Ból zatok bez kataru – przyczyny i leczenie

Dlaczego ból zatok występuje bez kataru? Budowa zatok przynosowych

Zatoki przynosowe dzielą się na cztery obszary:

• czołowe,
• sitowe,
• klinowe,
• szczękowe.

Przyczyn bólu zatok może być wiele. Zazwyczaj mają one podłoże w: nadmiarze wydzieliny śluzowej, zmianach ciśnienia w zatokach lub infekcji patogenami. Warto pamiętać, że katar jest tylko jednym spośród wielu symptomów rozwijającego się stanu zapalnego. Charakterystycznym objawem zapalenia zatok są: niedrożność nosa, zaburzenia widzenia lub węchu.

Najczęstsze choroby związane z bólem zatok

Zatokowy ból głowy może pojawić się z różnych przyczyn. Jedne z nich są bardzo poważne, inne wymagają jedynie delikatnej profilaktyki. Kiedy można odczuwać ból zatok bez kataru?

Ostre zapalenie zatok przynosowych

W przypadku ostrego zapalenia zatok przynosowych u pacjentów pojawia się silny ból głowy zlokalizowany zwykle w przedniej części twarzoczaszki nad nosem – między łukami brwiowymi. Wprawdzie błona śluzowa wydziela wtedy wydzielinę, ale jest ona zbyt gęsta, aby mogła swobodnie spłynąć. Osoby, u których raz wystąpiło zapalenie zatok, muszą liczyć się z tym, że będzie ono nawracało.

Alergiczne zapalenie zatok

Zatokowy ból głowy może być związany z reakcją na czynnik alergiczny. W tym przypadku katar może (ale nie musi) wystąpić.

Alergiczne zapalenie zatok dzieli się na sezonowe, wywołane przez czynniki występujące okresowo, np. pyłki traw lub drzew oraz całoroczne. W tym drugim przypadku nieprawidłowa odpowiedź układu immunologicznego pojawia się jako reakcja na alergen występujący przez cały rok, jak sierść zwierząt czy roztocza. Przewlekłe zapalenie zatok występuje często właśnie u alergików.

Zanieczyszczenia powietrza a ból zatok

Objawy zapalenia zatok może nasilać obecność smogu i innych zanieczyszczeń w powietrzu. Czynniki te działają drażniąco na błonę śluzową, mogąc przyczyniać się do powstania dolegliwości bólowych oraz spadku koncentracji. Cząsteczki pyłów zawieszonych niekiedy podrażniają również spojówki, dlatego obok bólu zatok często pojawiają się takie objawy, jak: łzawienie i pieczenie oczu lub pogorszenie widzenia.

Ból zatok bez kataru jako choroba zawodowa

Objawy zapalenia zatok przynosowych – w tym silne bóle głowy – mogą występować u przedstawicieli niektórych grup zawodowych. Dotykają one zwłaszcza: nurków, lotników oraz pilotów i mają związek z szybkimi i znacznymi zmianami ciśnienia. W tym przypadku stan zapalny pojawia się przede wszystkim w zatokach czołowych.

Nowotwory będące przyczyną bólu zatok

Zapalenie zatok bez kataru może mieć związek także z rozwojem nowotworów. W szczególności wskazuje się na połączenie między stanem zapalnym zatok a rakiem:

• jamy nosowej i gardła;
• jamy ustnej i gardła związanego z infekcją wirusem brodawczaka ludzkiego;
• jamy nosowej i zatok przynosowych.

Na obecność guza zatok mogą wskazywać dodatkowo takie objawy, jak: krwawienie z nosa, bóle uszu, czy guz wyczuwalny palpacyjnie w obrębie policzka lub szyi.

Dlaczego osoby z nadciśnieniem tętniczym cierpią na bóle zatok?

