Ból ucha przy przełykaniu – przyczyny i leczenie

Jakie są przyczyny bólu ucha przy przełykaniu? Najczęstsze choroby związane z bólem ucha

Najczęstsze przyczyny bólu ucha to zapalenie ucha środkowego i zewnętrznego. Zapalenie ucha wewnętrznego należy do najgroźniejszych tego typu dolegliwości. Ostre zapalenie ucha środkowego bardzo często występuje u dzieci, zwłaszcza w wieku 6–24 miesiące (1). Przyczyną może być zarówno infekcja wirusowa, jak i bakteryjna.

Wtedy to konieczne jest udanie się do lekarza, który zarówno u dorosłego, jak i u dziecka wykona badanie otoskopowe – czyli zajrzy do ucha specjalnym wziernikiem. Podczas takiego badania ocenia się błonę bębenkową, która w przypadku zapalenia będzie: pogrubiała, uwypuklona, szaroróżowa. Może także dojść do jej perforacji, czyli wycieku treści ropnej z ucha (2).

Stany zapalne uszu – zwłaszcza u dzieci – poprzedza zapalenie zatok. Ponadto mogą się pojawić także powiększenie węzłów chłonnych w okolicy uszu oraz promieniowanie bólu ucha do gardła. Ból ucha zatem będzie się nasilał przy połykaniu.

Ból ucha przy przełykaniu – inne przyczyny

Ból ucha może być także wynikiem zapalenia przewodu słuchowego zewnętrznego bez towarzyszącego zapalenia ucha środkowego. Wtedy pojawia się też kłujący ból ucha. Ponadto ból ucha przy przełykaniu może być także objawem uszkodzenia nerwu twarzowego na przykład w wyniku jego zapalenia.

Należy także dodać, że stany zapalne zębów – zwłaszcza żuchwy – mogą prowadzić do promieniowania bólu do ucha i do gardła, a co za tym idzie – nasilać się przy połykaniu

Ból ucha przy przełykaniu

Ból ucha podczas połykania śliny zazwyczaj wiążę się z infekcją górnych dróg oddechowych, której towarzyszy katar. Tego typu bóle są typowe u dzieci – zazwyczaj do 6. roku życia – wynika to z anatomicznej budowy trąbki słuchowej, która łączy ucho z nosem i gardłem.

U dzieci trąbka słuchowa jest krótsza, szersza i ustawiona bardziej poziomo niż u dorosłych. A to powoduje, że stany zapalne błony śluzowej nosa mogą szybko przenieść się także na gardło i ucha. W związku z tym w przebiegu infekcji dróg oddechowych u dzieci często występuje ból ucha i bóle gardła przy przełykaniu. Takie objawy mogą także wystąpić u dorosłych, ale rzadziej.

Bóle gardła przy przełykaniu

Najczęstszą przyczyną bólu gardła przy przełykaniu jest zapalenie gardła. Około 85% przypadków zapalenia gardła ma tło wirusowe, natomiast bakteryjne (zazwyczaj o etiologii paciorkowcowej) zapalenie gardła występuje u 15% dzieci w wieku szkolnym i tylko u 4–10% dorosłych pacjentów (3).

Typowe objawy zapalenia gardła to:

• gorączka lub stan podgorączkowy,
• bóle gardła przy przełykaniu,
• złe samopoczucie,
• uczucie rozbicia.

Przy podejrzeniu zakażenia bakteryjnego pomocna będzie skala Centora – im więcej punktów w tej skali, tym większe prawdopodobieństwo otrzymania antybiotyku (4). Przy takim podejrzeniu należy zgłosić się do lekarza, który potwierdzi rozpoznanie. Bóle gardła przy przełykaniu mogą być także związane z zapaleniem krtani, a także refluksem – wtedy zazwyczaj występują też: zgaga, pieczenie w przełyku, nasilenie dolegliwości na leżąco

Leczenie bólu ucha i gardła

Leczenie bólu ucha i bólu gardła zależy od nasilenia objawów i przyczyny. W łagodzeniu bólu ucha w początkowych godzinach objawów pomocne będą leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, takie jak ibuprofen.

Przynieść ulgę mogą także krople do ucha ze środkiem przeciwbólowym. Jeśli jednak nie dojdzie do ustąpienia dolegliwości bólowych po 48 godzinach, należy się udać do lekarza, który zbada ucho za pomocą otoskopu. Jeśli lekarz stwierdzi zapalenie ucha środkowego, konieczne będzie do leczenia bólu ucha zastosowanie antybiotyku. W takiej sytuacji domowe sposoby na ból ucha, takie jak ciepłe okłady okażą się niewystarczające.

Jeśli zostanie stwierdzone tylko zapalenie ucha zewnętrznego, może wystarczyć postawa wyczekująca – leki przeciwbólowe i ponowna kontrola za 1–2 dni. Podczas której zostanie stwierdzone, czy nie doszło do przejścia stanu zapalnego na ucho środkowe.

Ból ucha – ból gardła – infekcja wirusowa i bakteryjna

Jeśli przy bólu ucha pojawia się też ból gardła przy przełykaniu śliny, warto poprosić lekarza równie o ocenę gardła. Jeśli lekarz stwierdzi obrzęk i zaczerwienienie błony śluzowej gardła bez nalotów ropnych i zmian na podniebieniu, będzie się to najpewniej wiązać z infekcją wirusową. Wtedy z bólem gardła będzie można sobie poradzić, stosując leki przeciwbólowe i leki przeciwzapalne miejscowo do gardła lub do tabletki do łykania.

W przypadku infekcji wirusowej często będą pojawiać się inne objawy towarzyszące, takie jak: zatkanie nosa, bóle mięśni, kaszel (na początku suchy), czasem zawroty głowy W tej sytuacji – oprócz leków na gardła – należy podać miejscowo leki do nosa i syropy przeciwkaszlowe. Objawy zwykle mijają same po 5–7 dniach.

Jeśli natomiast lekarz ma do czynienia z infekcją bakteryjną – zapaleniem migdałków i gardła – to konieczne będzie zastosowanie antybiotyku na 10 dni, leków miejscowo do gardła, a także leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Pomocne może być także płukanie gardła, konieczna jest także izolacja przez pierwszą dobę przyjmowania antybiotyku. Odpowiednie leczenie jest niezmiernie istotne, żeby zapobiec wystąpieniu groźnych powikłań, takich jak na przykład ropień okołomigdałkowy.