysta w Miejskim Szpitalu w Łodzi. Zawodowo interesuje się endokrynologią i reumatologią. Swoją wiedzę pogłębia na konferencjach naukowych, kursach i szkoleniach medycznych.
Komentarze i opinie (5)
opublikowany 26.03.2020
opublikowany 10.01.2024
opublikowany 12.03.2022
opublikowany 12.03.2022
opublikowany 16.06.2022