Bóle głowy i zatok mogą się pojawiać u osób cierpiących na napadowe skoki ciśnienia tętniczego. Często występują one w wyniku zmian pogody lub ciśnienia atmosferycznego, a także podczas wysiłku fizycznego. Bezpośrednią przyczyną bólu głowy jest w tym przypadku wzrost wartości ciśnienia skurczowego i może utrzymywać się on do kilku godzin.

Próchnica a ból zatok

Zapalenie zatok szczękowych i związany z nim ból bywa powiązany z nieleczoną próchnicą . Z uwagi na fakt, iż zatoki szczękowe znajdują się bardzo blisko korzeni zębów, infekcja bakteryjna może powodować tzw. zębopochodne zapalenie zatok. Oprócz próchnicy jego najczęstsze przyczyny to ropień lub nieprawidłowa ekstrakcja zęba.

Krzywa przegroda nosowa a zatokowy ból głowy

Jeszcze inną przyczyną bólu zatok jest skrzywienie przegrody nosowej (np. w wyniku urazu mechanicznego). Może on powodować częsty stan zapalny błony śluzowej nosa oraz zatok przynosowych, a także przyczyniać się do: częstego krwawienia z nosa, chrapania lub bezdechu sennego.

Jak leczyć ból zatok bez kataru?

Leczenie zapalenia zatok przynosowych wymaga w pierwszej kolejności odpowiednio pogłębionej diagnostyki, aby ustalić, co dokładnie jest przyczyną bólu głowy. Punktem wyjścia dla bardziej zaawansowanych i lepiej ukierunkowanych badań najczęściej jest badanie uciskowe przeprowadzane bezpośrednio w gabinecie. Lekarz może zlecić także endoskopię nosa i tomografię komputerową głowy, która pozwala uwidocznić zmiany w obrębie zatok.

Alergiczne zapalenie zatok leczy się przede wszystkim, podając: leki obkurczające błonę śluzową (np. zawierające efedrynę), leki antyhistaminowe oraz glikokortykosteroidy.

Krzywą przegrodę zwykle leczy się operacyjnie. Ze względu na potencjalną różnorodność przyczyn dolegliwości bólowych, leczenie zapalenia zatok często ma charakter multidyscyplinarny.

Z zapaleniem zatok można też radzić sobie w domu. Jednym z popularnych sposobów jest płukanie zatok przy użyciu soli fizjologicznej.

Skuteczne okazują się parówki – do miski z ciepłą wodą należy wlać kilka kropel olejku eterycznego, a następnie wdychać nosem parę takiego roztworu. Uczucie rozpierania oraz obrzęk błony śluzowej można częściowo złagodzić też poprzez ciepłe okłady u nasady nosa. Doraźnie przydają się leki przeciwbólowe.

Z czym można pomylić zapalenie zatok przynosowych?

Przyczyny zapalenia zatok mogą być różne, łatwo jest je jednak pomylić z innymi dolegliwościami, jak ból zęba, a nawet zwykłe przeziębienie – zwłaszcza jeżeli towarzyszy im ból gardła i spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła.

Jak sprawdzić, czy to bolą zatoki?

Towarzyszący zapaleniu zatok ból głowy jest usytuowany w różnej lokalizacji:

• ból w okolicy czoła może świadczyć o zapaleniu zatok czołowych;
• ból w okolicy szczęki lub policzków sugeruje zapalenie zatok szczękowych;
• ból oczu może oznaczać zapalenie zatok sitowych;
• ból obecny z tyłu głowy i na jej szczycie może oznaczać zapalenie zatok klinowych.

Ból przy infekcji zatok niekiedy wzmaga się przy: dotyku, zmianie położenia ciała lub aktywności fizycznej. Może go też nasilać zimne powietrze.

Zapalenie zatok, które rozprzestrzenia się w głąb twarzoczaszki lub oczodołów, może powodować zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub skończyć się zapaleniem: kości, szpiku, a nawet zakrzepicą. Są to stany zagrażające już bezpośrednio życiu!